از تب حلزون چه می‌دانید؟
در داخل رگ‌های خونی کبد بالغ می‌شود و کرم‌های ماده از راه جریان خون وارد رگ‌های خونی مجاری ادراری می‌شود و کیسه ادرار و حتی در رگ‌ها و مویرگ‌های انتهایی مجاری ادرار مستقر می‌شود.
سرویس سبک زندگی فردا: شیستوزومیازیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انگلی در جهان است عامل بیماری، انگلی بنام شیستوزوما می‌باشد که نوعی کرم پهن است که در آب‌های شیرین دارای حلزون زندگی می‌کند و ۵ گونه دارد که در ایران تنها نوع ادراری یا هماتوبیوم آن بیماری ایجاد می‌کند.به نقل از بیتوته یک بیماری شغلی در روستا‌ها می‌باشد و در افرادی که به علت شغل (کشاورزی، ماهیگیری، شالیکاری) یا بدلیل نبود آب بهداشتی، برای شستشو و حمام از آب غیر سالم استفاده می‌کننددیده می‌شود. عامل بیماری، انگلی بنام شیستوزوما از خانواده ترماتود‌ها می‌باشد.
هرچند میزان مرگ‌ومیر این بیماری اندک است، ولی به عنوان یک بیماری مزمن به خصوص در کودکان می‌تواند آسیب‌های مختلفی را ایجاد کند.
اهمیت بیماری شیستوزمیازیس
۲۰۷ میلیون نفر را در ۷۶ کشور جهان و عمدتاً در کشور‌های در حال توسعه در آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و مرکزی و خاورمیانه مبتلا کرده است. ۸۰۰ میلیون نفر نیز در معرض خطر ابتلابه این بیماری هستند
انواع شیستوزومیازیس:
۱. شیستوزوما هماتوبیوم
مختص انسان است. یعنی میزبان اصلی و نهایی آن انسان است، اما میزبان واسط آن حلزون آبزی بالینوس است. این کرم در ایران در خوزستان اندمیک بود.
در داخل رگ‌های خونی کبد بالغ می‌شود و کرم‌های ماده از راه جریان خون وارد رگ‌های خونی مجاری ادراری می‌شود و کیسه ادرار و حتی در رگ‌ها و مویرگ‌های انتهایی مجاری ادرار مستقر می‌شود. پس این کرم‌ها در انسان شیستوزومیازیس ادراری را در انسان ایجاد می‌کنند؛ و از راه ادرار دفع می‌شوند.
۲. شیستوزوما مانسونی
میزبان اصلی آن‌ها انسان و برخی جوندگان و پستانداران است، اما میزبان واسط آن‌ها حلزون آبزی بیوم فالاریا می‌باشد. کرم‌های ماده و نر در رگ‌های خونی سیاهرگی کبدی بالغ می‌شوند. بعد از اینکه جفت گیری کردند، کرم‌های ماده در رگ‌های خونی کبد تخم گذاری می‌کنند، اما برخی یا اکثریت آن‌ها در رگ‌های مزانتریک روده مستقر می‌شوند و در انجا تخم گذاری می‌کنند. کرم‌ها از راه مدفوع دفع می‌شوند.
۳. شیستوزوما ژاپونیکوم
این کرم طیف وسیعی از پستانداران و جوندگان و انسان را آلوده می‌کند به همین دلیل به آن شیستوزوما زئونوس می‌گویند. میزبان واسط آن حلزون آبزی اونکوملانیا است. این کرم در سیاهرگ‌های کبدی بالغ می‌شوند بعد جفت گیری کرم ماده در داخل رگ‌های مزانتریک روده باریک و گاهی در رگ‌های مزانتریک روده بزرگ هم مستقر و تخم گذاری می‌کنند.
۴. شیستوزوما مکونوگی و اینتر کالاتوم
میزبان اصلی آن‌ها انسان است و میزبان واسط آن‌ها حلزون آبزی بالینوس می‌باشد. این کرم‌ها در رگ‌های خونی مزانتریک زندگی می‌کنند. این‌ها در کبد بالغ می‌شوند، اما کرم ماده در رگ‌های مزانتریک تخم گذاری می‌کنند و به همین دلیل تخم‌ها در مدفوع یافت می‌شود. این تخم‌ها در مدفوع یافت می‌شود.
راه‌های انتقال بیماری شیستوزومیازیس
معمولاً اواخر بهار و اوایل تابستان صورت می‌گیرد که علت آن نیز وفور حلزون میزبان واسط است که در این فصل حداکثر وفور را دارد وقتی افراد آلوده ادرار خود را در کنار آب دفع می‌کنند، تخم وارد آب می‌شود.
برای ادامه رشد و رسیدن به مرحله آلوده کنندگی انگل به حلزون‌های آب شیرین نیاز دارد که در نهایت افرادی که وارد آب می‌شوند را آلوده می‌کنندکودکان ۱۰ تا ۱۵ سال بدلیل تماس با آب آلوده در هنگام بازی و شنا و پایین بودن سطح مقاومت، بیشتر از همه آلوده می‌شوند.
علائم شیستوزومیازیس
مرحله اول:
در محل ورود لارو به بدن (اغلب پوست پا) خارش، سوزش و تاول ایجاد می‌گردد؛ که اکثراً بسیار خفیف است که به آن عارضه خارش شناگران می‌گویند.
دومین مرحله:
انگل از طریق جریان خون وارد ریه می‌شود؛ لذا در مرحله دوم (۶ تا ۸ هفته بعد از مرحلة اول) بیشتر علائم ریوی هستند که به صورت تنگی نفس، سرفه خشک، تب نامنظم، خستگی و درد عضلانی است.
سومین مرحله استقرار:
کرم در محل اصلی خود (عروق مثانه) مستقر و از خون میزبان تغذیه و دفع مواد سمی دفع می‌کند. این مرحله معمولاً ۳ تا ۶ ماه پس از دفع تخم انگل با ادرار شروع می‌شود.
مهم‌ترین علامت در این موقع درد در هنگام دفع ادرار و وجود خون در قطرات آخر ادرار است. از عوارض ناشایع این بیماری سرطان مثانه می‌باشد.
علت شیستوزومیازیس:
• عامل این بیماری شیستوزوما‌ها هستند. لارو‌ها این‌ها از راه پوست انسان را آلوده می‌کنند. کرم‌هایی هستند که وارد جریان خون شده و در گردش خون زندگی می‌کنند. معمولا داخل سیاهرگ‌ها هستند، ولی گا‌ها در سرخرگ‌ها هم دیده می‌شوند.
• شیستوزوما‌ها جز بیماری‌های منتقله از راه آب هستند. برخی از آن‌ها زئونوس هستند یعنی هم انسان هم حیوان را آلوده می‌کنند. برخی هم اختصاصا انسان را آلوده می‌کنند.
• شیستوزوما‌ها در جا‌هایی که گرمسیر هستند و در مکان‌های پر آب و جا‌هایی که سد‌های توسعه یافته و آب‌های راکد دارند دیده می‌شود.
عوارض بیماری شیستوزومیازیس
در صورتی که این بیماری درمان نشود ممکن است در نهایت منجر به سرطان مثانه گردد. در صورت مشاهده علائم بیماری شیستوزوما باید هر چه سریعتر به نزدیکترین خانه بهداشت یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه و نسبت به بررسی موضوع و انجام آزمایش مربوطه که یک آزمایش ساده ادرار است اقدام نماید.
پیشگیری از بیماری شیستوزومیازیس
با توجه به وجود بیماری در عراق و تردد اتباع عراقی به ایران جهت زیارت و بعضا درمان بیماری‌های خویش همچنین تردد زوار ایرانی به عتبات عالیات، برای حفاظت فردی از این عفونت اساسا باید از تماس با آب آلوده اجتناب کرد. برای این کار باید یکسری اقدامات زیر را مدنظر قرار داد:
ο. تهیه آب سالم جهت آشامیدن، استحمام و شستن لباس‌ها
ο.عدم استفاده از آب‌های آلوده جهت استحمام و شستشو
ο. اجتناب از اجابت مزاج در درون یا نزدیکی آب‌های سطحی جهت کم شدن احتمال آلودگی حلزون‌ها
ο. استفاده از توالت‌های بهداشتی جهت اجابت مزاج
ο. درمان بیماران برای قطع زنجیره انتقال
ο. جلوگیری از بازی و شنای کودکان در کانال‌های آبیاری که احتمال آلودگی وجود دارد.
ο. ایجاد شبکه مناسب فاضلاب انسان و مبارزه با حلزون‌های ناقل بیماری