دولت از خواب پول مردم سود مى برد؟

باشگاه خبرنگاران جوان: نصب و استقرار دستگاه‌های پوز در مراکِزِ تجاری، صنفی و خدماتی در سالیان اخیر با رشد فزاینده و قابل توجهی همراه شده است. به واقع، محاسن این دستگاه‌ها و منافع دو سویه آن برای مشتری و فروشنده یا متولی واحد صنفی باعث اقبال چشمگیر نسبت به این تجهیزات شده تا جایی که امروزه کمتر واحد تجاری را می‌توان یافت که بدون وجود این دستگاه ها، اقدام به فعالیت تجاری و اقتصادی کند. فقدان حمل پول نقد و افزایش ضریب ایمنی در برابر سرقت‌های احتمالی، عدم ضرورت مراجعه مسئولانِ واحد‌های صنفی به بانک‌ها برای واریز پول به حساب خویش، حمل و جابجایی آسان و بی دغدغه کارت‌های بانکی و... از مزایا و محاسنی است که ضریب استفاده از دستگاه‌های پوز را به میزان قابل توجهی، ارتقاء بخشیده است. با همه این اوصاف، تاخیر در پرداخت مبالغ واریزی به حساب دارندگان دستگاه‌های پوز، باعث شده تا محاسن و مزایای اشاره شده برای برخی از فعالان اقتصادی، تحت الشعاع تاخیر‌ها و دیرکرد‌ها قرار گیرد. امیر حسین محمد زادة کاشانی، یکی از فعالان صنفی (کیف و کفش) در غرب استان تهران در گفت و گو با خبرنگار بورس، بانک و بیمه، با اشاره به لزوم رفع این عارضه، اظهار کرد:بروز چنین نارسایی‌هایی باعث شده تا برخی از فعالان صنفی، دریافت پول نقد از مشتری را بر کارت کشیدن ترجیح دهند. وی افزود:در شرایطی که بازار و شرایط جاری و ساری اقتصادی کشور به نحوی است که نقدینگی و پول، برای فعالان اقتصادی، صنفی، تجاری و خدماتی حیاتی به شمار می‌رود، به تبع بروز چنین نُقصان‌هایی اقبال به دستگاه‌های پوز را کمرنگ خواهد کرد. این فعال اقتصادی در غرب استان تهران گفت:بعضا مشاهده می‌شود، مشتری و یا متقاضی خرید کالا، محصول یا خدمات، مبلغ و وجه مقرر را از طریق دستگاه پوز پرداخت می‌کند، اما واریز مبالغ به حساب‌ها بعد از دو روز انجام می‌پذیرد که این موضوع در روز‌های پنجشنبه بیش از مقاطع دیگر رخ می‌دهد و به واقع پول واریز شده در روز شنبه به حساب دارنده دستگاه پوز می‌نشیند. محمد زاده کاشانی عنوان کرد:این موضوع می‌تواند در برخی مواقع، باعث برگشت خوردن چک افراد شود و انتظار می‌رود بعد از کشیده شدن کارت، بلافاصله مبلغ مورد نظر، به حسابِ هدف واریز شود و حداقل اینکه فرآیند مذکور در بازه زمانی کوتاه مدت و چند دقیقه‌ای انجام پذیرد، اما شاهدیم در برخی مواقع این پول‌ها با تاخیر واریز می‌شود و این در شرایطی است که مبالغ کشیده شده در همان زمان و بلافاصله، از کارت مشتری یا متقاضی دریافت خدمات کسر می‌شود.

واریز مبلغ تراکنش‌ها چه پیامد‌هایی در پی خواهد داشت؟ محمد علی اسلامی، کارشناس بازار، در گفت و گو با خبرنگار بورس، بانک و بیمه، در تشریح پیامد‌های این نارسایی، عنوان کرد:ابتدا به ساکن باید تبیین شود که اساسا کدام گروه و طیف از جامعه در پی این شرایط متضرر می‌شود. وی افزود:به روشنی، اصناف و فعالان حوزه بازار، اصلی‌ترین گروه خسارت دیده از این نارسایی می‌باشند، زیرا بیشترین حجم استفاده از این تراکنش‌ها در بستر بازار و فضای تجارت و تعاملات اقتصادیِ داخلی واقع می‌شود. اسلامی گفت:برخی کارشناسان معتقدند، نارسایی‌ها و مشکلات نرم افزاری، دلیل اصلی این تاخیر‌ها به شمار می‌رود، اما انتظار فعالان حوزه بازار، معطوف بر این امر می‌شود که فرآیند زمانی واریز پول از طریق دستگاه‌های پوز به حساب هدف، کوتاه‌تر شود و به تبع در صورت تحقق این امر، پذیرش و تحمل تاخیر‌های اینچنینی ساده‌تر از گذشته خواهد بود. کارشناس بازار گفت:تنزل جایگاه و کاربرد تجهیزات مذکور (پوز) یکی از پیامد‌های این نارسایی (تاخیر در پرداخت مبالغ واریز شده) به شمار می‌رود که در دراز مدت می‌توان به ازدحام بیشتر در صف بانک‌ها نیز منتهی شود. وی افزود:بالا رفتن هزینه‌های دولت به منظور چاپ اسکناس، از دیگر تبعات احتمالی این عارضه خواهد بود که با عنایت به موارد ذکر شده، انتظار می‌رود کاهش مدت زمانی واریز مبالغ به حساب‌های هدف، به عنوان یک دستور کار ویژه دستگاه‌های ذی ربط پیگیری شود. یکی دیگر از شائبه‌های طرح شده در برخی رسانه ها، معطوف به این موضوع می‌شود که شاید سود خواب این پول‌ها عامل و پشت پرده تاخیر‌های این چنینی می‌باشد، شائبه‌ای که از سوی برخی کارشناسان رد می‌شود. کامران ندری، از نمونه کارشناسانی است که معتقد است بروز تاخیر در واریز مبالغ از دستگاه‌های پوز، امری طبیعی است و در هیچ کجای دنیا واریز‌ها بصورت آنی انجام نمی‌پذیرد. وی در گفت و گویی با رسانه ها، در تشریح دلایل بروز این تاخیرها، عنوان می‌کند:قطع بودن سیستم بانکی مرتبط با کارت خریدار از دیگر عوامل موثر در بروز این نارسایی به شمار می‌رود بنابر این تا زمانی که بانک بتواند مشکل نرم افزاری یا کسری بودجه خود را حل کند مدت زمانی طول می‌کشد، البته در آن زمان که بانک مورد نظر آمادگی پرداخت پول (در لحظه خرید و یا کشیدن کارت) را ندارد، باید بانک مرکزی این مبالغ را تامین کند، یعنی بانک مرکزی باید از منابع خود این مبالغ را تامین کند که این حرکت موجب افزایش پایه پولی و به دنبال آن تورم می‌شود و به همین دلیل است که حساب بانک‌ها نزد بانک مرکزی قرمز است و حساب برداشت‌ها بالا، چرا که تمام تراکنش‌ها به خط و آنی است و بحث سود هم مطرح نیست، و کسی در این میان از این موضوع سودی نمی‌برد. با همه این اوصاف، تردیدی وجود ندارد که عارضه مذکور، تبعات ناخوشایندی را بر فضای بازار خواهد گذاشت و به تبع کسانی که از این شرایط متضرر می‌شوند، ترجیح می‌دهند به اخذ یا پرداخت مبالغ پولی بصورت فیزیکی مبادرت ورزند که یقینا بروز احتمالیِ چنین پدیده ای، از تبعات بی اعتبار شدن دستگاه‌های پوز خواهد بود. ۵ صبح روز بعد، زمان واریز تراکنش‌های بانکی به حساب‌های هدف آن چنان که ناصر حکیمی (بانک مرکزی) عنوان کرده تراکنش‌های بانکی ۵ صبح روز بعد به حساب‌ها واریز می‌شود و فرآیند مذکور در نهایت تا ۲۴ ساعت بعد زمان خواهد بُرد. این مقام مسئول نیز موضوع کسب سود از تاخیر اشاره شده را رد می‌کند و در این خصوصو عنوان می‌کند: مبالغ مذکور جز بدهی بانک‌ها می‌باشد و به تبع سودی به آن تعلق نمی‌گیرد. معاون بانک مرکزی در ادامه عامل اصلی تاخیر مذکور را معطوف به مسائل امنیتی می‌داند و در این ارتباط می‌گوید: " نکته اصلی این است که اگر کلاهبرداری یا برداشت غیرمجازی از حسابی اتفاق افتد، فرد مالباخته فرصت کافی برای گزارش این موضوع به مراجع قضایی یا پلیس، پیش از اینکه پول از دسترس خارج شود، خواهد داشت. در این زمینه مراکز امداد بانک‌ها به صورت ۲۴ ساعته در هفت روز ایام هفته، می‌توانند پاسخگوی مردم باشند و اطلاعات آن‌ها بر روی پایانه‌های فروش و نیز دستگاه‌های خودپرداز موجود است ". وی می‌افزاید: یکی دیگر از دلایلی که زمینه ساز اخذ این تصمیم بود، کاهش امکان پولشویی و جلوگیری از تراکنش‌های مشکوک در شبکه پرداخت نظام بانکی است. امید است با اطلاع رسانی دقیق‌تر در خصوص دلایل اتخاذ چنین تصمیماتی، و تعامل هر چه سازنده ترِ میان بانک‌ها و مشتریان، شاهد حُصول اعتماد افزون تر، میان بانک‌ها و مشتریان باشیم که قطعا با تحقق این امر خطیر، بستر و زمینه‌ای برای بروز شائبه‌ها و تردید‌های این چنینی (همچون کسب سود از خواب پول و تاخیر در واریز مبالغ کشیده شده بواسطه دستگاه‌های پوز) شکل نخواهد گرفت.