عربستان روی «بشکه باروت»

خبرگزاری فارس: عربستان سعودی طی ماه‎های اخیر روند عبور از مرز‌های ممنوعه و سنت‎ها را به شکل سریع آغاز کرده است، امری که می‌تواند به یک «انفجار اجتماعی» در این کشور منجر شود. طرح اصلاحات نمایشی در عربستان به دستور محمد بن سلمان ولی‎عهد این کشور و با اعطای حق رانندگی به زنان سعودی کلید خورد و با نمایش مُد به صورت مختلط و طرح جذب گردشگر با دور زدن قوانین اسلامی و سپس فروش مشروبات الکلی برای خارجی‌ها و ... ادامه پیدا کرده است. برخی از تحلیلگران معتقدند که روند سریع آنچه «روند اصلاحی» خوانده شده، آن هم بدون آماده بودن بستر فرهنگی جامعه سعودی همانند بشکه پر از باروت خطرناک است. نمونه بارز آن را می‎توان به حمله تعدادی از مردان عربستانی به زنان راننده پس از اعطای حق رانندگی به زنان سعودی اشاره کرد و فیلم آن نیز در شبکه‎های مجازی منتشر شده است. در همین ارتباط، روزنامه سوئیسی «تریبون دو ژنو» در مقاله‎ای با عنوان «عربستان محمد بن سلمان روی بشکه باروت نشسته است»، نوشت: اصلاحاتی که بن سلمان در جامعه عربستان در پیش گرفته است، دشوار و سریع است و عربستان را بر سر دو راهی سرنوشت ساز قرار می‎دهد. این روزنامه سوئیسی به نقل از «کلارنس رودریگز» خبرنگار فرانسوی و نویسنده کتاب «عربستان، ثروتمندِ زیر صفر است»، نوشت: عربستان اکنون تحت امر یک، ولی عهد جوانِ سلطه‎طلب قرار دارد که می‌خواهد از سنت‌ها عبور کند و این می‌تواند به یک انفجار اجتماعی در این کشور منجر شود. خانم رودریگز که مدت زمان زیادی را به عنوان خبرنگار در عربستان زندگی کرده است، تاکید کرد که «بن سلمان -برخلاف سلف خود- نمی‎خواهد در عربستان به روش و ساختار افقی (غیر دستوری) حکومت کند، بلکه می‌خواهد به صورت عمودی (دیکتاتوری) حکمرانی کند، چون او یک مستبد واقعی است.»

نویسنده در پایان مقاله خود تاکید کرد که آیا ممکن است محمد بن سلمان موفق شدند؟ باید پاسخ داد که وی در پیاده کردن تغییرات و اصلاحات شکست می‌خورد؛ بدین ترتیب انفجاری در عربستان رخ داد که مانند وقوع زلزله در منطقه و جهان، ویران‎گر خواهد بود. چندی پیش نیز پایگاه تحلیلی «دیفنس وان» مقاله‏ای به قلم «کریستین کوتز اولریچسن» عضو موسسه سیاست عمومی بیکر دانشگاه راس در ارتباط با تحولات سیاسی در عربستان سعودی منتشر کرده بود. نویسنده این مقاله معتقد است که، ولی عهد عربستان با انجام اصلاحات و تشکیل کمیته ضد فساد، خواهان تمرکز قدرت در دستان خود و حذف شاهزدگان سعودی از ساختار قدرت کشور است. مهمترین سوالی که در ارتباط با اقدامات اخیر «محمد بن سلمان» مطرح می‌شود این است که آیا وی با انجام اصلاحات اخیر و تشکیل کمیته مبارزه با فساد خواهان ایجاد دگرگونی در ساختار قدرت کشور است یا اینکه اصلاحات وی سطحی بوده و ساختار قدرت و اقتدار بدون تغییر حفظ خواهد شد؟ ملک سلمان آخرین فرزند بنیانگذار عربستان سعودی قدرت را بعد از مرگ برادرش ملک عبدالله در ژانویه ۲۰۱۵ تصاحب کرد. وی از همان ابتدا با انجام تغییراتی در ساختار قدرت به همگان نشان داد که می‌خواهد قدرت در خانواده وی باقی بماند. ملک سلمان در اولین اقدام «مقرن بن عبدالعزیز» را به عنوان ولیعهد و «محمد بن نایف» را به عنوان جانشین ولیعهد انتخاب کرد و پس از مدتی در تاریخ ۲۱ آوریل همان سال، «مقرن بن عبدالعزیز» را برکنار نموده و «محمد بن نایف» را به عنوان ولی‎عهد جدید و «محمد بن سلمان» را به عنوان جانشین، ولی عهد منصوب کرد. در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷ در اقدامی بسیار عجیب «محمد بن نایف» نیز برکنار شده و «محمد بن سلمان» فرزند ملک سلمان به عنوان، ولی عهد عربستان انتخاب شد تا بعد از پدر بتواند پادشاه عربستان شود. بن سلمان نیز با تسلط بر منابع نفتی، اقتصادی، دفاعی و نظامی تحت حمایت پدرش و با ایجاد کمیته‏های اقتصادی و توسعه، قدرت خود در عربستان را افزایش داده است و اخیرا نیز با راه اندازی طرح مبارزه با فساد، بسیاری از شاهزادگان را عملا از صحنه قدرت حذف کرده است.