افراط در خوردن سوسیس و کالباس برابر با کبد چرب
وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است، اما اگر کبدی دارای پنج تا ۱۰ درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می‌شود.
سرویس سبک زندگی فردا: «ایرانی‌ها سالانه بین ۲/۵ تا ۵/۵ کیلوگرم سوسیس و کالباس مصرف می‌کنند» و «بروز سونامی مبتلایان کبد چرب در آینده‌ای نزدیک»؛به نقل از سلامت نیوز ، کنار هم قرار دادن این دسته از اخبار نشان می‌دهد مصرف غذا‌های مضر در بین مردم یا همان تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر موضوعی بوده که از چشم مسئولان به‌منظور فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی مغفول مانده است.
سالانه حدود ۵۰۰ هزار تن انواع محصولات و فرآورده‌های گوشتی از محصولات سنتی مانند سوسیس و کالباس گرفته تا محصولات جدیدتر مانند ناگت‌مرغ و گوشت تولید می‌شود. این آمار درحالی است که نگاهی به عملکرد تولید این خوراکی‌ها بیانگر پیشروی فعالیت‌های کارخانه‌هایی است که در این زمینه فعال هستند به طوری که صادرات این فرآورده‌ها از سال ۹۴ آغاز شده و در سال گذشته به چهار هزار و ۵۰۰ تن رسیده است که البته از دیدگاه دبیر انجمن فرآورده‌های گوشتی این رقم چندان قابل‌توجه نیست برای همین قرار است تا افق ۱۴۰۴ تولید آن‌ها به یک میلیون تن برسد و صادرات هم توسعه پیدا کند. اینها نشان می‌دهد این مجموعه‌های صنعتی تقاضا در این زمینه را آنقدری دیده‌اند که برای عرضه و تولید برنامه‌ریزی‌های قطعی کرده‌اند.
البته برای فهم علاقه‌مندی ایرانی‌ها به چنین محصولاتی چندان نیازی به بررسی آمار و ارقام تولید یا صادرات آن‌ها نیست چراکه کافی است در هنگام عبور از فروشگاه‌های مواد پروتئینی یا فست‌فودی‌ها به تعداد مشتریان توجه کنیم. حتی در برخی مغازه‌ها صف‌هایی به‌منظور خرید انواع ساندویچ‌ها و پیتزا‌هایی با محتویات سوسیس و کالباس تشکیل می‌شود.
بوی روغن داغ و گاهی حتی سوخته در بازار‌ها و مراکز خرید هم واقعا آزاردهنده است. این رویه درحالی است که در چند سال اخیر مضر بودن فرآورده‌های گوشتی دهان به دهان بین مردم چرخیده و خیلی‌ها نسبت به آن آگاه هستند و عده‌ای هم با وجود آگاهی، مصرف آن را به میزان کم جزو برنامه غذایی خود می‌گنجانند.
به‌عنوان مثال، «محمد» شهروندی است که در این‌باره می‌گوید: «با اطلاعات عمومی و روشن شدن مضرات این محصولات، اما از آن‌ها گاهی استفاده می‌کنم. هرچند که در این مورد پزشکم توصیه کرده تا استفاده نکنم برای همین مصرف آن‌ها را نسبت به گذشته کاهش داده‌ام و سعی‌ام بر این است کمتر به سراغ این نوع موادغذایی بروم.»
هفته‌ای سه وعده سوسیس کراکف
«مونا» نیز وضعیتی مشابه با «محمد» دارد. او می‌گوید: «قبلا به‌شدت علاقه‌مند به سوسیس و کالباس بودم به‌طوری که در هفته سه وعده سوسیس کراکف و ساندویچ کالباس می‌خوردم، اما وقتی از طریق فضای مجازی متوجه مضرات زیاد آن‌ها شدم به‌طور کلی از خرید و استفاده آن‌ها صرف‌نظر کردم و البته بعد از چند سال در اولین تجربه دچار حالت تهوع شدم. با این حال گاهی در مهمانی‌ها و دورهمی‌های دوستانه مجبور به استفاده می‌شوم، اما به شدت کم چراکه عملکرد کبدم در دو سه سال اخیر به شدت ضعیف شده است.».
اما «حمیده» برخلاف دو شهروند قبلی، با مصرف فرآورده‌های گوشتی حتی به میزان کم مخالف است و می‌گوید: «به هیچ‌وجه از این مواد استفاده نمی‌کنم. این محصولات نه‌تنها ارزش غذایی ندارند که بسیار هم مضرند. با این توضیح که متاسفانه با تغییر سبک زندگی مردم، بیماری‌ها هم افزایش یافته که نتیجه مصرف زیاد این نوع مواد و البته عدم تحرک باعث شده تا کبد چرب خیلی شایع شود و اغلب کسانی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند در مصرف غذا‌های چرب و فستفودها زیاده‌روی کرده‌اند.»
کبد چرب علامت هشداردهنده‌ای ندارد
حالا این سوال مطرح می‌شود که کبد چرب چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است، اما اگر کبدی دارای پنج تا ۱۰ درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می‌شود. در واقع، کبد فاکتور‌های مضر مواد غذایی را گرفته و آن‌ها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم‌های دیگر بدن می‌کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول‌هایی ترمیم و پاکسازی می‌کند.
کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می‌کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشداردهنده‌ای در ابتلا ندارد. دو نوع کبد چرب عبارت است از الکلی و غیرالکلی که در ایران نوع غیرالکلی شیوع دارد. علل ایجاد کبد چرب هم از این قرار است؛ عادات و رفتار‌های غلط بسیاری ایجادکننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم‌ترین آن‌ها مصرف الکل و مشروبات الکلی، مصرف موادغذایی چرب، اضافه وزن، نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید، سوء‌تغذیه، فشار خون بالا، بارداری، مصرف دارو‌هایی همچون آسپرین و تتراسایکلین.
اما این بیماری یکسری علائمی دارد که خستگی و بی‌حالی، کاهش وزن و اشتها، تهوع، ضعف عمومی و درد در مرکز یا سمت راست بخش بالای شکم از جمله آنهاست.
۵۰ درصد مردم اضافه‌وزن دارند
در این میان، وزیر بهداشت بار‌ها درباره پیامد‌های عدم تحرک ایرانی‌ها و شیوع بیماری‌های ناشی از آن هشدار داده است. به گفته حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، نزدیک به ۵۰ درصد مردم اضافه‌وزن، کبد چرب، دیابت و فشارخون دارند که درمان اصلی همه اینها پیاده‌روی و ورزش است.
از سوی دیگر، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه و سلامت وزارت بهداشت هم همین ماه گذشته از کاهش سن ابتلا به کبد چرب و شناسایی آن در میان دانش‌آموزان خبر داد. به گفته زهرا عبداللهی، یکی از مهم‌ترین راهکار‌های کنترل کبد چرب، کاهش چشمگیر مصرف غذا‌های پرچرب به‌ویژه انواع فستفودها و حتی نوشیدنی‌های گازدار خیلی‌شیرین است، زیرا این مسئله در افزایش چاقی و سایر عوارض آن نقش به‌سزایی دارد.
اظهارات این مقام مسئول درحالی است که یک فوق‌تخصص گوارش و کبد بزرگسالان در این‌باره به ایسنا می‌گوید: اگرچه در گذشته، سن شیوع کبد چرب بین ۴۰ تا ۵۰ سال بود، اما هم‌اکنون ۳۰ درصد از کودکان به دلیل چاقی، کم‌تحرکی و رژیم‌های سرشار از کربوهیدرات و قند، مستعد این عارضه هستند. به گفته شهاب رحیم‌پور، شروع سن این بیماری به‌ویژه در کشور‌های در حال توسعه، بسیار کاهش پیدا کرده و قشر نوجوان و جوان را نیز دربرگرفته است.
اما در چنین وضعیتی چه باید کرد؟ یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها می‌تواند از سوی والدین انجام شود یعنی باید آن‌ها به الگو‌های غذایی خانواده و فرزندان‌شان توجه بیش از پیش نشان دهند. مصرف گوشت قرمز و لبنیات پرچرب باید کاهش پیدا کند و از سوی دیگر مصرف سبزی و میوه بیشتر شود.
مصرف قند‌های ساده از جمله نوشیدنی‌های شیرین به‌ویژه نوشابه برای جلوگیری از ابتلا به کبد چرب، باید کاهش پیدا کند. تحرک و ورزش هم باید جزو کار‌هایی باشد که در زندگی ماشینی کنونی گنجانده شود. با همه اینها، به‌نظر می‌رسد آموزش به شهروندان باید مدنظر مسئولان قرار بگیرد و البته هر فرد پزشک خودش باشد تا در آینده و با بالاتر رفتن سن، مشکلات جسمی زیادتر و زیادتر نشوند.