آنچه درمورد انحراف چشمی نمی‌دانید
در انحراف چشم، در حالی که یک چشم به سمت جلو نگاه می‌کند، چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین می‌چرخد. بعضی اوقات چشم چرخیده به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و برعکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج می‌شود.
سرویس سبک زندگی فردا: انحراف چشم یا استرابیسم یا لوچی، نوعی مشکل چشمی است که در آن چشم‌ها وضعیت ناهمگونی نسبت به یکدیگر دارند و نگاه آن‌ها به جهات مختلف است.به نقل از بیتوته انحراف چشم ممکن است واضح بوده و یا آنکه صرفا بعضی اوقات وجود داشته باشد.
در انحراف چشم، در حالی که یک چشم به سمت جلو نگاه می‌کند، چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین می‌چرخد. بعضی اوقات چشم چرخیده به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و برعکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج می‌شود.
استرابیسم در میان گروه سنی اطفال مشکل شایعی بوده و در حدود ۴% کودکان دیده می شود، ولی ممکن است زمان بروز آن در سنین بالاتر نیز باشد. شیوع آن در پسر و دختر به یک نسبت بوده و گاهی ابتلا فامیلی دارد. با این حال، بعضی از مبتلایان سابقه چنین مشکلی را در فامیل خود ذکر نمی کنند.
علل استرابیسم چیست؟
علت دقیق همه موارد استرابیسم مشخص نیست. به هر حال استرابیسم ناشی از عدم توانایی حرکات هماهنگ دو چشم است. استرابیسم در نیمی از کودکان از بدو تولد وجود دارد. در کودکان دچار اختلالات مغزی نظیر فلج مغزی و هیدروسفالوس (تجمع مایع مغزی نخاعی داخل جمجمه) بیشتر دیده می‌شود.
در کودکان استرابیسم ممکن است به علت آب مروارید، بیماری‌های شبکیه نظیر رتینوپاتی نوزادان نارس و رتینوبلاستوم (تومور شبکیه)، بیماری‌های ضعیف کننده عمومی و ضربه هنگام تولد یا در دوران کودکی ایجاد شود. علاوه بر این در بسیاری از موارد استرابیسم به صورت ارثی و فامیلی دیده می‌شود.
علل استرابیسم در بزرگسالان عبارتست از:
• دیابت
• بیماری تیروئید (بیماری گریوز)
• بیماری میاستنی گریویس
• تومور مغزی
• ضربه به سر
• حوادث عروقی مغز در زمینه دیابت یا فشار خون
• سکته مغزی
• گاهی اوقات بدنبال جراحی چشم (مثلا عمل آب مروارید) یا عمل اطراف چشم
علائم استرابیسم چیست؟
حرکات چشمی ناهماهنگ حتی لوچ شدن به طور طبیعی ممکن است گهگاهی در نوزادان دیده شود. بهرحال پس از سه چهار ماهگی، کودک باید قادر به تمرکز بر روی اشیاء باشد و چشم‌ها انحراف نداشته باشند.
اگر می‌بینید که چشم کودکتان به داخل یا خارج منحرف می‌شود، یا قادر به تمرکز روی اشیاء نیست ویا به نظر میرسد که چشمانش انحراف دارد؛ به چشم پزشک مراجعه کنید. در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد، کودک بدنبال استرابیسم دچار آمبلیوپی (تنبلی چشم) می‌شود. در کودکان استرابیسم بیشتر در سن زیر ۶ سال شروع می‌شود.
علائم استرابیسم در بزرگسالان عبارتست از:
◊ خستگی چشم
◊ دوبینی (دیپلوپی)
◊ روی هم افتادن یا محو بودن تصویر
◊ احساس کشش اطراف چشم‌ها
◊ احساس ناراحتی و مشکل هنگام مطالعه
◊ عدم درک عمق
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به استرابیسم، برای اصلاح تمرکز مناسب سر یا صورت خود را کج می‌گیرند. همچنین این افراد قادر به نگاه مستقیم به صورت سایرین نیستند که باعث بروز مشکلات اجتماعی برایشان می‌شود. این مسئله بر روی موقعیت‌های شغلی و اجتماعی ایشان تأثیر منفی می‌گذارد.
ایزوتروپی (انحراف چشم به داخل)
ایزوتروپی در واقع انحراف چشم‌ها به سمت داخل بوده و شایع‌ترین نوع استرابیسم در شیرخواران است. کودکان خردسال مبتلا به ایزوتروپی هیچ گاه از هر دو چشم خود به طور هم زمان استفاده نمی‌کنند.
در اکثر موارد برای تراز کردن چشم ها، تامین دید دو چشمی و اجتناب از افت دید دایمی، جراحی زود هنگام ضروری خواهد بود.
اگزوتروپی (انحراف چشم به خارج)
اگزوتروپی یا انحراف چشم به سمت خارج، دیگر نوع شایع استرابیسم است. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که کودک روی شیئی در دوردست تمرکز می‌کند. اگزوتروپی اغلب متناوب بوده و مخصوصاً در هنگام خستگی یا استرس در کودک بروز می‌کند.
والدین اظهار می‌دارند که کودک در مقابل نور آفتاب یک پلک خود را جمع می‌کند. گر چه عینک، ورزش چشمی یا منشور در این حالت نیز به کنترل چرخش چشم به سمت خارج کمک می‌کند، ولی در اکثر موارد لازم است نوعی عمل جراحی صورت گیرد.
عواقب مورد انتظار
انحراف چشم را می‌توان با تشخیص و درمان زودرس، تصحیح کرد. بدون درمان فوری ممکن است کاهش بینایی در یک چشم دایمی شود. پس، از دست رفتن دید طبیعی در یک چشم و زجر روانی حاصل از جذاب نبودن ظاهر صورت از عاقب بیماری درمان نشده است.
بسیاری افراد با دید یک چشمی سازگار می‌شوند و یاد می‌گیرند تمامی فعالیت‌های خود از قبیل: رانندگی را با یک چشم انجام دهند. در صورت از دست رفتن دید یک چشم، از چشم دیگر در برابر آسیب محافظت بسیاری به عمل آورید. برای ورزش و سایر فعالیت‌ها از جمله درودگری یا جوشکاری که خطر آسیب بالایی دربر دارند، از عینک محافظ استفاده کنید.
استرابیسم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص سریع و درمان به موقع می‌تواند از کاهش بینائی دائمی جلوگیری کند. استرابیسم طی معاینه چشم پزشکی تشخیص داده می‌شود.
معاینه چشم پزشکی در همه کودکان در سنین حدود سه سالگی توصیه می‌شود. به هر حال اگر فرزندتان علائمی از استرابیسم یا اختلال چشمی دیگری در هر سنی داشت، باید تحت معاینه کامل چشم پزشکی قرار گیرد.
راه‌های درمان استرابیسم چیست؟
راه‌های درمان متنوع بوده و در هر مورد راه درمانی مناسب توسط چشم پزشک پیشنهاد خواهد شد. راه‌های درمان عبارتند از:
♦ قطره‌های چشمی
♦ بستن چشم قویتر برای اصلاح آمبلیوپی (تنبلی چشم)
♦ ورزش عضلات چشم
♦ تجویز عینک با قدرت انکساری مناسب
♦ تجویز عینک حاوی منشور
♦ تزریق سم بوتولینیوم
♦ عمل جراحی عضلات خارج کره چشمی
جراحی استرابیسم
هیچ گاه و در جریان هیچ نوع عمل جراحی، کره چشم از محل خود خارج نمی‌شود.
جراحی استرابیسم در واقع ایجاد برشی کوچک در بافت پوشاننده چشم است که به چشم پزشک امکان می‌دهد تا به عضلات زیرین این بافت دسترسی پیدا کند. اینکه کدام عضلات تحت عمل جراحی قرار گیرند بستگی به جهت چرخش چشم دارد. گاهی اوقات لازم است هر دو چشم تحت عمل جراحی قرار گیرد.
جهت عمل جراحی استرابیسم در اطفال، بیهوشی ضرورت دارد، ولی جراحی بزرگسالان با بی حسی موضعی نیز امکان پذیر است. بهبودی سریع است. فرد اغلب ظرف چند روز به فعالیت‌های طبیعی اش بر می‌گردد.
بعد از جراحی، گاهی استفاده از عینک یا منشور نیز ضرورت پیدا می‌کند. گاهی اوقات ممکن است اصلاح انجام شده بیشتر یا کمتر از مقدار موردنظر باشد که در آن صورت انجام عملی دیگر ضرورت خواهد یافت.
توصیه می‌شود جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریع‌تر صورت گیرد، زیرا شیرخوار به محض اینکه چشم هایش مستقیم شد، امکان دید طبیعی و دید دو چشمی را پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر لوچی چشم می‌تواند روی اعتماد به نفس کودک نیز تاثیری منفی داشته باشد.
همانند هر عمل جراحی، جراحی بر روی عضلات چشم نیز با عوارضی همراه است. این عوارض شامل عفونت، خونریزی و دیگر عوارض نادری است که می‌تواند منجر به از دست دادن دید شود. با این حال، جراحی استرابیسم معمولا درمانی بی خطر و موثر است و در عین حال هیچ گاه جای عینک و یا آمبلیوپ درمانی را نمی‌گیرد.