گزارش یک ساله توافق کاهش تولید اوپک و ۵ نمودار

خبرگزاری فارس: عملکرد اوپک نشان می‌دهد که چرا توافق کاهش تولید در سال 2018 ادامه یافت و اوپک موفق به خروج 438 میلیون بشکه نفت از بازار شد. به گزارش بلومبرگ، سال گذشته، نخستین سال آخرین تلاش اوپک برای افزایش قیمت نفت از طریق کاهش عرضه بود. اکنون، قیمت نفت برنت در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۰ دلار افزایش یافت و ما تا این لحظه شاهد موفقیت اوپک بودیم. زمانی‌که اوپک در نوامبر ۲۰۱۶ توافق کاهش تولید را اعلام کرد، این سازمان یک سطحی از جدیدترین میزان تولید بر اساس منابع ثانویه را به جای آمار‌های اعلامی از سوی اعضای خود مرجع قرار داد. (آمار‌های این گزارش نیز بر اساس منابع ثانویه است.) سپس به هر کشور بر اساس آن سطح تولید، به جز ایران (افزایش اندکی به علت محدودیتی‌های تحریمی برای ایران مقرر شد.) و لیبی و نیجریه، رقمی برای کاهش عرضه نفت واگذار شد. در مجموع، ۱۱ عضو اوپک به جز نیجریه و لیبی مطابق با سقف تولیدی عمل کردند و تا پایان سال ۲۰۱۷ به میزان قابل توجهی تولید کمتری داشتند: نمودار یک ۱۱ عضو اوپک در مجموع به هدف کاهش تولید پایبند بودند و با نزدیک شدن به پایان سال ۲۰۱۷ به میزان چشمگیری از این هدف هم کمتر تولید داشتند. (در نمودار زیر مرجع تولید با رنگ قرمز، تولید هدف با رنگ قهوه‌ای و تولید واقعی با رنگ زرد مشخص شده است.)

هدف اوپک نشان می‌داد که با توجه به سطح مرجع، ۱۱ عضو اوپک ۴۲۵ میلیون بشکه کمتر از آنچه می‌توانستند، نفت تولید خواهند کرد؛ که این رقم در راستای میزان ذخایر تجاری سازمان کشور‌های توسعه و همکاری اقتصادی بود که اوپک از زمان کاهش قیمت نفت آن را رصد کرده بود؛ (اما حقیقتا) پس از اینکه این توافق به نتیجه مطلوب رسید، ۱۱ عضو اوپک در سال گذشته میلادی ۴۳۸ میلیون بشکه کمتر نفت تولید کرده بودند و ۱۰۳ درصد پایبندی به توافق وجود داشت. اما همه کشور‌ها لایق دریافت ستاره طلایی نیستند. توافق وین برای هر عضو اوپک، کاهش ۴.۶ درصدی (ایران افزایش ۲.۴ درصدی را دریافت کرد) را در نظر گرفته بود، اما پایبندی واقعی بسیار متنوع بود. نمودار دو درحالی‌که ۱۱ عضو اوپک در مجموع در سال ۲۰۱۷ به کاهش تولید پایبند بودند، اما برخی بیش از دیگران کاهش تولید داشتند. آن درصد‌ها کاملا حساب نشد، اما بشکه‌های زیادی از بازار دور ماند. نمودار زیر نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۷ هر کشور چه میزان تولید خود را باید کاهش می‌داد و چه میزان حقیقتا کاهش داده است:

نمودار سه بر حسب تعداد بشکه‌هایی که از بازار دور ماند، عربستان، ونزوئلا و آنگولا بیشترین کاهش را برعهده داشتند درحالی‌که عراق و امارات به پمپاژ نفت ادامه دادند. (در این نمودار افزایش هدف کاهشی با سبز روشن و افزایش هدف واقعی با سبز تیره نشان داده شده است.) در مجموع، عربستان در سال گذشته میلادی ۱۷۷ میلیون بشکه نفت را از بازار دور کرده و ۴۰ میلیون بشکه نفت (بیشتر از سهمش) نیز از بازار خارج کرده است. این مازاد به سختی بشکه‌های نفت تولیدی از سوی ایران و عراق را جبران کرده است. در عین حال، مشارکت بیشتر و حدود ۱۲ میلیون بشکه‌ای آنگولا تقریبا مازاد تولیدی امارات و کاهش بیشتر و ۱۷ میلیون بشکه‌ای ونزوئلا نیز مازاد باقی کشور‌ها را جبران کرده است.

نمودار چهار عربستان و آنگولا بیشتر سال ۲۰۱۷ تولید خود را کاهش دادند و مشارکت ونزوئلا در پایان سال شدت گرفت. آنچه کاملا مشهود است، این است که ترکیبی از پایبندی بهتر بیشتر اعضای گروه به همراه کاهش تولید شدید ونزوئلا با افزایش قیمت نفت در سال گذشته همراه شد. قیمت نفت برنت در اواخر ماه سپتامبر به بالای ۵۵ دلار در هر بشکه افزایش یافت. آنچه واقعا ناپیدا بود، دو کشور نیجریه و لیبی بودند. ان‌ها سقف تولید نداشتند و بیشتر سال ۲۰۱۷ را به ترمیم تولید خود مشغول بودند و مقادیر زیادی از تلاش‌های دیگر اعضا را خنثی می‌کردند.

نمودار پنج ترمیم تولید لیبی و نیجریه بیش از یک چهارم بشکه‌های خارج کرده از بازار توسط اعضای دیگر اوپک در سال ۲۰۱۷ را خنثی کرد. این نمودار اهمیت از بین رفتن ناگهانی نظم نسبی در میان اعضای اوپک در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ را نشان می‌دهد.

بیش از همه، آنچه اوپک را در سال ۲۰۱۷ موفق کرد، این بود که عربستان بار کاهش تولید را بیش از میزان مورد توافق و همینطور ونزوئلا و تاحدی آنگولا بر عهده گرفتند. همچنین نقش کشور‌های غیراوپکی نظیر روسیه نیز بسیار تعیین‌کننده بود. حتی اگر اعضای اوپک این کار را از روی میل انجام نداده باشند، اما نمره خوبی دریافت کردند. عملکرد سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که چرا این مسیر را ادامه دادند و باید تلاش کنند که در سال ۲۰۱۸ و پس از آن دوام بیاورند.