اگر زیاد غیبت می‌کنید بخوانید/ ذکر‌هایی که آدم را از غیبت کردن منصرف می‌کند

خبرگزاری میزان: یکی از گناهانی که در جامعه به شدت رواج دارد و افراد به سادگی از کنار آن می‌گذرند غیبت است. مسئله‌ای که با توجه به متون دینی و شرعی با تاثیرات و عواقب زیادی در زندگی همراه است. به همین جهت در گفت و گویی با دوتن از کارشناسان مذهبی به بررسی غیبت، ابعاد و تاثیرات آن و چگونگی ترک این گناه پرداخته ایم. حجت الاسلام والسملمین محمدعلی رضایی کارشناس علوم قرآنی درباره غیبت کردن گفت: یکی از فعل‌های مذموم در دین اسلام که روی آن تاکید شده و درباره آن روایات متعدد وجود دارد غیبت است. هر حرفی که در پشت سر کسی در مذمت او زده شود که وقتی بشنود ناراحت شده و رضایت نداشته باشد غیبت است. یکی از گناهان کبیره در اسلام که بین انسان‌ها ایجاد اختلاف، تنش و فاصله می‌کند و برای فرد غیبت کننده نیز مشکلات بسیاری به همراه دارد. وی افزود: در روایات آمده است که شخص غیبت کننده مانند کسی است که گوشت برادر مرده خود را قطعه قطعه کرده و می‌خورد. در برخی روایات داریم که غیبت از زنا سخت‌تر است که این سخت‌تر بودن به دلیل پذیرش توبه فعل غیبت است که یکی از لزومات پذیرش توبه در غیبت، رضایت غیبت شونده است. این کارشناس علوم قرآنی درباره تاثیرات و عواقب گناه غیبت، اظهار کرد: غیبت صرف نظر از این که اثرات ظاهری دارد که بین افراد فاصله ایجاد می‌کند، در روحیه و نفس انسان نیز موثر است. ما وقتی تاریخ بزرگان را مطالعه کنیم می‌بینیم که آنان نسبت به این گناه پرهیز بسیاری داشتند. حضرت امام خمینی (ره) وقتی در مجلسی غیبت شروع می‌شد بی درنگ مجلس را ترک کرده و به هیچ عنوان اجازه انجام غیبت و بدگویی نمی‌دادند، توجه خاصی به پرهیز از این گناه داشتند و اطرافیان نیز دقت لازم را داشتند که از هیچ کس در محضر ایشان حرف نزنند. حجت الاسلام والمسلمین رضایی در ادامه تصریح کرد: اگر در نظر افراد جامعه غیبت کردن شیرین نیاید این گناه بزرگ ترک می‌شود، اما با کمال تاسف ئر جامعه توجه چندانی به این موضوع نمی‌شود. در حال حاضر در جامعه این وضعیت حاکم است که اگر در یک مجلس کسی غیبت می‌کند به راحتی گوش می‌دهند و از آن لذت می‌برند. وی به یک فرهنگ برای ترک گناه غیبت اشاره و بیان کرد: اگر شنونده غیبت وجود نداشته باشد، غیبت کننده نیز وجود نخواهد داشت. اگر در جامعه ما این فرهنگ ایجاد شود که افراد به غیبت شخص گوینده، گوش و دل ندهند به تدریج غیبت از بین می‌رود. این کارشناس علوم قرآنی ادامه داد: یکی از اعمالی که امر به معروف و نهی از منکر شامل آن می‌شود، غیبت است. وقتی یک منکر در جامعه ایجاد می‌شود فرد. مومن و مسلمان باید در برابر بدگویی برادر و خواهر مسلمان خود بایستد و او را بازخواست کند که چرا چنین حرفی زده است و باید حلالیت فرد غیبت شونده را کسب کند. حجت الاسلام والمسلمین محمد علی رضایی درباره نقش گوینده و شنونده در انجام گناه کبیره غیبت و مسئولیت و عقوبتی که متوجه آنان است توضیح داد: هر دو طرف گوینده و شنونده در غیبت گناهکار هستند. وقتی کسی غیبت می‌کند اگر شنونده گوش ندهد، غیبت انجام نمی‌شود. در یک غیبت هر دو طرف در گناه شریک هستند، اما بالطبع آغاز کننده غیبت، عذاب بیشتری خواهد کشید. وقتی کسی غیبت کند و شنونده با لذت گوش دهد، تذکر نداده و نهی از منکر نکند، در گناه گوینده غیبت شریک می‌شود و باید مجازات شود. وی به نقش اذکار در جلوگیری از فعل غیبت اشاره کرد و افزود: اذکار تاثیر زیادی در اجتناب افراد از غیبت دارند؛ به نحوی که افراد می‌توانند با بیان ذکر‌هایی به سمت غیبت نروند. ما روایات زیادی داریم که بیان می‌کند خدا لعنت کند کسی را که به عیب دیگران مشغول شود، قبل از این که عیب خود را برطرف کند. انسان در ابتدا باید خود را اصلاح کند، وقتی خود را اصلاح کرد، می‌تواند نسبت به دیگران هم به اصلاح و نه تخریب بپردازد. این کارشناس علوم قرآنی در ادامه تصریح کرد: اذکار بسیاری وجود دارد که انسان را به مرحله‌ای می‌رساند که از غیبت دور شود. اذکاری مانند "لا اله الاالله" و "لا حَولَ و لا قُوّةَ إلّاباللَّه العلىّ العظیم" بسیار خوب است و انسان را از غیبت کردن، منصرف کرده و به مسیر صحیح هدایت می‌کند. وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم خداوند به همه ما توفیق دهد تا پیرامون این گناه نباشیم و در زندگی ما این گناه راه پیدا نکند که اگر پیدا کرد همه زندگی ما را زیر سوال می‌برد، در زندگی برای افراد مشکل ایجاد می‌کند. نتیجه غیبت؛ بی اعتمادی در جامعه و اخلال در شخصیت افراد جامعه حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی عیاضی، کارشناس علوم قرآنی درباره عمل غیبت گفت: تشبیه غیبت کردن به خوردن گوشت برادر مرده برای نشان دادن زشتی این گناه است و هدف تعالیم اخلاق اجتماعی، ایجاد امنیت هویت اشخاص است؛ یعنی یک امنیت روحی و روانی در بین افراد جامعه حاکم باشد. وی در همین راستا افزود: وقتی افراد پشت سر یکدیگر حرف بزنند و بدگویی کنند؛ شخصیت و قداست افراد ریخته می‌شود. دستور اسلام این است که پشت سر افراد بدگویی نشود، مگر کسی که ظلم و ستم می‌کند. خدا در قرآن می‌فرماید: "لا یحِب اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلا مَن ظلِمَ ". " خدا دوست نمی‌دارد که کسی با گفتار زشت به عیب خلق صدا بلند کند، مگر آنکه ظلمی به او رسیده باشد". این کارشناس علوم قرآنی درباره نگاهی که باید جامعه به گناه غیبت داشته باشد، اظهار کرد: اصل و اساس جامعه دینی این است که حرمت افراد حفظ شده و آبرویشان ریخته نشود و مردم تشویق به ترک غیبت شوند. هر رفتاری که آحاد اجتماع انجام دهند، بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند. وقتی حرمت افراد ریخته شود شامل شخص غیبت کننده نیز می‌شود. فرد غیبت کننده باید بداند که اگر غیبت کردن باب شد و امروز از کسی غیبت می‌کند فردا شخص دیگری نیز آبرو و حرمت او را می‌برد. این فعل در حال حاضر حالت تصاعدی دارد یعنی دو طرف جواب یکدیگر را می‌دهند، آبروی هم را به شکل مداوم می‌برند. در نتیجه غیبت موجب بی اعتمادی و اخلال در شخصیت ایجاد می‌شود و پایبندی فرد یا افراد به آبروی جامعه هم کاهش پیدا می‌کند. یکی از راه‌هایی که به واسطه آن می‌توان به سمت غیبت نرفت و یا از آن جلوگیری کرد، غیر از دستورات شرع و تاکید و هشدار‌های مربوط به این گناه، هر فرد اگر آبروی خود را دوست دارد، نباید غیبت کند؛ چون وقتی آبروی دیگری را می‌ریزد باید منتظر باشد که دیگران هم آبروی او را بریزند. وی به اقسام مختلف غیبت پرداخت و توضیح داد: گاهی غیبت درباره یک شخص معمولی است، گاهی نیز فردی برای تحقیقات مثلا ازدواج درباره زوج یا زوجه از کسی مشورت می‌خواهد که این مورد دوم استثنا شده است یعنی گفته شده که در جایی که مشورت می‌شود اطلاعات مربوط به آن موضوع یا فرد از کسی که مشورت می‌کند، پوشیده نماند. این کارشناس علوم قرآنی درباره جلوگیری از غیبت و حکم شرع برای گوینده و شنونده، بیان کرد: یکی از دستورات شرع این است که فرد شنونده اگر می‌تواند در برابر غیبت ایستادگی کند و از فرد غیبت شونده دفاع کند و اگر نمی‌تواند، باید جلسه را ترک کند و حاضر نشود در جلسه‌ای که فعل حرام انجام می‌شود بنشیند.