شل از نفت خاورمیانه دل کند؟

خبرگزاری ایسنا: شرکت رویال داچ شل که دومین شرکت نفتی بزرگ جهان است، آخرین میادین نفتی عراق را ترک می‌کند، اما همچنان در صنعت گاز طبیعی حضور دارد.

شرکت رویال داچ شل آخرین میادین نفتی تحت کنترل خود در عراق را رها کرده و حضورش در خاورمیانه را که کمک کرد به یک قدرت نفتی تبدیل شود، کاهش می‌دهد. شل هفته جاری اعلام کرد سهم خود در میدان نفتی کورنای غربی ۱ را در قراردادی که مفاد مالی آن فاش نشده است، به شرکت ایتوچوی ژاپن می‌فروشد و به این ترتیب آخرین گام را در عقب‌نشینی تدریجی از نفت خاورمیانه برداشت. همچنین انتظار می‌رود این شرکت سهم خود در میدان نفتی مجنون را اواخر امسال واگذار کند با این‌همه منافع گاز طبیعی خود در این کشور را حفظ خواهد کرد. خروج شل از دارایی‌های نفتی عراق یکی از آخرین فصل‌ها در عقب‌نشینی تدریجی از میادین نفتی وسیع خاورمیانه است. شل در سال ۲۰۰۳ در خاورمیانه حداکثر ۴۵۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کرد و طی ۱۵ سال اخیر فعالیت‌هایی داشت که هزاران بشکه نفت در روز در شش کشور این منطقه تولید می‌کردند. زمانی که شل اواخر امسال رسما بخش نفت عراق را ترک کند، دارایی‌های نفتی در عمان خواهد داشت که حدود ۲۲۰ هزار بشکه در روز تولید می‌کنند. اما شل دارایی‌های گاز طبیعی قابل ملاحظه در کشور‌های خاورمیانه شامل قطر، عمان، مصر و عراق را حفظ می‌کند. این شرکت استراتژی مذکور را پس از یک توافق ۵۰ میلیارد دلاری برای خرید غول گازی BG Group در سال ۲۰۱۶ دنبال کرده است. این قرارداد کسب و کار بزرگی در میادین نفتی فراساحلی برزیل برای شل به همراه آورد و استراتژی تولید نفت خود را در آن متمرکز کرده است. بن فان بردن، مدیرعامل شل، در نوامبر با اشاره به خاورمیانه گفته بود: ما کاملا به این منطقه پشت نکرده‌ایم، اما پروژه‌هایی مانند مجنون در سرمایه‌گذاری ما چندان استراتژیک نیستند. این اقدام منعکس کننده جذابیت رو به افول ذخایر نفتی خاورمیانه است، زیرا شرکت‌ها در می‌یابند که جریان آزاد نفت در این منطقه اغلب با یک هزینه سیاسی یا مالی همراه می‌شود. غول نفتی آمریکایی اکسون موبیل و شورون در سال‌های اخیر توجه خود را به منافع شیل در کشور خود متمرکز کرده‌اند با این‌همه هر دو منافعی در عراق دارند. به گفته تحلیلگران علاوه بر تشدید ریسک‌های امنیتی به دنبال بهار عربی، قرارداد‌های نفتی که از سوی دولت‌های خاورمیانه عرضه می‌شود، اغلب شرایط پرسودی ندارد. عراق در زمینه کسب و کار یکی از سخت‌ترین شرایط را دارد. شرکت‌های خارجی به ازای هر بشکه نفتی که تولید می‌کنند باید هزینه ثابتی پرداخت کنند، شرایطی که بسیاری در صنعت آن را ضعیف ارزیابی می‌کنند. به گفته رابین میلز، مدیر سابق شل در خاورمیانه که اکنون مدیرعامل شرکت قمر انرژی در دوبی است، این شرایط برای شل بسیار دشوار است و برای این غول نفتی انگلیسی-هلندی ارزش دردسر را ندارد. شل درباره حضور خود در خاورمیانه به جز این‌که خروج خود از کورنای غربی را تایید کرد حاضر به اظهارنظر بیشتر نشد. این شرکت همچنان سرگرم کار برای دریافت تایید لازم برای فروش از سوی دولت عراق است. این غول انرژی طی سال گذشته با تاخیر‌هایی در عراق مواجه شد که شامل پرداخت‌های دولتی با تاخیر برای خطوط لوله و تاسیسات تصفیه آب بوده است. عمده کسب و کار نفتی خاورمیانه برای دسترسی شرکت‌های خارجی محدود مانده است، اما شماری از کشور‌ها شامل عراق همچنان بشبکه‌هایی با هزینه نسبتا ارزان را پیشنهاد می‌کند، اما ریزش قیمت‌های نفت طی سه سال گذشته کمک کرد هزینه‌های تولید در نقاط دیگر جهان از جمله آمریکا که شل منافع شیل قابل توجهی را به خود اختصاص داده، کاهش پیدا کند. شل همچنین اقداماتی در سال‌های اخیر داشته که حضور این شرکت در این منطقه را کاهش داد. این شرکت از پیشنهاد تجدید حقوق خود برای یک امتیاز نفتی بزرگ در امارات متحده عربی عقب نشست، در حالی که شرکت‌های بی پی و توتال این امتیاز را با پرداخت حدود دو میلیارد دلار حفظ کردند، اما شل و اکسون چنین کاری نکردند. همچنین این شرکت تولید در سوریه و ایران را در سال ۲۰۱۰ به دلیل تحریم‌ها متوقف کرد. شل علاقه برای بازگشت به ایران را نشان داده، اما توتال را در امضای توافق برای سرمایه‌گذاری در این کشور دنبال نکرده است. به گفته منابع آگاه، ریسک تحریم‌ها بالا مانده و شل تلاش می‌کند بانک‌های بزرگ و مناسبی پیدا کند که سرمایه‌گذاری‌های این شرکت در ایران را امکان‌پذیر می‌کند.