تحرکات خطرناک ریاض در شرق یمن

خبرگزاری ایسنا: تحرکات خطرناک عربستان در شرق یمن از اواخر نوامبر گذشته از مقدمه‌چینی‌هایی برای ایجاد یک مرکز سلفی در شهر قشن ، دومین شهر بزرگ این استان حکایت دارد. ریاض فعالیت‌های انسان دوستانه خود را داخل شهر المهره بیشتر کرده و همزمان نیز گام‌هایی را برای نظامی کردن این استان برداشته است. به نوشته روزنامه الاخبار لبنان، این اقدامات عربستان در حدی گسترده است که نمی‌توان از آن چشم پوشید یا تصور کرد که اهداف سیاسی و امنیتی ورای آن وجود ندارد، به ویژه اینکه از اواخر نوامبر این اقدامات تشدید شده و این مساله زنگ خطر را برای عمان به صدا در می‌آورد، زیرا دارای مرزهای طولانی با المهره است و تلاش می‌کند این منطقه را از آتش درگیری‌های نظامی و مذهبی دور نگه دارد. عربستان این اقدامات خود را از نیمه دوم نوامبر همزمان با ارسال تیم نظامی به گذرگاه مرزی شحن و فرودگاه ابغیضه در قالب بازرسی آغاز کرد که هدف از آن بررسی امکانات و فرصت‌ها برای اعمال کنترل کامل بر گذرگاه‌های المهره عنوان شده بود. اعزام تیم نظامی عربستان به عمان همزمان با تبلیغات گسترده رسانه‌ای عربستان و امارات بود که اعلام کردند، عمان از طریق گذرگاه المهره برای جنبش انصارالله تسلیحات قاچاق می‌کند، مساله‌ای که مسقط بارها آن را رد کرد. فشارها بر دولت محلی که در آن زمان "محمد عبدالله کده" ریاستش را برعهده داشت، با هدف واداشتن وی از بازگشت از شش شرطی که برای ورود نیروهای ائتلاف عربی به المهره گذاشته بود، افزایش یافت، مهم‌ترین این شروط عدم استفاده از فرودگاه الغیضه به عنوان پایگاه نظامی، ابقای کادر اداری، امنیتی و نظامی و هماهنگی دائمی با دولت محلی و عدم تجاوز به آن است. کشمکش‌ها میان رهبران ائتلاف و مسئولان عمانی ادامه یافت تا اینکه رهبران ائتلاف از امکان به زانو درآوردن طرف مقابل ناامید شدند، هر چند که عمانی‌ها انعطاف بسیاری نشان داده و اجازه دادند که گروه اول نیروهای منطقه دوم نظامی همپیمان با ائتلاف که در شهر المکلا، مرکز استان حضرموت حضور دارند، پیشروی کرده و به سمت گذرگاه شحن و فرودگاه الغیضه حرکت کنند و به نیروهای تیپ ۱۲۳ و ۱۳۷ ملحق شوند و بندر نشطون و گذرگاه صرفیت مطابق سازش حاصل شده میان دو طرف به شکل خود باقی بمانند. با این وجود عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن در ۲۸ نوامبر گذشته دستور برکناری کده از سمتش را صادر کرده و راجح سعید باکریت را به جای او تعیین کرد. دستوری که نشان می‌دهد گویا ریاض تنها به برکناری کده از سمتش راضی نیست و می‌خواهد المهره به شکل کامل به عربستان واگذار شود. باکریت شخصیتی نمونه در این زمینه است. او در راستای راضی کردن ریاض تلاش‌های بسیاری کرده همواره در حال تقدیر از تلاش‌های ریاض در برقراری امنیت استان و توسعه آن است. تلاش‌هایی که از سبدهای غذایی شروع شده و با آسفالت کردن خیابان‌ها ادامه یافت؛ اقداماتی در تکمیل تلاش‌های هلال احمر امارات که به نظر می‌رسد موفق به نفوذ در قلب ساکنان المهره نشده بود. از اینجا دخالت عربستان در المهره ضرورت یافت چرا که عربستان بر خلاف امارات ارتباطاتی با شیوخ قبایلی در المهره داره که پیش از این به آنها تابعیت داده بود و آنها را در لیست افراد ذی نفع در تخصیصات مالی‌اش قرار داده بود. به این ترتیب کم کم فعالیت‌های هلال احمر امارات که نارضایتی گروه‌های حامی عمان در استان المهره را در پی داشت، کاهش یافت و جایش را فعالیت‌های جسورانه‌تر عربستان گرفت که پیامدهای گسترده‌تری از اقدامات ابوظبی داشتند. "مرکز امدادرسانی ملک سلمان" در حال حاضر در راستای حمایت از گروه‌های نیازمند در استان المهره با توزیع بسته‌های کمکی میان آنها فعال است، همراه با این فعالیت، کاروان‌هایی شامل اتوبوس‌ها، خودروهای آمبولانس و خودروهای نظافتی و تانکرهای آب به المهره وارد شده و کار آسفالت خیابان‌ها و روشنایی آنها و کاشت درخت را در کنار ایجاد مراکز بهداشتی جدید و تجهیز آنها به امکانات و ابزارهای پزشکی را انجام می‌دهند. از جمله دیگر وعده‌های داده شده به ساکنان المهره حفر چاه‌های آب و مراکز تصفیه آب و انتقال مولدهای برق، بازسازی مدارس و افتتاح سه دانشکده است. این تحولات در شرایطی انجام می‌شود که عدن به عنوان پایتخت دولت مستعفی از کمبود شدید خدمات در تمامی سطوح به ویژه برق، نظافت و بهداشت رنج می‌برد. تناقضی آشکار که نشان می‌دهد پشت این بخشندگی عربستان برای المهره و اقدامات انسانی ریاض، از بین بردن گرایش ساکنان المهره به حاکمیت عمان است. خطرناک‌تر از آن، اقدامات تحریک‌آمیز عربستان است که بر رقابت با عمان در ابعاد انسانی محدود نشده و اشکالی امنیتی و نظامی به خود می‌گیرد. چند روز قبل گروه دوم نیروهای هم‌پیمان با ائتلاف عربی وارد شهر الغیضه، مرکز استان شدند. طبق اطلاعات، تجهیزات آنها شامل خودروهای زرهی، مهمات و خمپاره‌ها در اندازه‌های مختلف بود. این نیروها به گروه اولی که حدود یک ماه قبل وارد المهره شده بودند، ملحق شدند تا به این ترتیب چشم و دست ائتلاف عربی در این شهر باشند. به گفته باکریت تحول قابل توجه و نگران‌کننده دیگر آغاز استخدام جوانان المهره در دو بخش نظامی و امنیتی است. همچنین عربستان برخی قبایل در المهره را به بهانه مبارزه با قاچاق از عمان به یمن به سلاح مجهز کرده است. این دو تحول راه را برای نظامی کردن این استان و اجرای تجربه عدن در این استان که وجود تعداد زیاد تشکل‌های مسلح و شبه نظامیان دارای منافع و اهداف متضاد از مهمترین ویژگی آن محسوب می‌شود، گشوده است. علاوه بر این طبق گزارش‌های منتشر شده از المهره، عربستان در حال ساخت یک مرکز برای سلفی‌ها در شهر قشن، سومین شهر این استان، همانند مرکز دماج در صعده است. یحیی بن علی الحجوری، یکی از شیوخ سلفی یمن که پیشتر مدیریت دار الحدیث در صعده را بر عهده داشت، مسئول نظارت بر ساخت این مرکز نیز هست. به گفته برخی منابع در داخل شهر قشن، برخی افراد خارجی با لباس آوارگان در حال خریداری اراضی با قیمت‌های بالایی هستند، احتمال می‌رود که آنها سلفی‌هایی هستند که در صعده پیش از جنگ اخیر در این شهر و در جبهه البقع در مرزهای عربستان جنگیده بودند. این منابع حضور چنین اشخاصی در المهره را به لطف استاندار جدید دانستند زیرا استاندار قبلی به شدت مخالف عملیات بومی‌سازی بود. عملیاتی که اگر انجام شود، آغاز تحقق هشداری است که پیش از این در خصوص ایجاد کانونی تکفیری در مرزهای عمان داده شده بود. این منطقه مرزی برای ده‌ها سال به لطف بافت اجتماعی یکدستش که در منطقه کم نظیر بود، از لوث وجود تفکرات تروریستی پاک بود. رهبران ائتلاف عربی تلاش می‌کنند تحت عنوان مبارزه با قاچاق حضور خود در دومین استان بزرگ یمن را مشروعیت بخشند. آخرین اقدام این ائتلاف نیز دستور باکریت برای ممنوعیت ورود خودروهای شاسی بلند و کودهای کشاورزی و مواد شیمیایی و کربنی از گذرگاه‌های عمان و المهره با طرح این ادعا که امکان استفاده از مواد مذکور در ساخت بمب و مین وجود دارد، بود. هدف از چنین اقداماتی تسهیل استقرار عربستانی‌ها در این استان و اعمال فشار بر عمان است که موضعگیری‌اش نسبت به مسایل یمن و منطقه خلیج فارس باب میل عربستان نبود. ریاض می‌خواهد این پیام را به مسقط برساند که هر زمان که احساس کند میان سیاست تمایز و سیاست توطئه در قطر تفاوتی وجود ندارد، توان آتش افروزی را دارد. آیا این بدان معناست که عمان اکنون به هدفی جدید در دستور کار عربستان و امارات تبدیل شده به ویژه که برخی منابع از اقدامات تحریک‌آمیز یوسف العتیبه، سفیر امارات در آمریکا علیه مسقط و اتهام آن به حمایت از حوثی‌ها خبر می‌دهند. تمامی نشانه‌ها در عمان حاکی از آنست که عمان برگ برنده‌های خوبی دارد که می‌تواند ریاض و ابوظبی را شکست دهد. دعوای امارات و عمان درباره تاریخ سقطری تنها فعالیت‌های عربستان در استان المهره نیست که باعث نارضایتی عمان است بلکه اقدامات امارات در جزیره سقطری نیز از دیگر موارد است، تا حدی که امارات خواستار الحاق ارخبیل به خاک خود است، این خواسته روابط تاریخی میان دو کشور را به چالش کشیده است و در روزهای گذشته این امر در مورد هویت و تاریخ سقطری بالا گرفته است. این ادعاها و خواسته‌ها خیلی زود واکنش عمان در رسانه‌ها در مورد سه مساله در پی داشت: سخت گیری در مورد حضور عمانی ها در سقطری پیش از قرن ششم هجری، یادآوری این مساله که الجلندی بن مسعود، والی عمانی سقطری را از وجود حبشی‌ها آزاد کرد و اینکه عمان و یمن دو کشور قدیمی در شبه جزیره عربی هستند. فعالان یمنی نیز ادعاهای ابوظبی درباره سقطری را محکوم کرده و آنها را اهانت به هویت یمن و تحریف تاریخ توصیف کردند. شیوخ و چهره‌های برجسته استان ارخبیل سقطری در بیانیه‌ای اعلام کردند که به سلیمان عبد الله، شیخ بزرگ الجزیره به دلیل حمایتش از امارات و عدم شایستگی‌اش دراین زمینه و نحوه برخوردش با خواسته‌های عربستان، سلب اعتماد کرده و او را منبع نگرانی و اختلاف در میان ساکنان این استان دانستند.