اجرای طرح‌های سیکل ترکیبی نیروگاه‌ها به کما می‌رود؟

خبرگزاری تسنیم: در یک دهه اخیر در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران شاهد انجام مطالعات تفصیلی و بررسی‌های کارشناسی در مجموعه‌ها و نهاد‌های مختلف خصوصی و دولتی و پس از آن تصویب قوانینی راهگشا به منظور ایجاد بستر‌های قانونی رفع موانع اقتصادی کشور هستیم؛ اما در مقام عمل، عدم اجرای کامل یا عدم اجرای بخشی از قوانین مصوب شده، نه تنها حل مشکلات اقتصادی را به تأخیر می‌اندازد بلکه به تجمیع مشکلات و افزایش آن‌ها می‌انجامد. در واقع عدم اجرای قوانین در بخش‌های مختلف، امروزه یکی از اصلی‌ترین مشکلات بر سر راه توسعه اقتصادی کشور است. در صنعت نیروگاهی نیز همچون بسیاری از صنایع، این مسئله به صورت جدی بروز کرده است. افزایش راندمان در صنعت نیروگاهی کشور به خصوص در واحد‌های حرارتی، ضرورتی است که در یک دهه اخیر به خوبی در نتایج مطالعات تفصیلی و بررسی‌های کارشناسی مورد تأکید قرار گرفته و بستر‌های قانونی آن در قوانینی کارآمد به تصویب رسیده است. افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور که در سه بخش تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده گازی به سیکل ترکیبی، بهسازی و نوسازی نیروگاه‌های فرسوده و جایگزینی آن‌ها با نیروگاه‌های جدید و احداث نیروگاه‌های حرارتی جدید دنبال می‌شود، در دو بخش تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده گازی به سیکل ترکیبی و بهسازی و نوسازی نیروگاه‌های فرسوده و جایگزینی آن‌ها با نیروگاه‌های جدید وابسته به اجرای کامل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و در نظر گرفتن این ظرفیت قانونی در بودجه سنواتی کشور است. طبق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، با احداث بخش بخار نیروگاه‌ها، می‌بایست به منظور بازپرداخت هزینه‌های سرمایه گذاری، یا سوخت صرفه‌جویی شده در اختیار سرمایه گذاران قرار گیرد یا اینکه معادل ارزش ریالی آن سوخت به سرمایه‌گذاران پول پرداخت شود. این ظرفیت باید در بودجه سنواتی کشور دیده شود. ظرفیتی که در بودجه ۹۶ به خوبی دیده نشد و برای بودجه سال ۹۷ نیز به نظر می‌رسد مورد توجه قرار نگرفته است. حمید رضا عظیمی معاون برنامه ریزی شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی در این خصوص گفت: یکی از فعالیت‌های که شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی کشور از سال ۹۳ آن را شروع کرده و با عنوان برنامه اصلی وزارت نیرو سرلوحه امور قرار گرفته این بوده که بخش بخار نیروگاه‌های گازی موجود را تکمیل و آن‌ها را به سیکل ترکیبی تبدیل کنیم که این موضوع هم افزایش راندمان را پی خواهد داشت و هم مصرف سوخت را نیز به شکل قابل توجهی کاهش خواهد داد. معاون برنامه ریزی شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی ادامه داد: با اجرای این برنامه می‌توانستیم حدود هفت هزار و ۵۰۰ مگاوات بخش بخار نیروگاه‌های گازی را احداث و ظرفیت جدید به شبکه برق کشور بیفزایم، و بدون اینکه سوختی مصرف کنیم سالانه بالغ بر ۱۱ میلیارد مترمکعب در مصرف سوخت صرفه جویی کنیم و راندمان این ۲۱ نیروگاه را نیز به حدود ۵۰ درصد برسانیم. وی یادآور شد: برای تحقق این طرح مقرر شده بود تا از ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید استفاده کنیم که در آن ماده دقیقا ذکر شده با احداث بخش بخار نیروگاه‌ها، می‌بایست یا سوخت صرفه‌جویی شده در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌گرفت یا اینکه معادل ارزش ریالی آن سوخت به سرمایه‌گذاران پول پرداخت می‌شد. عظیمی تصریح کرد: شرکت در این راستا قرارداد‌های زیادی را با سرمایه گذاران بخش خصوصی مبادله کرده و مقرر شده بود در سال ۹۶ نیز واحد‌های بخار پرند و جهرم را به شبکه سراسری بیفزاید، ولی در سال ۹۶ منابعی که از سوخت صرفه‌جویی شده می‌بایست به سرمایه‌گذاران پرداخت شد، بسیار ناچیز بود. وی تصریح کرد: در سال ۹۷ نیز یکهزار و ۱۰۰ میلیارد تومان برای این بخش درخواست کرده بودیم، حال آنکه که بودجه مصوب در کمیسیون تلفیق برای این امر تنها ۶ میلیارد تومان است. معاون برنامه ریزی شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی در پایان گفت: در قانون برنامه ششم توسعه آمده است که وزارت نیرو بایستی ۲۵ هزار مگاوات به ظرفیت برق کشور بیفزاید که سهم نیروگاه‌های حرارتی برای تحقق این امر ۱۸ تا ۲۰ هزار مگاوات است که در این بین یک بخش اصلی برای دستیابی به این مهم مربوط به بخش بخار نیروگاه‌های گازی است که تنها امسال یک واحد پرند را توانسته‌ایم به شبکه سراسری وصل کنیم و وضعیت سایر واحد‌ها نیز مشخص نیست. از این رو بی توجهی کمیسیون تلفیق بودجه نسبت به ضرورت تخصیص منابع مالی لازم به طرح‌های احداث واحد‌های بخار در نیروگاه‌های گازی و جایگزینی رقم ۶ میلیارد تومانی به جای درخواست یکهزار و ۱۰۰ میلیارد تومانی، طرح‌های تبدیل واحد‌های سیکل ساده گازی به سیکل ترکیبی را برای سال ۹۷ نیز به کما می‌برد. در حال حاضر متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور حدود ۳۸ درصد است، در این بین متوسط راندمان نیروگاه‌های گازی موجود (اعم از واحد‌های فرسوده گازی و واحد‌های با سن کمتر از ۲۵ سال) حدود ۳۳ درصد و متوسط راندمان نیروگاه‌های سیکل ترکیبی کشور بالای ۴۷ درصد است. بدون ساخت نیروگاه جدید و بدون مصرف سوخت بیشتر و تنها با تبدیل واحد‌های سیکل ساده به سیکل ترکیبی می‌توان شاهد افزایش راندمان و تولید برق بیشتر با مقدار ثابت مصرف سوخت واحد بود. هم اکنون ۱۰۸ واحد گازی در نیروگاه‌های کشور وجود دارد که با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و در صورت توجه مسئولان به اهمیت موضوع تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده به سیکل ترکیبی می‌تواند به ۵۴ بلوک سیکل ترکیبی تبدیل شود و در صورت تحقق این مهم، بیش از ۸۵۰۰ مگاوات بدون مصرف سوخت بیشتر و ساخت نیروگاه جدید، به ظرفیت برق کشور افزوده خواهد شد. از اینرو، تبدیل نیروگاه‌های سیکل ساده گازی به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، راه حل بسیار کارآمد، انعطاف پذیر، قابل اعتماد، مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست برای تولید برق است که در صورت تحقق، موجب مقرون به صرفه‌تر کردن تولید برق در ایران می‌شود.