۱۵ روش که نشان می‌دهد یک ساختمان در برابر زلزله مقاوم است

سرویس اقتصادی فردا: در کشور ما علیرغم بهبود نسبی در مقاومت ساختمان ها، همچنان عوامل غیر متخصص در ساخت و ساز‌ها دخالت دارند. از همین رو لازم است خریداران و حتی مستاجرین، قبل از خرید یا اجاره آپارتمان مورد نظرشان، نکات ساده و مهمی را مورد توجه قرار دهند. ادامه این گزارش را به نقل از راستان نیوز می خوانید: برای تشخیص یک ساختمان مقاوم در برابر زلزله، می‌توان تا حدود زیادی، به نشانه‌های زیر دقت کرد و از آن‌ها برای تشخیص صحیح بهره برد. ۱- شکل ظاهری نما و داخل ساختمان هرچند نزد همه بسیار اهمیت دارد؛ ولی نباید در درجه اول گول ظاهر ساختمان را خورد. ۲- در بدو امر اگر ظاهر ساختمان را پسندیدید، از سازنده یا مشاور املاک از نوع اسکلت ساختمان بپرسید و حتما از آن‌ها بخواهید که یک کپی از نقشه‌های اجرایی تایید شده توسط شهرداری در اختیار شما قرار دهند. ۳- ممکن است متاسفانه مورد تمسخر آن‌ها قرار بگیرید، ولی اهمیت ندهید؛ به یاد بیاورید که شما هم برای پول خود زحمت کشیده اید و باید از این طریق به استحکام بنا پی ببرید. ۴- اگر در بین دوستان و اقوام خود فردی فنی سراغ دارید (لازم نیست حتما مهندس ساختمان باشد) از ایشان خواهش کنید نقشه موجود را با ابعاد ساختمان ساخته شده در یک فرصت کوتاه مطابقت دهد. ۵- نکاتی که وی باید مورد توجه قرار دهد، اول مقایسه ابعاد ستون‌ها در نقشه با ابعاد ستون‌های ساخته شده در پایین‌ترین طبقه ساختمان است. سپس در سایر طبقات نیز همین مقایسه انجام شود. لازم نیست همه‌ی ستون‌ها اندازه گیری شود، یک، دو، سه ستون در هر طبقه کافیست. ۶- دقت داشته باشید در ساختمان‌های با اسکلت فلزی، اختلاف ابعاد ستون‌ها در نقشه و اجرا، با در نظر گرفتن رو کش گچی در ستون اجرا شده، که نباید از ۲ سانتیمتر در هر ضلع در اسکلت فلزی و ۵ سانتیمتر در اسکلت بتنی، بیشتر باشد. یعنی باید ابعاد ستون‌ها در نقشه و در ساختمان بدون محاسبه ضخامت گچ، یکی باشند. ۷- همه به دنبال ساختمان‌هایی هستند که ستون کمتری داشته باشد به این مفهوم که بعنوان مثال سالن پذیرایی دارای ابعادی بزرگ بوده بدون اینکه ستونی در وسط داشته باشد. در اصطلاح مهندسی دهانه‌های بزرگ بدون ستون همیشه بعنوان مقاطع بحرانی نام برده می‌شوند و از اولین جا‌هایی هستند که در مقابل زلزله تاب نمی‌آورند، مگر اینکه طرح و اجرای بسیار قوی داشته باشند. پس باید مراقب باشید و به سالن‌های بزرگ بدون ستون دل نبندید. ۸- حالا قدری ورزیده‌تر شده اید، پس رنگ و لعاب ساختمان گولتان نزند. اگر ساختمان بتنی است، با دقت به سقف نگاه کنید، باید در عرض ساختمان، نیمی از ارتفاع تیر‌های اصلی از سقف بیرون زده باشد و شما بتوانید ببینید. اگر سقف بصورت یکپارچه دیده شد و شما تیر‌های عرضی را مشاهده نکردید، (در صورتی که سقف کاذب نداشته باشد) مطمئن باشید که ساختمان مقاومی مقابل شما قرار ندارد. (البته معمولا افراد نا آگاه، از حالت بیرون زده تیر عرضی خوششان نمی‌آید و از سقف‌های یکپارچه بیشتر استقبال می‌کنند) ۹- در ساختمان فلزی به دلیل ظرافت بیشتر، تیر‌ها می‌توانند دیده نشوند، ولی برای تست آن ها، خجالت نکشید و چند بار روی کف طبقه پرش کنید، اگر کف زیر پایتان لرزید بدانید ساختمان مقاومی را انتخاب نکرده اید. مگر ساختمان‌های مرتفع (برج ها) که پی بردن به کیفیت آن‌ها مستلزم صرف وقت بیشتری است. ۱۰- در ساختمان‌هایی که دارای آسانسور هستند، دقت کنید که در چهار طرف آسانسور باید حداقل سه ستون وجود داشته باشد، در غیر اینصورت حتما در تصمیمتان برای خرید و حتی اجاره تجدید نظر کنید. ۱۱- قبل از ورود به هر ساختمانی که قصد بازدید از آن را دارید، باید مطمئن شوید که ساختمان با بنا‌های مجاورش حداقل ۱۰ سانتیمتر فاصله دارد، اگر چنیین فاصله‌ای وجود نداشت، بدون ورود قیدش را بزنید. (ممکن است برای زیبایی نما این فواصل پوشیده شده باشند؛ در این صورت در پشت بام می‌توانید از وجود فاصله با بنای مجاور مطمئن شوید.) ۱۲- هرگز ساختمانی که عرض کمی داشته و طول آن زیاد است و بیش از ۲ طبقه بنا دارد را نه بخرید و نه اجاره کنید. (توجه داشته باشید که منظور طول و عرض بناست و نه زمین) ساختمان‌هایی که مربع شکل باشند و یا نسبت طول به عرض کمتری داشته باشند در مقابل زلزله با رعایت نکات دیگر مقاوم‌تر هستند. ۱۳- اگر ساختمان نوساز نیست، تاریخ ساخت بنا بسیار اهمیت دارد، بطور قطع می‌توان گفت: ساختمان‌هایی که از سال ۱۳۸۷ به بعد ساخته شده اند، حداقل در شهر تهران، از استحکام بیشتری نسبت به مشابه خود در سال‌های قبل از آن تاریخ برخوردارند، البته به شرط رعایت نکات فنی. ۱۴- به یاد داشته باشید هیچگاه از سازنده یا مشاور املاک نپرسید که این ساختمان مقاوم هست؟! چرا که مطمئن باشید جوابشان در مقاومت بالای آن، شما را شگفت زده خواهد کرد. پس آستین را بالا زده و خودتان به این موضوع پی ببرید. ۱۵- بدون نیاز به هیچ دانشی لازم است بدانید که ساختمان‌های قدیمی گلی و آجری یک یا چند طبقه با طاق ضربی (تیرآهن و آجر)، بطور کلی هیچ مقاومتی در مقابل یک زلزله حتی متوسط نیز نخواهند داشت و در هر شرایطی باید از این ساختمان‌ها دوری کرد. این ساختمان‌ها بیشتر مربوط به سال‌های قبل از ۱۳۷۰ می‌باشند. در خاتمه باید متذکر شد که شاید مطالب ذکر شده به تنهایی برای شناخت یک ساختمان مقاوم در برابر زلزله کافی نباشند، ولی باید توجه داشت که مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله در همه جای دنیا امری نسبی است و شاید با مد نظر قرار دادن موارد فوق بتوان درصد این نسبت را به نفع سلامت خود و افراد خانواده تغییر داد.