سبزعلیپور: تیک تاک بمب ساعتی بیت کوین به صدا درآمد

خبرگزاری تسنیم: محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران روز چهارشنبه ۲۹ آذر ماه در میزگردی تحت عنوان (ایران و تجارت و پول الکترونیکی) در جمع تعدادی از مدیران، فعالان اقتصادی و دانشگاهیان نسبت به اوج گرفتن غیرمنطقی ارزش بیت کوین در برابر دلار واکنش نشان داد و آیندۀ این ارز مجازی را مبهم توصیف نمود و گرایش مردم به خرید آن را خطرناک دانست و درخصوص آن شدیداً هشدار داد و گفت: طی روز‌ها و ماه‌های گذشته، صاحب نظران داخلی و خارجی آنقدر راجع به بیت کوین سخن گفته و اطلاعات مختلفی نیز توسط رسانه‌ها منتشر شده است که اینجانب اصلاً علاقه‌ای ندارم تا با توضیحات مجدد و ارائه اطلاعات قدیمی در خصوص بیت کوین، تکرار مکررات کنم بلکه قصدم بر این است تا با زبان ساده و عامه پسند ابهامات و خطرات خانمان برانداز این پول مجازی را برجسته کرده و مردم عزیزمان را از آیندۀ پر حرف و حدیث آن آگاه نمایم. وی افزود: همچنانکه میدانید بیت کوین (Bitcoin) یک نوآوری و یک پدیدۀ نوظهور اینترنتی است با کارکرد‌هایی مشابه «پول بی پشتوانه» و یا پول حکومتی نه چیزی بیشتر؟! نوآوری بودن بیت کوین به این معناست که خالقان آن توانسته‌اند آنرا در مدت کوتاهی از یک ایده به یک واقعیت اثرگذار بر دنیای اقتصاد و مراکز سیاست پژوهی مبدل کنند. زیرا در چند سال گذشته ارزش بیت کوین در بازار‌های جهانی از چند صدم دلار به چند هزار دلار افزایش یافته است؟! اینکه چه کسی و با چه هدفی این پول مجازی را ابداع و اختراع کرده، موضوع بحث امروز ما نیست لکن به اختصار عرض میکنم که این شبه پول، اولین بار در سال ۲۰۰۹ توسط شخص گمنامی بنام "ساتوشی ناکاموتو" اختراع شده ولیکن هویت واقعی او هنوز مجهول است و همین گمنامی و مخفی بودن وی موجب شده تا بسیاری صاحب نظران اعتقادشان بر این باشد که مخترع آن شبه پول یک شخص نبوده بلکه بیت کوین محصولی ساخته و پرداختۀ یک گروه برنامه‌نویسی بزرگ است که دارای ارتباط با سرویس‌های امنیتی برجسته جهان نیز میباشند. علیپور تصریح کرد: جایگاه حقوقی بیت کوین پر ابهام میباشد، زیرا پول بودن هر واحدی بسته به جایگاه حقوقی آن است و پول بودن بیت کوین نیز منوط به پذیرش جایگاه حقوقی آن از سوی دولت‌ها است. لکن تاکنون هیچ دولتی بیت کوین را بعنوان پول به رسمیت نشناخته و حتی دولت‌های آمریکا، آلمان و چین بر کالا بودن بیت کوین تأکید دارند نه بر پول بودن آن. البته از لحاظ فنی و کارکردی این عبارت صحیح است که بیت کوین نوعی پول یا واحد دیجیتال بر پایه شبکه همتا به همتا، امضای دیجیتال است و به کاربران این امکان را میدهد که بدون هیچ واسطه‌ای، انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. اما این واحد دیجیتال هر چقدر توانایی داشته باشد و هر چه چقدر ارزش داشته و هر چقدر هم مشتری داشته باشد ولیکن باید این واقعیت را بپذیریم که تا زمانیکه اکثریت کشور‌های جهان علی الخصوص قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا آن را بعنوان پول رسمی دیجیتال به رسیمت نشناسند و آنرا تأیید نکنند، کالای بی هویتی بیش نیست و نمیتوانیم آنرا بعنوان پول رسمی، باور و به آن تکیه کنیم. وی در ادامه با طرح این سوال که (چرا مردم به بیت‌کوین اعتماد دارند؟) گفت: سهم بزرگی از اعتماد مردم به بیت کوین ناشی از این حقیقت است که اصولاً نیازی به اعتماد کردن نیست. بیت کوین کاملاً متنی باز و تمرکززدایی شده است. یعنی هر کسی میتواند هر زمان که بخواهد به کد منبع آن، دسترسی داشته باشد؛ بنابراین هر توسعه دهنده‌ای در جهان میتواند بدقت درستی طرز کار بیت کوین را بیازماید. هر کسی میتواند شفافیت تمامی تراکنش‌ها و بیت کوین‌های ساخته شده را فوراً مورد ملاحظه قرار دهد. تمامی پرداخت‌ها را میتوان بدون اتکاء بطرف سومی، انجام داد و کل سیستم از طریق الگوریتم‌های رمزنگاری به دقت مرور شده و درست مثل آنچه در بانکداری آنلاین انجام میشود، محافظت میگردد. ظاهراً هیچ سازمان یا فردی نمیتواند بیت کوین را کنترل کند و همیشه امنیت شبکه آن پابرجاست. درکل آزادی عمل در پرداخت وجه، انجام معاملات بدون واسطه، کارمزد‌های بسیار اندک، امنیت وکنترل و نهایتاً سودآوری بسیار بالا جزء فواید و دلایل اعتماد زود هنگام مردم به بیت کوین میباشد، اما در عین حال بیت کوین دارای معایب زیادی نیز میباشد از جمله: الف- میزان و مقبولیت پذیرش (یعنی بسیاری از مردم هنوز در مورد بیت کوین آگاهی چندانی ندارند و بیش از ۹۰ درصد مردم جهان اصلاً نمیدانند که بیت کوین چیست؟!). ب- ناپایداری و کوچک بودن حوزۀ فعالیت و پذیرش بیت کوین (یعنی اینکه ارزش کلی بیت کوین‌های در گردش و تعداد کسب و کار‌هایی که از بیت کوین در جهان استفاده میکنند در مقایسه با گردش مالی و مبادلات اقتصادی جهان، هنوز کم و بسیار ناچیز میباشد. بنابراین، رویدادها، معاملات و یا فعالیت‌های تجاری نسبتاً کمی هستند که میتوانند بر بهای بیت کوین اثری چشمگیر داشته باشند). ج- دارای نواقص و در حال توسعه بودن (یعنی روز به روز در حال بلوغ است) نرم افزار بیت کوین هنوز نسخه بتاست و ویژگی‌های ناقص بسیاری دارد که بطور فعال در دست توسعه و بلوغ است. ابزارها، ویژگی‌ها و سرویس‌های جدیدی درحال توسعه یافتن هستند تا بیت کوین را امن‌تر و برای عموم مردم دسترس پذیرتر کنند. همچنین بیشتر کسب و کار‌های بیت کوینی نوپا بوده و هنوز تحت پوشش بیمه نیستند. بطور کلی، فرایند بلوغ بیت کوین هنوز در جریان است و در حال حاضر بسیار خام و نابالغ میباشد. ضمناً پیش از این، جهان هرگز چنین ارز نوظهوری را به خود ندیده بود، بنابراین تصور اینکه بیت کوین چگونه این راه را بسلامت به پایان خواهد برد، واقعاً دشوار و هیجان برانگیز است. این اقتصاددان اظهار داشت: هنوز برای مردم دنیا و همچنین مردم ایران مشخص نیست که بیت کوین، فرصت است یا تهدید و همین ابهام موجب شده تا غالباً با ترس و استرس و با گفتن یا شانس و یا اقبال، جهت خرید و فروش این پول اینترنتی قدم به میدان بگذارند. بیت کوین پولی اینترنتی و رمزنگاری شده و البته بدون پشتوانه است که تنها حسن آن این بوده که توانسته ارزش خود را از چند سنت به چند هزار دلار برساند. لکن این پول مدتی است که در ایران هم با چراغ خاموش فعالیت میکند، اما به گفته مسئولان بانک مرکزی در سال ۹۷ به آن توجه ویژه‌ای خواهد شد. فلذا تأکید میکنم که بیت کوین هیچ پشتوانه پولی ندارد و متعلق به هیچ کشوری نیست و افتخارش این است که طی ۸ سال اخیر بطور غیر طبیعی رشد کرده و ارزش چند هزار دلاری پیدا کرده و از ظواهر امر چنین بنظر میرسد که پای آن مدتی است به ایران هم باز شده و تا آنجا پیش رفته است که ماه‌ها پیش معاون فناوری نوین بانک مرکزی گفته است «به نظر من بیت‌کوین در کشورمان بعنوان یک فرصت است که بانک مرکزی تا سال ۹۷ در مورد آن به سیاستی واحد خواهد رسید»؟! با وجود آنکه اشخاص و شرکت‌های زیادی در ایران از بیت کوین استفاده کرده اند، اما از ترس سکوت قانون مالیات درباره این پول مجازی و اینترنتی از افشای هویت خود پرهیز میکنند، این در حالیست که گفته میشود همه کسانیکه تاکنون روی بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده اند بشدت از ان سود برده اند؟! سبزعلیپور سرنوشت بیت کوین در ایران را تیره و تار دانست و در این خصوص گفت: آیا این پول میتواند تأثیری بر اقتصاد‌هایی مثل اقتصاد ایران داشته باشد؟ در این رابطه باید گفت: که: باتوجه باینکه این پول هنوز در ایران قانونی نیست و قانونی هم برای مبادلات بیت کوین تعریف نشده، از همین رو دولت ایران معامله با این ارز را فعلاً به رسمیت نشناخته است، بنابراین انتظاری هم نداریم که اثری بر اقتصاد ایران داشته باشد. در کشور‌های جهان هم تقریباً همین طور است (یعنی مشابه شرایط ایران). در برخی از کشور‌ها بیت کوین تا حدودی توسعه پیدا کرده و بتدریج اثر خود را نمایان میکند. ولی این امر عمومیت ندارد. اکثریت کشور‌های جهان بیت کوین را به رسمیت نمی‌شناسند و یا سکوت کرده اند؛ بنابراین خیلی کار دارد و خیلی زمان میبرد تا بیت کوین و سایر ارز‌های اینترنتی و رمز پایه بتوانند روی اقتصاد کشور‌ها اثر گذار باشند. وی افزود: اگر به ایران برگردیم، به عینه می‌بینیم که دولت بطور اجرایی سایت‌هایی که بیت کوین معامله میکند را می‌بندد و یا آن‌ها را فیلتر میکند؟! این نشان میدهد که بیت کوین به سادگی نمیتواند برای خود در ایران جا باز کند فلذا با این شرایط نمیتواند اثری هم بر اقتصاد ایران داشته باشد. ولی با این وجود عده‌ای در حاشیه، خرید‌های خود را با بیت کوین انجام میدهند و فکر میکنم تعدادی از ایرانیان هم درحال معامله بیت کوین در فضای بین‌المللی هستند. یکی از دلایل آن هم این است که آنان براحتی میتوانند وارد بازار ارز‌های رمز پایه شوند، این در حالیست که ورود به بازار معامله ارز‌های جهانی (بازار فارکس) به این سادگی نیست. از اینرو برای ایرانیان که ورود به بازار فارکس غیر قانونی و بسیار محدود کننده است، بازار بیت کوین علیرغم غیر قانونی بودنش، یک فرصت به حساب می‌آید. ولی باز تأکید میکنم که این فعالیت‌ها محدودند و بنابر این در شرایط فعلی ارز‌های رمز پایه اثری بر اقتصاد ایران ندارند. علیپور به پیش بینی آینده جهان از زبان مدیر عامل شرکت بنز، "دیتر زیچه" اشاره کرد و گفت: دیتر زیچه مدیر عامل شرکت خودروسازی بنز در سخنرانی که اخیراً داشته اعلام کرده است که بیش از ۸۰ درصد رفت و آمد‌های شهری در آیندۀ نه چندان دور حذف خواهد شد... این مدیر ارشد بین المللی گفته که رقیبان ما دیگر شرکت‌های تولیدکننده خودرو نیستند بلکه شرکت‌هایی مثل اپل، گوگل و سیسکو هستند. طی پنج تا ده سال آینده نرم افزار‌ها و اطلاعات همه صنایع را خواهد بلعید. پول جای خود را به اطلاعات یا پول دیجیتالی و مجازی خواهد داد، پول دیجیتالی نقش پشتوانه ارز را در جهان بازی خواهد کرد. شاید بتوان گفت که تنها کسب و کار فیزیکی که در آینده رشد خواهد کرد، گردشگری است. انسان‌ها کار‌های خود را به سیستم‌های اطلاعاتی واگذار خواهند کرد و تفریح را برای خود بیش از پیش نگه خواهند داشت. بیت کوین یک پول دیجیتال است که شاید بتواند نقش پشتوانه ارز را در جهان را بازی کند. از گفته‌های ایشان میتوان این واقعیت را استنباط کرد که خرید و فروش‌های آینده بسمت آنلاین شدن پیش خواهد رفت و تجارت بین المللی نیز از تجارت حضوری و چشم تو چشم به تجارت‌های الکترونیکی مبدل خواهد و کسانیکه از مقولۀ آنلاین و تجارت الکترونیکی غافل شوند قطعاً متضرر خواهند شد و در آینده سرشان بی کلاه خواهد ماند؟! در همین راستا کشورمان ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تجار و فعالان اقتصادی ما هم باید بسمت آنلاین شدن و الکترونیکی شدن قدم بردارند. اما بحث اصلی اینجاست که تجارت الکترونیکی نیازمند یک پول قوی و با پشتوانۀ الکترونیکی و مجازی بین المللی میباشد تا به تجارت‌های الکترونیکی در جهان رسمیت بخشیده و آن تجارت جهانی اینترنتی را از قوه به فعل تبدیل کند. سبزعلیپور تأکید کرد نظرباینکه تجارت الکترونیکی نیازمند یک پول قوی و با پشتوانۀ الکترونیکی بین المللی میباشد و، چون بغیر از "بیت کوین" هنوز چنین پولی در جهان از طرف هیچ کشور و اتحادیه‌ای ابداع و بوجود نیامده است از همین رو فعلاً بیت کوین این خلاء را پر کرده و این تصور را بوجود آورده که پول الکترونیکی آیندۀ جهان همان بیت کوین است ولا غیر؟! به همین خاطر عده‌ای از فعالان سیاسی و اقتصادی جهان و همچنین مردم عادی به این باور رسیده اند که پول دیجیتالی بین المللی ظهور کرده پس دیگر هیچ دولت و اتحادیه‌ای بدنبال ابداع پول با پشتوانۀ الکترونیکی دیگری نیستند. البته ابداع پول پشتوانه دار و قوی الکترونیکی یک ضرورت اجتناب ناپذیر میباشد و در آینده‌ای نه چندان دور، کشور‌های بزرگ جهان بسمت ایجاد چنین پولی حرکت خواهند کرد که در آنصورت میتوان به جرأت گفت که چرخۀ تجارت الکترونیکی در عرصه جهان کامل شده است و در نتیجه فعالان اقتصادی آن زمان میتوانند در امنیت کامل به تجارت جهانی آنهم در فضای مجازی بپردازند، اما تا آن زمان و تا قبل از ایجاد پول رسمی الکترونیکی، فعلاً بیت کوین این نقش را برای عده‌ای بازی میکند و آنان را به خود مشغول کرده است که اصلاً قابل اعتماد نیست. وی اضافه کرد: بیت کوین پول رسمی و دارای پشتوانۀ جهان نیست و تقریباً هیچ کشوری آنرا قبول نکرده و به رسمیت نمی‌شناسد به همین خاطر چنین ارزِ (من درآورده ای) اصلاً قابل اعتماد نیست و عوامل مختلفی بر مبهم بودن و تیره و تار بودن آینده این پول مجازی دامن میزند. عواملی همچون: مبهم بودن مخترع بیت کوین - اگر مخترع این پول شخص حقیقی است پس عقل حکم میکند که یک شخص نمیتواند ایجاد کننده پول قوی و پشتوانه دار الکترونیکی برای تمامی کشور‌های جهان باشد - اگر مخترع این پول شخصیت حقوقی است پس چرا نام آن را تاکنون مخفی کرده اند؟ - چرا بیت کوین بی هویت است و تعلق به هیچ کشوری ندارد؟ - چرا پس از گذشت حدود ۹ سال از ابداع این پول، هنوز دولت‌های جهان آنرا جدی نگرفته اند؟ - چطور چنین پولی که مورد تأیید هیچ دولتی نیست به یکباره و در مدت زمان کوتاهی ارزش آن با شیب تند و غیر قابل باوری از چند سنت به چند هزار دلار افزایش پیدا میکند؟ - چرا ارزش هیچ پول و ارز معتبری در جهان تاکنون چنین رشدی را نداشته است؟ - چرا بیش از اینکه همه بدنبال خرید و فروش کالایی با پول بیت کوین باشند فقط بدنبال ثروتمند شدن از طریق خرید و فروش خودِ بیت کوین هستند؟ - آیا همین خرید و فروش بیت کوین جهت پولدار شدن، کالا بودن آنرا بیش پول دیجیتالی بودنش تقویت نمیکند؟ - آیا خرید و فروش مجازی بیت کوین آنهم فقط با نیت ثروتمند شدن، شباهت تنگاتنگی با عملیات مجازی لاتاری و فعالیت‌های هرمی و گلدکوئیستی ندارد؟ و. دهها، اما و اگر دیگر که بر ابهامات این پول میافزاید. رئیس مرکز تجارت جهانی ایران سخنانش را اینگونه بپایان رساند و گفت: بدلیل رشد نجومی و فزآیندۀ ارزش بیت کوین، متأسفانه عده‌ای از هموطنانمان اعم از تحصیل کرده و عوام طی ماه‌ها و روز‌های گذشته به قصد یک شبه پولدار شدن به خرید بیت کوین روی آورده و پول‌های خود را در این راه هزینه کرده اند بطوریکه پول‌های سرمایه گذاری شده در این تجارت مجازی طی روز‌های گذشته بسیار زیاد و چشمگیر بوده است؟! اما به جرأت میتوانم بگویم که کار این عده در خرید کلان بیت کوین چیزی جزء قمار و لاتاری نبوده و احتمال فرود ارزش بیت کوین طی روز‌های آینده بیش از فراز قیمت آن میباشد؟! زیرا وقتیکه پولی ارزش آن بی هیچ دلیلی یک شبه چند هزار دلار رشد میکند قطعاً بی هیچ دلیلی هم ارزش آن یک شبه چند هزار دلار سقوط میکند و عده‌ای را بجای اینکه یک شبه پولدار کند برعکس یک شبه نابود میکند؟! وی افزود: هرچند فعالیت در زمینۀ بیت کوین در کشورمان از طرف بانک مرکزی ایران ممنوع میباشد، اما بفرض اینکه این ممنوعیت رفع شود باز هم اصلا و ابدا صلاح نیست که مردم عزیزمان پولی را در این مسیر سرمایه گذاری کنند، چونکه بیت کوین همچون بُمبی است که در صورت انفجار، خرابی زیادی را در جهان و همچنین در کشور ما بوجود خواهد آورد و در کمال تأسف باید عرض کرده و هشدار دهم که تیک تاک بمب ساعتی "بیت کوین" به صدا درآمده است و به لحظه انفجار نزدیک شده پس مردم عزیزمان علی الخصوص جوانان تا میتوانند باید از آن دوری کنند تا کمتر آسیب بینند در غیر اینصورت باید شاهد ایامی همچون روز‌های پس قطعنامه ۵۹۸ باشیم که عده‌ای به خاک سیاه کشیده و زندگی شان نابود شد. پس دولت نیز باید آگاه باشد و مردم را با اطلاع رسانی بموقع از خطر برحذر نماید. مخلص کلام اینکه باید بسمت ایجاد فروشگاه‌های بزرگ و ارائه دهندۀ خدمات آنلاین (همچون شرکت‌های آمازون و وال مارت آنلاین در آمریکا) پیش برویم و خرید و فروش آنلاین و تجارت الکترونیکی را در اولویت امور اقتصادی ایران قرار دهیم که رشد و شکوفائی کار‌ها و موفقیت همه فعالان اقتصادی در گرو همین امر میباشد، البته و صد البته که لازمۀ انجام تجارت الکترونیکی آنهم در عرصۀ بین الملل، بسته به وجود پول قوی و پشتوانه دار مجازی است که دولت‌ها با اتحاد و همفکری هم باید بسوی ایجاد آن قدم بردارند، اما تا آن زمان بیت کوین قابل اعتماد نیست، زیرا بطور قطع کور میکند، اما کسی را شفا نمیدهد.