با دستفروشان چه باید کرد؟

خبرگزاری ایسنا: رئیس هیات‌امنای مرکزی بازار تهران تاکید کرد: حدود چند میلیون ایرانی به واسطه شرایط بد اقتصادی مجبور به دستفروشی شده‌اند و برای ساماندهی این بخش باید راهکاری انسانی پیدا کرد. عبدالله اسفندیاری درباره تاثیر فعالیت‌های دستفروشان بر اقتصادی کشور و وضعیت واحد‌های صنفی اظهار کرد: در بررسی پدیده دستفروشی باید در گام اول آن رابه چشم یک معضل اقتصادی به شمار آورد؛ هرچه در کشوری بحران، فقر و بیکاری بیشتر باشد طبیعی است که فعالیت در این بخش نیز پررنگ‌تر می‌شود. وی در عین حال گفت: البته دستفروشی تقریبا در تمام کشور‌های دنیا امری رایج است، اما به اقتضای سیاست‌گذاری و برنامه‌های کارشناسانه وضعیت آن متغیر می‌شود. به عنوان مثال کشور فرانسه با جمعیت حدود ۵۰ میلیونی خود ۶۰۰ هزار دستفروش دارد، اما شهرداری به عنوان نهاد متولی و مسئول این بخش فعالیت تمام دستفروشان را شناسنامه‌دار کرده و تنها برخی کالا‌های شناسه‌دار را می‌توان ازاین طریق به فروش رساند که برای این کالا‌ها نیز مبدأ و مأخذ شناسایی و کنترل می‌شود تا کالا درست و با کیفیت مناسب به دست مردم برسد و عوارض سویی در بر نداشته باشد. رئیس هیات‌امنای مرکزی بازار تهران افزود: در این کشور‌ها هزینه‌هایی مانند مالیات هم از دستفروشان دریافت می‌شود، اما در ایران در تمام این سال‌ها چنین اتفاقی رخ نداده است. این در حالی است که دستفروشی در ایران سابقه‌ای بسیار دارد و از سال‌ها قبل دوره‌گردان در محله‌های قدیمی تهران حضور داشته و گاه با گاری‌های طحافی و چهارپا در سطح خیابان‌ها و کوچه‌ها می‌گشتند. مشکلاتی که با دستفروشان ایجاد می‌شود نایب رئیس اتحادیه خرازان ادامه داد: واقعیت این است که دستفروشی هم به عنوان نوعی نیاز وجود دارد، اما بهتر آن است که برای این افراد بستر‌های مناسب فراهم شود به هرحال اکنون این کار شغل بخشی از جامعه و محل کسب درآمد آنهاست. در سال‌های گذشته به دلیل موضوعات متعددی مانند تحریم، تورم، رکود و ... بخش قابل توجهی ازحرفه‌ها و صنایع کوچک تعطیل شده‌اند حال شاید ما به واسطه این شرایط چندمیلیون دستفروش داشته باشیم. اسفندیاری گفت: وقتی جمعیتی چند میلیونی به دستفروشی اشتغال دارند باید این معضل را به عنوان یک واقعیت بپذیریم. البته ممکن است از نظر نهادی مانند شهرداری این افراد باعث ایجاد نازیبایی‌هایی در شهر شوند، از نظر امنیت نیز ممکن است برای مردم مشکلاتی ایجاد شود و شاغلان اصناف هم نسبت به این موضوع گله‌مند بوده و بر این نکته تاکید کنند که در شرایطی که آن‌ها ملزم به پرداخت هزینه‌های متعدد هستند این افراد به راحتی کسب درآمد می‌کنند. وی افزود: از سوی دیگر با توجه به آنکه نظارت دقیقی هم بر دستفروشان وجود ندارد مشخص نیست کالا‌هایی که به‌این شکل عرضه می‌شوند چگونه تامین شده و سلامت آن‌ها چقدر مورد تائید است، چراکه ممکن است حتی کالایی تاریخ مصرف گذاشته یا غیر بهداشتی از این طریق عرضه شود. رئیس هیات‌امنای مرکزی بازار تهران با اشاره به برخی دستفروشان که در مترو فعالیت می‌کنند، اظهار کرد:کالا‌های آرایشی و بهداشتی متعددی در مراکز مهم تهران و مترو از سوی دستفروشان عرضه می‌شود که نمی‌توان تشخیص داد محل تامین این کالا‌ها کجا بوده است. اگر این کالا‌ها داخلی نباشند عمدتا به شکل غیرقانونی وارد شده و سلامت آن‌ها مورد تشکیک قرار دارد. جای خالی قوانین مدون این فعال صنفی همچنین متذکر شد به هر صورت با توجه به این که اکنون اغلب کسب‌وکار‌ها ضعیف هستند عده‌ای به شهر‌های بزرگی مانند تهران، مشهد و یا اصفهان مراجعه می‌کنند و بدین ترتیب شهر‌های کوچک و روستا‌ها خالی شده و تهران و شهر‌های بزرگ پر می‌شود از جمعیت دست‌فروشانی که در اغلب موارد با مدیریت گروهی خاص به فعالیت پرداخته و حتی شب‌ها هم در اماکنی خاص گردهم جمع می‌شوند. وی با بیان اینکه با وجود گذشت سال‌ها هنوز قانونی برای برخورد مناسب با این بخش تدوین نشده، اظهار کرد: اگر هم قانونی در این بخش باشد به شخصه از آن اطلاعی ندارم و براین باورم که دراین زمینه قانونی وجود ندارد. حال ممکن است شهرداری طبق بند ۱ ماده ۵۵ خود را موظف به جمع‌آوری بساط دست‌فروشان بداند، اما آیا برای ساماندهی فعالیت‌های این بخش قانونی هم وجود دارد؟ اسفندیاری ادامه داد: حال شاید شهرداری مسئول فعلی رسیدگی به دستفروشان باشد، اما آیا یک ارگان به تنهایی می‌تواند با این اپیدمی مقابله کند؟ از دیدگاه من لازم است نهاد‌هایی مانند وزارت کار، انجمن‌های اسلامی اصناف و هیات امنای بازار نیز وارد این بحث شوند تا به این موضوع نگاه انسان‌محورانه صورت گیرد نه آنکه عده‌ای با زد و بند و درگیری از کسب‌وکار معاف شوند. به عنوان مثال اکنون برخی بازار‌های هفتگی وجود دارد که می‌تواند محلی برای فعالیت این افراد باشد. در سال‌های بعد نیز می‌توان با برنامه‌ریزی‌های بیشتر و با همکاری مستمر و نهاد‌های مختلف یکبار برای همیشه این مشکل را برطرف کنیم. رئیس هیات‌امنای مرکزی بازار تهران همچنین به تلاش‌های صورت گرفته در محدوده بازار تهران اشاره کرد و گفت: در یک و نیم سال گذشته و حتی قبل از آن تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا تمامی مسیر‌های منطقه ۱۲ منتهی به بازار تهران می‌شوند زیباسازی شده و طبق اقدامات صورت گرفته فضایی که بیش از این دست‌فروشان احاطه کرده بودند به واسطه اجرای طرحی که می‌توان گفت: تا حدود ۹۰ درصد موفق بوده کنترل شود. وی اظهار کرد: برهمین اساس در محله ناصرخسرو از سوی شهرداری ثبت‌نام‌هایی صورت گرفته که با اولویت‌های موجود براساس میزان نیاز و شرایط افراد محلی برای کسب‌وکار به آن‌ها واگذار شود تا شاید بدین واسطه بخشی از فشار موجود روی کسبه بازار نیز کاهش پیدا کند.