آیا جنگ در سوریه تمام شد؟

خبرگزاری فارس: پایگاه خبری «المیادین» در یادداشتی به قلم «علی شهاب»، نویسنده و تهیه کننده مطرح فیلم‌های مستند با عنوان « خروج نیروهای روسی از سوریه، آیا جنگ تمام شد؟» به تحلیل وضعیت حضور روسیه در سوریه به دنبال آغاز خروج نظامیان خود از این کشور پرداخت.

مداخله روسیه در جنگ داخلی سوریه در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵ شروع شد این مداخله شامل حمله هوایی روسیه علیه داعش و دیگر دشمنان دولت سوریه است، پیش از این مداخله، نقش روسیه در این جنگ عمدتاً شامل تسلیح نیروی زمینی سوریه بود، روسیه پس از اخذ مجوز قانونی از دولت سوریه به منظور کمک نظامی علیه تروریست‌ها در سوریه انجام شد.

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه دوشنبه گذشته (یازدهم دسامبر 2017) در سفری غیرمنتظره وارد پایگاه الحمیمیم سوریه شد و در این سفر کوتاه، با بشار اسد همتای سوری خود دیدار و سپس دستور آغاز روند خروج نظامیان روس از سوریه را صادر کرد.

در یادداشت المیادین آمده است: آمریکا و متحدانش از شکست خود در سوریه خبر نمی‌دهند اما ناکامی آنها در رسیدن به هر هدفی که با آغاز جنگ سوریه معین کرده بودند در عمل به معنای شکست پروژه سیاسی آنهاست و از همین رو به دنبال روش‌های دیگری برای توقف این ناکامی‌ها و برخورد با واقعیت هستند.

نویسنده افزود: در همین راستا از زمانی که ترامپ به کاخ سفید آمده مشکلی علنی نزد آمریکایی‌ها درباره نشان دادن راهبردی آشکار پدید آمد و اختلافات جدی بین پنتاگون، وزارت خارجه و کاخ سفید بروز پیدا کرد به گونه‌ای که شخصیت مشکوک ترامپ و خط مشی ناپخته و نسنجیده رئیس جمهور آمریکا هضم سیاست‌های وی توسط دیگر بازوهای دولت آمریکا را با مشکل مواجه کرده است.

المیادین آورده است: هنگامی که روسیه تصمیم به ورود به جنگ در سوریه گرفت تحلیلگران بلافاصله به دنبال جواب این سوال بودند که پیروز کیست اوباما یا پوتین؟ حالا رسانه‌‌های روسیه از پایان ماموریت ضد داعش روسیه در سوریه و عقب نشینی نیروهای روسیه از سوریه خبر دادند.

با گذشت زمان معلوم شد که پاسخ به سوال درباره پیروز میدان سوریه نیازمند نظارت بر مواضع و نقش‌های چهار طرف منطقه‌ای شامل ترکیه، ایران، عربستان و اسرائیل است.

هنگامی که از قدرت‌های بزرگی همچون آمریکا و روسیه حرف می‌زنیم پیش بینی عقب نشینی از منطقه برای هر کدام از آنها دشوار است اما هم اینک سخن درباره نحوه عملکرد این قدرت‌ها به نفع خود با خط مشی‌هایی متفاوت مطابق با تحولات منطقه‌ای و بین المللی است.

در مورد آمریکا ناظران بر سر این قضیه اجماع نظر دارند که سیاست آمریکا در سوریه بیش از یک سال است که افول کرده و در عوض روسیه با همکاری ایران و ترکیه توانست واقعیت جدید و متفاوت با خواسته کشورهای غربی تحمیل کند.

واقعیت کنونی را بیشتر روسیه اعمال کرده است بخصوص پس از اینکه این کشور توانست ترکیه را به سمت خود کشاند و به دلیل تعامل مثبت ایران با این اقدام موجب شد که دیدگاه روسیه بر پروژه آمریکا در سوریه پیشی بگیرد.

المیادین در ادامه خطوط کلی دیدگاه روسیه درباره سوریه را در چهار مورد خلاصه کرد:

نخست، مخالفت با پروژه تجزیه سوریه از طریق مخالفت با تحرکات شورشیان چرا که تجربه‌های پیشین در سوریه ثابت کرده بود که این تحرکات از همان ابتدا به ساکن یا بعدا در مرحله‌ای از مسیر حرکت خود بر اساس منافع اجنبی انجام شده است.

دوم، خاموش کردن آتش درگیری‌های قومی-مذهبی

سوم اینکه سوریه از همان لحظات نخستین آغاز جنگ خاستگاه تشکیل دوباره موازنه قوای در منطقه بود و نبود مسکو در این عرصه به معنای از دست دادن ارزش نقش بین المللی آن شمرده می‌شد.

چهارم اینکه روسیه در هیچ درگیری منطقه‌ای جدیدی ورود نکرده بلکه به دنبال آرامش و حل و فصل سیاسی سوریه بود این موضوع در راس موضع روسیه در برابر تجاوزات اسرائیل به سوریه و نزاع ترکیه با کُردها قرار داشته است.

المیادین آورده است: باورهایی که روسیه بر اساس آن با تروریسم مبارزه می‌کند کاملا با باورهای آمریکا فرق دارد این موضوع به وضوح در جنگ سوریه مورد تایید است.

آمریکا با هدف مدیریت شورش و موضع گیری گروه‌های شبه نظامی و رها کردن آنها برای آزادی عمل علیه ارتش سوریه و متحدانش تا حد زیادی نسبت به گروه‌های تروریستی اغماض نشان داد این هدف نخستین آمریکا بود چون توقف نفوذ ایران در منطقه را اولویت خود برمی‌شمرد اما از دیدگاه مسکو جنگ سوریه خطری برای امنیت ملی روسیه محسوب می‌شود.

نویسنده تاکید کرد: در شرایط کنونی رقابت آمریکا و روسیه ادامه خواهد داشت اما با ابزارهای سیاسی و چه بسا امنیتی ویژه‌ای از سوی طرف آمریکایی که حضور نظامی خود را از طریق متحدان کُرد خود حفظ می‌کند اما سخن از خارج کردن نیروهای روسیه از سوریه را بهتر است «استقرار مجدد نیروهای روسی» بنامیم چرا که مسکو اگر به جنگ سوریه ورود کرده و هزینه سنگینی برای آن کرده است نمی‌تواند آنجا را خیلی زود ترک کند اما اگر اصطلاح درستی به کار گرفته باشم حضور روسیه اشکالی بیشتر دیپلماتیک خواهد گرفت آن هم با هماهنگی دولت سوریه و در چارچوب توافقات گسترده و متعددی که با دمشق منعقد خواهد کرد.

در اینجا باید یادآوری کنیم که روسیه دشمن کُردهای همپیمان آمریکایی‌ها نیست و همین امر به مسکو و واشنگتن اجازه می‌دهد خطوط تماس بین خودشان را هماهنگ کنند.

به هر حال روسیه نمی‌تواند به تنهایی خلئی را که افول آمریکا در منطقه خاورمیانه بر جای گذاشته است، پر کند از همین رو انتظار می‌رود که جنگ‌های نیابتی بین طرفین ادامه پیدا کند بدون اینکه به رویارویی بزرگی بین دو طرف کشیده شود.

وقتی وزارت خارجه آمریکا اعلام می‌کند: «روسیه معتقد است ماموریتش در روسیه به پایان رسیده اما ما معتقدیم که ماموریت ما هنوز تمام نشده است» این موضوع اشاره آشکاری به آمادگی دو طرف برای مرحله آتی دارد مرحله‌ای که حضور بازیگران منطقه‌ای در آن پر رنگ‌تر است حتی اگر میانگین اقدامات نظامی معمول در طول سال‌های جنگ ( غیر از هر گونه رویارویی نظامی با اسرائیل) کاهش پیدا کند.