چرا باید غذا خوردن خود را با «نمک» آغاز کنیم

خبرگزاری تسنیم: آیا باید از مصرف نمک طبیعی پرهیز کرد یا نمک همچنان از نیاز‌های ضروری بدن انسان است و اگر در خوردن آن امساک شود باید شاهد امراض دیگر باشیم؟

جالب اینکه بدانیم بیشتر مردم اروپا در پی تهیه نمک‌های طبیعی هستند و گرانترین نمک در آنجا نمک طبیعی است.

بهترین نمک طبیعی متعلق به معادن نمک ایران است و اتفاقا نمک کانی ایران در سمنان و جهرم به سبب دارا بودن لایه‌هایی از آهن و مس نیاز‌های دیگر بدن ما را هم تامین می‌کند.

روایات متعددی بر فواید نمک در درمان و حفظ صحت گواهی می‌دهند؛ حضرت رسول (ص) فرمود: یا علی! در اول و آخر طعام، نمک بخور که هر که چنین کند خدایتعالی دفع کند از او هفتاد نوع از انواع بلا را که آسانترین آن‌ها خوره (جذام) باشد و عافیت دهد از جمله بلا‌ها که از جمله آن‌ها باشد دیوانگی، پیسی، درد گلو، دندان و شکم.

امروزه بخشی از دلیل علمی چرایی توصیه به خوردن نمک در ابتدای غذا مشخص شده است؛ آب دهان (بزاق) از چشمه‌هایی به‌نام غدد بزاقی جاری می‌شوند که هرچه با غذا مخلوط شوند، غذا زودتر از گلو پایین می‌رود و زودتر هضم می‌شود لذا ورود نمک به دهان پیش از شروع غذا خوردن، غده‌های اطراف دهان را تحریک می‌کند و به ترشح آن‌ها سرعت می‌بخشد، از این رو، غذا را زودتر هضم می‌کند و برای فرو بردن حاضر می‌کند.

امام باقر (ع) نیز در بیان خواص نمک فرمود: در نمک شفای هفتاد نوع از انواع دردهاست و اگر مردم بدانند که چه منفعت‌ها در نمک است مداوا نکنند خود را مگر با نمک که حق‌تعالی فرمودند: وحی شد به موسی (ع) که امر کن قوم خود را که افتتاح و اختتام کنند به نمک و اگر نکنند به بلایی مبتلا شدند ملامت نکنند غیر از خود را.

درباره چرایی لزوم مصرف نمک در انتهای غذا نیز باید گفت: خوردن نمک پس از صرف غذا، غدد بزاقی را تحریک می‌کند و باعث زیاد شدن آب دهان می‌شود بنابراین، انسان ناگزیر به فرو بردن یا بیرون کردن آن از دهان می‌شود که در هر دو صورت، چربی یا غذای باقی‌مانده در دهان و بین دندان به‌همراه آب دهان برطرف می‌شود.

در روایت دیگری آمده است که حضرت رسول (ص) را در اثنای نماز عقربی گزید؛ حضرت نعلین بر او زد و او را کشت و فرمود: خدا لعنت کند تو را که نه نیکوکار را می‌گذاری و نه بدکار را مگر آنکه او را آزار می‌رسانی پس نمک سائیده طلبید و بر موضع عقرب گزیده مالید و فرمود: مردم اگر منفعت‌های نمک را بدانند محتاج به تریاق فاروق و غیر آن نشوند.

همچنین امام صادق (ع) فرمود: هر که لقمه اول را نمک بپاشد و بخورد رو به توانگری می‌آورد.

۱۰ خاصیت شگفت‌انگیز مصرف «نمک» پیش از غذا

در منابع طب سنتی «نمک» (نمک طعام طبیعی) از جایگاه ویژه‌ای در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف و درمان برخوردار است و البته در منابع روایی نیز احادیث زیادی درباره نمک وارد شده که در ادامه به برخی از این احادیث اشاره شده است:

پیامبر اکرم (ص) فرمود:: «خداوند عزّوجلّ به موسى‌بن عمران وحى فرستاد که غذا را با نمک آغاز کن و با نمک پایان ده» (دانش‌نامه احادیث پزشکی، جلد ۱، صفحه ۳۳۰).

همچنین درباره شروع غذا با نمک از امام رضا (ع) نقل شده است که مردى در خراسان خدمت امام رضا علیه السلام رسید، غذایى براى آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود، آن حضرت آغاز غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت‌: قربانت گردم، شما به ما‌ها امر کردید با نمک شروع کنیم! آن حضرت فرمودند: «این مثل آن است، به‌درستى که سرکه ذهن را قوى و عقل را زیاد مى‌کند».

امام رضا (ع) درباره خواص نمک به‌نقل از پدران گرامی خویش از رسول اکرم (ص) خطاب به امیر‌المؤمنین (ع) می‌فرماید: عَلَیکَ بِالمِلحِ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن سَبعینَ داءً؛ أدناهَا الجُذامُ، وَالبَرَصُ، وَالجُنونُٰ؛ بر تو باد نمک، چرا که در آن، شفاى ۷۰ درد است که کمترین آن‌ها جذام، پیسى و دیوانگى است (صحیفة الإمام الرضا علیه‏ السلام صفحه ۲۴۹، حدیث ۱۶۵).

جالب اینکه شاید تا چند دهه پیش از این اگر کسی از فواید و خواص متعدد نمک می‌گفت، در مجامع علمی نه‌تن‌ها اعتنایی به این مسئله نمی‌شد بلکه دفاع از مصرف نمک طعام طبیعی در حکم مخالفت با علم و دست‌یافته‌های علم پزشکی بود؟! اما امروزه و با گسترش دامنه علم بشری و با تحقیقات مختلفی که درباره نمک طعام صورت گرفته است، گوشه‌هایی از حقایق بیان‌شده از لسان مبارک نبی مکرم اسلام و ائمه اطهار درباره «فواید نمک طعام» در حال آشکار شدن است که در ادامه به یک نمونه از این تحقیقات که در قالب کتاب مستقلی به‌نام Hygienic ruler in Islam منتشر شده، اشاره شده است:

«دکتر تومانیانس» در این کتاب فواید مصرف نمک پیش از غذا را این‌گونه بیان کرده است:

۱. بنابر یافته‌های علوم پزشکی، دهان محل تجمع انواع میکروب‌ها است که بر اثر استعمال نمک پیش از غذا، آن‌ها برطرف می‌شوند.

۲. آب دهان (بزاق) از چشمه‌هایی به‌نام غدد بزاقی جاری می‌شوند که هرچه با غذا مخلوط شوند، غذا زودتر از گلو پایین می‌رود و زودتر هضم می‌شود؛ ورود نمک در دهان، غده‌های اطراف دهان را تحریک می‌کند و به ترشح آن‌ها سرعت می‌بخشد، از این رو، غذا را زودتر هضم می‌کند و برای فرو بردن حاضر می‌سازد.

۳. زمانی که نمک وارد معده خالی از غذا می‌شود، غده معده را تحریک می‌کند و ترشحات زیادتری به وجود می‌آورد؛ پس «اسفیورت» نمک سبب زود فرو بردن و زود هضم شدن غذا می‌شود.

۴. از آنجا که نمک پیش از غذا تحریک‌کننده غده‌های هاضمه است، بر اثر تحریک آنها، انسان میل به غذا خوردن می‌یابد بنابراین، نمک سبب زیاد شدن اشتها می‌شود.

۵. چنانچه مواد شیمیایی، بیش از اندازه معمول در معده ترشح شود، موجب سوء‌هاضمه می‌شود و نمک پیش از غذا، به‌دلیل دارا بودن اثر اسیدی، آن را خنثی و بی‌اثر و سوء‌هاضمه را برطرف می‌کند.

۶. در بدن و خون و ساختمان جسم مقدار معینی نمک وجود دارد که اگر این مقدار کاهش یابد، موجب امراض مختلفی در اعضاء بدن می‌شود، اما وقتی نمک پیش از غذا وارد معده شود، مقدار مورد نیاز را برای کمبود خود نگه می‌دارد و در حقیقت، مقدار از دست رفته را جبران می‌کند.

۷. بدن انسان به‌منظور برطرف کردن نمک، به آب نیاز دارد و استعمال نمک، پیش از غذا و نوشیدن آب، سبب افزایش «ادرار» و شست‌وشوی کلیه و مثانه با آب نمک می‌شود.

۸. بر اثر نمک خوردن، مقداری از آب بدن از روزنه‌های پوست بیرون می‌آید و به این ترتیب، سوراخ‌های تنفسی پوستی، پاک و پاکیزه می‌شوند.

۹. خوردن نمک پس از صرف غذا نیز، غدد بزاقی را تحریک می‌کند و باعث زیاد شدن آب دهان می‌شود بنابراین، انسان ناگزیر به فرو بردن یا بیرون کردن آن از دهان می‌شود که در هر دو صورت، چربی یا غذای باقی‌مانده در دهان و بین دندان به‌همراه آب دهان برطرف می‌شود.

۱۰. اگر انسان غذایی بخورد که نمک آن کم باشد یا در معده ترشحات مواد نمکی نباشد، غذا دیرتر هضم می‌شود و این، سبب بروز سوء هاضمه می‌شود؛ خوردن نمک، پیش از غذا، این آسیب را برطرف می‌کند.