جیغ هزینه جاری دولت در سال ۹۷

روزنامه جوان، هادی غلامحسینی: در حالی که براساس ادعای رئیس جمهور میانگین بودجه پرداختی به بخش عمران در ماه‌های سپری شده از سال ۹۶ به ۳ هزار میلیارد تومان در هر ماه نرسد، میانگین هزینه جاری دولت در هر ماه بالغ بر ۱۶ تا ۱۸/۵ هزار میلیارد تومان بوده است؛ همین نسبت نشان می‌دهد که تداوم وضعیت موجود در بودجه‌ریزی و رشد بودجه‌های مصرفی و جاری که عمومش مربوط به حقوق و دستمزد است، امکانپذیر نیست. شاید مجموع بودجه عمرانی پرداختی برای ماه‌های سپری شده از سال ۹۶ به کمتر ۳۰ هزار میلیارد تومان هم نرسد، اما دولت در این مدت در هر ماه در حدود ۱۶ تا ۱۸/۵ هزار میلیارد تومان هزینه جاری داشته است که تداوم رشد بودجه جاری برای کشور نگرانی بسیاری ایجاد کرده است، حال فشار حقوق و دستمزد ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کارمند دولتی کم بود، به دلیل چالش در نظام بازنشستگی میزان وابستگی صندوق‌ها جهت پرداخت حقوق ۵ میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر افزایش یافته است که به این مورد پرداخت یارانه نقدی به ۷۰ میلیون نفر را هم در هر ماه باید افزود. چندی پیش رئیس سازمان استخدامی کشور از رشد بودجه جاری دولت انتقاد و تداوم این وضعیت را نگران‌کننده عنوان کرد. این رشد کارشناسان اقتصاد را آنقدر نگران کرده است که پیش‌بینی می‌کنند دولت در سال آینده برای تأمین بودجه جاری که عموماً حقوق و دستمزد است با سکته‌های بسیار جدی روبه‌رو شود که نشانه‌های آن می‌تواند تأخیر در پرداخت حقوق و دستمزد ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کارمند و بیش از ۵ میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر صندوق‌های بازنشستگی اعم از تأمین‌اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری باشد. بررسی آن چیزی که از بودجه جاری ماه‌های سپری شده از سال ۹۶ به ما نشان می‌دهد، آن است که هزینه‌های جاری دولت به طور ماهانه بین ۱۶ تا ۵/۱۸ هزار میلیارد تومان رسیده است که باید برای تأمین چنین بودجه‌ای در ماه به دولت دست‌مریزاد گفت، اما تأمین این حجم از منابع جهت تأمین بودجه جاری آن هم هر چهار هفته یک‌بار دیگر دولت را به یک دولت غیرسیاستگذار تبدیل کرده است و دولت تنها می‌تواند امور جاری و روزمره کشور را رتق و فتق کند. حقوق کارمندان چقدر؟ به گفته معاونت استخدامی رئیس‌جمهور دولت بالغ بر ۲ میلیون ۴۰۰ هزار کارمند دارد که حدود ۲۵۰ هزار نفر از این کارمندان مدیر دولتی به شمار می‌آیند. حال اگر میانگین دریافتی ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار نفر کارمند دولتی را در ماه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان لحاظ کنیم، مجموع حقوق و مزایای پرداختی به این افراد در ماه بالغ بر ۵ هزار و ۳۷۵ میلیارد تومان می‌شود که سالانه حقوق این افراد رقمی بالغ بر ۶۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می‌شود که باید برای کنترل هزینه‌های جاری از رشد این بخش جلوگیری شود. مدیران دولتی چقدر دریافتی دارند حال از آنجایی که بعد از رسوایی فیش‌های نجومی اقدام مثبتی برای شفافیت و اعلان عمومی دستمزد و مزایای مدیران دولتی انجام نشد، باید با حدس و گمان و سناریو‌های مختلف مجموع دریافتی ۲۵۰ هزار مدیر دولتی را محاسبه کنیم. اگر ۲۵۰ هزار مدیر دولتی ماهانه به طور میانگین ۱۰ میلیون تومان حقوق دریافت کنند، ماهانه پرداختی به مدیران دولتی رقمی را بالغ بر ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در بر می‌گیرد که مجموع پرداختی در یک‌سال به عدد ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. از سوی دیگر اگر میانگین دستمزد پرداختی به ۲۵۰ هزار مدیر دولتی در ماه ۱۵ میلیون تومان باشد، مجموع منابع جهت پرداختی برای جبران خدمات این مدیران دولتی در ماه ۳ هزار و ۷۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که تقریباً به فرض میانگین پرداختی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی در ماه به سایر کارمندان دولتی (۲ میلیون و ۱۵۰ هزار نفر) برابری می‌کند. در این میان اگر میانگین پرداختی به مدیران در ماه رقم ۱۵ میلیون تومان باشد در مجموع مدیران در هر سال ۴۵ هزار میلیارد تومان برای جبران خدماتشان از بودجه بیت‌المال دریافت می‌کنند که این رقم تقریباً با کل یارانه پرداختی یک‌سال به ۷۰ میلیون ایرانی برابری می‌کند. همچنین اگر دریافتی ۲۵۰ هزار مدیران دولتی در هر ماه به طور میانگین ۲۰ میلیون تومان باشد، در واقع مجموع پرداختی به این مدیران ماهانه ۵ هزار میلیارد تومان و سالانه رقمی بالغ بر ۶۰ هزار میلیاردتومان را در برمی‌گیرد که تقریباً وزن این پرداختی جاری به مدیران دولتی در سال از پرداختی‌ها به بخش عمران کشور پیشی دارد. در این بین باید توضیح داده شود که بودجه عمومی کشور شامل سه زیر بخش هزینه‌های جاری، هزینه‌های عمرانی و پرداخت‌های انتقالی و یارانه‌ای تشکیل شده است که شتاب رشد هزینه‌های جاری کشور که مهم‌ترینش حقوق و دستمزد است آنقدر افزایش یافته که بدون اغراق باید گفت: هزینه‌های جاری ۷۰ تا ۸۰ درصد بودجه عمومی یک‌سال ایران را می‌بلعد و این نگرانی وجود دارد که دولت برای تأمین هزینه‌های جاری‌اش از طریق انتشار اوراق خزانه و بدهی در بازار سرمایه آینده‌فروشی کند و دولت‌های آینده را با حجم عظیمی از بدهی‌هایی روبه‌رو کند که این بدهی‌ها صاحب سود ماهانه هستند و به شکل خزنده‌ای بر حجم کل بدهی‌های بخش دولت به سایر بخش‌ها بیفزاید. فلذا باید توجه داشت که دولت هم‌اکنون در ماه در حدود ۱۶ تا ۱۸/۵ هزار میلیارد تومان هزینه جاری دارد که شامل پرداخت حقوق و دستمزد ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کارمند دولتی، پرداختی به صندوق‌های بازنشستگی و سازمان تأمین اجتماعی، یارانه نقدی ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی می‌شود. تأمین چنین منابعی در هر ماه جهت رتق و فتق اموری که با دستمزد بیش از ۲ میلیون ۴۰۰ هزار کارمند دولتی و بیش از ۵ میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر و ۷۰ میلیون نفر دریافت‌کننده یارانه نقدی مربوط است، بسیار مشکل و صد البته حساس است. در این بین باید در سال ۹۷ نمایندگان مجلس و عقلای بودجه‌ریزی کشور بودجه‌ای را با اصلاحات اساسی همراه کنند، اینکه در سال‌جاری دولت جهت تحقق بودجه عمرانی ۷۰ هزار میلیارد تومانی با مشکل مواجه است، بیاید وعده بودجه عمرانی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی را در سال ۹۷ به جامعه مخابره کند کار صحیحی نیست، زیرا رشد اسمی بودجه عمرانی دردی را دوا نمی‌کند، اتفاقاً وقتی مردم می‌بینند که دولت حتی در پرداخت بودجه جاری‌اش با مشکل مواجه است اعتمادشان را به وعده دولتمردان از دست می‌دهند.