توجه اسلام به حقوق زنان چگونه است؟

سرویس سبک زندگی فردا: وضع احکام از سوی شارع برای زن وتبیین آن از سوی پیامبر (ص) نشان از جایگاه والای زن و اهمیت رشد و پیشرفت معنوی او نزد خداوند و پیامبرش دارد. در ادامه این مطلب را به نقل از سایت تبیان می‌خوانیم.

پیامبر گرامی اسلام از یک سو با بیان آیات الهی و از سوی دیگر به عنوان هادی امت با بیانات خویش پیرامون شخصیت زن درصدد بودند تا پنداره‌های نادرست و خطا و نیز آداب و رسوم غلط دوره‌ی پیش از اسلام در خصوص زنان را تصحیح کرده و با بیان جایگاه حقیقی و نقش زنان در رشد و تعالی جامعه و خانواده قدر و ارزش زنان و جایگاه انسانی ایشان را بنمایانند.

پیامبر (صلی الله و علیه وآله) از یک سو با بیان حقوق زنان و از سوی دیگر با بیان مسئولیت‌هایی برای زنان این مهم را به انجام رساندند. در میان مجموع آیات و روایاتی که به نحوی درصدد هستند تا شخصیت از بین رفته‌ی زن را احیا نمایند سه گونه روایت به چشم می‌خورد:

۱. آیات و روایات بیانگر حقوق زنان: آیات و روایاتی که در آن‌ها تنها حقوقی بیان شده است که مختص به زنان بوده و شامل افراد دیگر نمی‌شود. با توجه به واگذاری مسئولیت‌های خطیر به زن می‌توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می‌شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت‌هایی به عهده اش گذارده نمی‌شد و بی شک زن می‌تواند به اندازه‌ای رشد و ترقی نماید که بتوان مسئولیت‌های خطیری را به او واگذارد.

۲. آیات و روایات بیانگر حقوق زوجین: آیات و روایاتی که هر چند روی سخن در آن‌ها تنها به زنان نیست لکن از مراعات حقوقی سخن به میان آمده که این حقوق دو سویه بوده و زن نیز به عنوان یک سوی این رابطه شایسته اجرای حق است.

۳. آیات و روایات بیانگر مسئولیت‌های زنان: در پاره‌ای از آیات و روایات هرچند سخن از حق و حقوقی نیست، اما با توجه به واگذاری مسئولیت‌های خطیر به زن می‌توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می‌شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت‌هایی به عهده اش گذارده نمی‌شد و بی شک زن می‌تواند به اندازه‌ای رشد و ترقی نماید که بتواند مسئولیت‌های خطیری را به او واگذارد.

اکنون به تفصیل در خصوص آیات و روایات بیان شده در مورد حقوق زنان سخن می‌گوییم:

آیات و روایات بیانگر حقوق زنان

۱. توجه پیامبر صلی الله و علیه وآله به تعلیم زنان

اگر زنان جامعه ارزش و اهمیتی نمی‌داشتند نبی مکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) درخواستن ایشان به منظور بهره گیری از علم بی کران پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) را پاسخی مثبت نمی‌گفتند و اختصاص زمانی برای علم آموزی بدیشان را رد می‌کردند. در حالی که بنا به نقل روایات نبی مکرم روزی را به بانوان اختصاص دادند که در آن روز ایشان را پند می‌داده و امر می‌فرمود: ه اند: فَرَوَى الْحُمَیْدِیُّ فِی الْجَمْعِ بَیْنَ الصَّحِیحَیْنِ فِی الْمُتَّفَقِ عَلَیْهِ فِی الْحَدِیثِ الثَّلَاثِینَ مِنْ مُسْنَدِ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالَ‏ قَالَتِ النِّسَاءُ لِلنَّبِیِّ صلی الله و علیه وآله غَلَبَنَا عَلَیْکَ‏ الرِّجَالُ‏ فَاجْعَلْ لَنَا یَوْماً مِنْ نَفْسِکَ فَوَعَدَهُنَّ یَوْماً لَقِیَهُنَّ فِیهِ فَوَعَظَهُنَّ وَ أَمَرَهُن (ابن طاووس، علی بن موسی، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، ج‏۱،۲۱۹، ح. ۳۱۶)

‏۲. توجه دادن به انتخاب همسری شایسته

پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله از آنجا که به ابعاد شخصیتی زن و لزوم رشد و ترقی معنوی او از یک سو و از سویی دیگر وظایف سنگین او در مقابل همسرش آگاه بودند به انتخاب همسری شایسته برای دختران سفارش کرده‌اند.

قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ): إِنَّمَا النِّکَاحُ‏ رِقٌ‏، فَإِذَا أَنْکَحَ‏ أَحَدُکُمْ‏ وَلِیدَةً فَقَدْ أَرَقَّهَا، فَلْیَنْظُرْ أَحَدُکُمْ لِمَنْ یُرِقُّ کَرِیمَتَهُ. (طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، ص. ۵۱۹) توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رأی و نظر خود فرد در ازدواج دیده می‌شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می‌بندد.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِکْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّیِّبُ‏ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج. ۲، ص. ۲۶۵، ح. ۱۳)

۳. آزادی زنان در انتخاب همسر

توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رای و نظر خود فرد در ازدواج دیده می‌شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می‌بندد. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِکْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّیِّبُ‏ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج. ۲، ص. ۲۶۵، ح. ۱۳)

۴. وضع مهر برای زنان از سوی شارع

از آنجا که زن در اسلام از جایگاه بالایی برخوردار است و تنها برای بهره گیری شهوانی نیست خداوند و رسولش با تشریع حق صداق برای زنان از استفاده‌ی ابزاری از زنان جلوگیری کرده و زن را دارای شخصیتی والا می‌دانند که ازدواج با او تنها با پرداخت صداق به او جایز است. چنانکه خداوند باری تعالی در کتاب آسمانی اش به این مهم توجه داده است: «و اتوا النساء صدقاتهن نحله، و مَهرِ زنان را به عنوان هدیه ‏اى از روى طیب خاطر به ایشان بدهید» (سوره نساء/آیه ۴)

آنچه بیان گردید تنها بخشی از شواهدی است که حاکی از توجه دین مبین اسلام به زنان و جایگاه والای آنان است. اسلام نه تنها زنان را موجوداتی پست و بی مایه نمی‌داند بلکه آنان را عناصری ارزشمند می‌خواند که جامعه بدون وجود ایشان دچار نقصانی شدید می‌گردد. تناسب استعداد‌های و توانایی‌های زنان با وظایف محوله به ایشان ناشی از ژرف نگری این شریعت آسمانی است به خوبی و با ظرافت در تمامی ابعاد رعایت گردیده است.