دستاوردهای مهم تسخیر و سقوط لانه جاسوسی

روزنامه جوان؛ زینب عامری: ۱۳ آبان ماه آیینه سه رویداد مهم در تاریخ سیاسی ایران است؛ تبعید امام خمینی (ره) در سال ۴۳ در نتیجه اعتراض به تصویب لایحه کاپیتولاسیون، به تیر بستن دانش‌آموزان در سال ۵۷ در پی اعتراض به رژیم پهلوی و تسخیر لانه جاسوسی یک سال پس از آنکه هر یک در برهه زمانی خود تأثیر شگرفی در روند پیروزی و تثبیت انقلاب اسلامی داشته‌اند. باید از روز ۱۳ آبان به عنوان هرم قاعده‌ساز انقلاب اسلامی ایران نام برد که تجربیات و درس‌های فراوانی را در بطن خود دارد. وقایع این روز به ویژه سقوط سفارت امریکا در ایران به دست دانشجویان پیرو خط امام نقشی محوری در حیات انقلاب ایفا کرده و رهاورد فکری و دیپلماتیک متعددی داشته است: ۱- استکبارستیزی: مهم‌ترین پیام روز ۱۳ آبان مبارزه با استکبار و قطع الید کردن آن از کشور پس از سال‌هاست. با حذف رژیم فاسد پهلوی، قدم اول در مسیر اصلاح کلان سیاسی در جامعه برداشته شد و تسخیر لانه جاسوسی گام دوم را در این راستا برداشت و عملاً بزرگ‌ترین مستکبر قرن یعنی امریکا را در داخل ایرانی که آن را مستعمره سیاسی خود می‌دانست، به چالش کشید و مانع فعالیت مخرب آن شد. با تسخیر سفارت امریکا در تهران پیام انقلاب اسلامی و موضع آن در مقابل بدخواهان انقلاب به جهان صادر شد. سفارت هر کشوری بخشی از قلمرو سرزمینی آن محسوب شده و ذیل ساختار و قوانین سیاسی کشور متبوعش قرار دارد، لذا تصرف سفارت ایالات‌متحده معنای نرمی از تصرف خاک ایالات‌متحده و یک جابه‌جایی در صندلی قدرت بود. ۲- تثبیت انقلاب اسلامی: لانه جاسوسی در حالی به تسخیر نیرو‌های انقلابی درآمد که جوانه انقلاب اسلامی تازه سر بر آورده و بسیار آسیب‌پذیر و شکننده بود. این حرکت انقلابی با از کار انداختن موتور محرکه گروهک‌های ضدانقلاب گامی مهم در مسیر ایمن‌سازی، مصونیت و تثبیت انقلاب برداشت. اسناد به دست آمده حاکی از این حقیقت بود که سفارت امریکا عملاً به مرکز جاسوسی و مخابره اطلاعات کشور به خارج از مرز‌ها بدل شده بود. همینطور این سفارت نقش حمایتی و محوری در اغتشاشات شهر‌های بزرگ، چون تهران و غرب کشور علیه انقلاب داشت. در حقیقت با تسخیر سفارت امریکا شاهرگ ضدانقلاب در داخل کشور قطع شد که کاملاً راهبردی، استراتژیک و حیاتی بود. ۳- نقش محیط‌های علمی در مبارزات فکری: فتح سفارت ایالات‌متحده و همچنین واقعه کشتار دانش‌آموزان در این روز به خوبی همگرایی علم و مبارزه را نشان می‌دهد و این معنا را متبادر می‌سازد که مسیر انقلاب اسلامی از راه دانشگاه و محیط‌های علمی حیات یافته و یک انقلاب «آگاهی محور» بوده است. بارزترین عنصر انقلاب اسلامی رشد آگاهی و تفکر در میان اقشار مختلف اجتماعی است، به گونه‌ای که این آگاهی حتی نگرش طبقات محروم را به سطح یک دانشگاهی نزدیک ساخته بود. این جلوه‌ای دیگر از سیمای زیبا و اعجازگونه انقلاب را در آلبوم تاریخ این مرزو بوم بر جای گذاشت تا فراموش نشود انقلاب اسلامی یک انقلاب فکری و اندیشه‌محور و معرفت‌بنیاد بوده و برای حفظ این انقلاب نیز تربیت دانشگاهی و حراست از محیط‌های علمی و نیز علم‌خواهی و دانش‌اندوزی ضرورت دارد. ۴- بازتعریف روشنفکری: تصرف لانه جاسوسی امریکا توسط دانشجویان و گروه‌های علمی و نخبگی ملاک‌ها و فرمول‌های روشنفکری را بر هم زد و نظریه‌ای نو را از مفهوم روشنفکری مطرح ساخت. تفکر نخبگی دیگر به سمت غرب‌گرایی و غرب‌مداری کشش پیشین را نداشت بلکه اصول اولیه تفکر جامعه روشنفکرِ روز «عدالت اسلامی و امریکاستیزی و غرب‌ستیزی» بود. این مهم میراث فکری عظیم و ارزشمندی را برای انقلابیون پس از خود برجای گذاشت که متأسفانه به دست فراموشی و دگرگونی سپرده شد. ایران در مسیر پیش رونده انقلاب اسلامی توانست مفاهیم روشنفکری و پیشرفت‌خواهی را با خط‌کش عقیدتی خود تعریف کند و متحول سازد و آن را از تجددخواهی غربی به کمال‌طلبی انسانی و پیشرفت عقلانی_اسلامی (برخلاف مسیر غرب) تغییر دهد. این میراث البته به خوبی شناخته و پاس داشته نشد و در اثر اهمال در دهه‌های سوم و چهارم انقلاب گذار به گذشته را تجربه کرد و مجدداً به غرب‌گرایی و غرب‌زدگی متمایل شد. برخی تصمیمات سیاسی اخیر، چون برجام ایران اسلامی را وارد فاز جدیدی از بلوغ سیاسی خود کرده و بار دیگر در حال به چالش کشاندن مفهوم روشنفکری، جدایی‌طلبی آن از غرب‌گرایی و دگرگونی ماهوی آن است. ۵- اقتدارخواهی تکلیف‌گرایانه: یکی دیگر از رهاورد‌های وقایع ۱۳ آبان به ویژه تسخیر لانه جاسوسی نمایش قدرت انقلاب و قاطعیت و اقتدار آن در برابر دشمن بود. چنانچه این قدم اول محکم برداشته نمی‌شد، بدون شک در مسیر بقای انقلاب اسلامی چالش‌های فراوان دیگری پدید می‌آمد. موضع حمایتی و سخنان کوبنده امام در رابطه با تسخیر لانه جاسوسی نشان داد مؤلفه اقتدارخواهی جزئی لاینفک از بدنه فکری و سیاسی انقلاب اسلامی است. این واقعه نه یک رویداد ساده تاریخی که مکتب سیاسی و بن‌مایه فکری انقلاب اسلامی است که در شرایط کنونی و در بازنگری واقع‌بینانه و تجربه‌محور نسبت به ارتباط با امریکا راهگشا و ایدئولوژی‌ساز است. تمامی ارزش‌ها و آرمان‌های تعریف‌شده در انقلاب اسلامی، چون استقلال، خودباوری، دشمن‌شناسی، استکبارستیزی، تمامیت‌خواهی سیاسی، رشد علمی و بلوغ فکری، اتحاد درونی و ولایتمداری همه و همه با تسخیر لانه جاسوسی و عبور از امپریالیسم معنای عینی و واقعی یافت و برای همگان ترجمه و تفهیم شد و انقلابی ثانی با یک قوای نخبگی در امتداد انقلاب اسلامی پدید آورد. میراث و پیام‌های مهم ۱۳ آبان چونان یک ترجمان و رساله فکری سازنده، قابلیت تربیت نسل‌های نوین انقلاب را داراست، به شرط آنکه به بلای بی‌توجهی و فراموشی گرفتار نشود.