روش جدید ساخت و ساز مسکن با نقدینگی صفر!؛ هزار راه نرفته

137 آنلاین: به طور کلی می توان گفت در تجارب نوسازی کشورهای مختلف شاخص های مثبت مشترکی، قابل بررسی هستند که این شاخص ها تاثیر چشم گیری در بهبود روند نوسازی داشته اند. شاخص هایی که در ایران کم تر مورد توجه قرار می گیرد. گرچه زیر ساخت ها و شرایط اجتماعی و فرهنگی ایران امکان الگوبرداری مطلق ازنمونه ها ی جهانی را به ما نمی دهد اما به قول شاعر: آب دریا را اگر نتوان کشید/ هم به قدر تشنگی باید چشید.

بنابر این بیان مثال هایی در این زمینه خالی از لطف نیست.

مشارکت گروه های مردمی: تجارب موفق نوسازی همانند تجارب انگلستان از مداخله در بافت های فرسوده، براساس حضور و مشارکت ساکنان بافت در کلیه مراحل از برنامه ریزی و سیاست گزاری تا اجرا به نتیجه رسیده اند. جابه جایی جمعیت در طرح های نوسازی یکی از معضلاتی به شمار می رود که سبب ایجاد و گسترش ناهنجاری های اجتماعی و نیز شکل گیری محدوده های عاری از هویت می گردد.

تسهیل گری و حمایت: د ر انگلستان و در تجارب نوسازی محدوده های تاریخی، معافیت های مالیاتی، پرداخت وام های بانکی و ارائه تسهیلات، به عنوان یک اصل کلی مورد توجه قرار گرفته است.

در فرانسه ارائه تسهیلات مالی از طریق کمک های بلاعوض از طرف دولت به مالکان و صاحبان بناها، به منظور جوابگویی به مخارج مرمتی صورت گرفته است.

هدایت ظرفیت های اقتصادی جدید: بافت های فرسوده به دلیل ویژگی های مبتلا به، عمدتا عاری از فعالیت های اقتصادی بوده و در عین حال پذیرای طبقات ضعیف اقتصادی نیز می باشند. بنابراین ایجاد رونق اقتصادی در بافت، یکی از عواملی است که در هدایت جریان سرمایه شهر و نیز توانمند سازی اقتصادی ساکنان تاثیر مهمی دارد. این امر به طور گسترده در نوسازی شهرهای تاریخی انگلستان، فرانسه و اسپانیا مورد استفاده قرار گرفته است.

اما چرا کودک نوپای نوسازی در ایران نتوانست محکم قدم بردارد و مسیر خود را پیدا کند؟؟؟

در تجارب ایران که بیش تر بر روش اجرای متمرکز معطوف بوده است، کل محدوده طرح، هدف تملک قرار گرفته و ساخت و ساز از طریق مدیریت بخش دولتی یا عمومی و مشارکت بخش خصوصی صورت پذیرفته است. این بدان معنی است که ساکنین اولیه بافت در هیچ یک از مراحل، حضور نداشته و صرفا ناظر اقدامات صورت گرفته بوده اند. لذا منافع طرح اعم از سود اقتصادی و ارتقای کیفیت سکونت نیز شامل حال آنان نشده و بهره برداران از فضاهای ساخته شده، گروه هایی غیر از ساکنان موجود بافت بوده اند.

هم چنین تحقق طرح های نوسازی که ازیک سو با پیچیدگی های ناشی از حقوق مالکیت و از سوی دیگر با فعل و انفعالات گسترده مالی مواجه است، به قوانین ویژه ای نیاز دارد و این در حالی است که هنوز در کشور قوانین متناسب با پیچیدگی های موضوع تدوین و تصویب نشده است.

به هر شکل با وجود کاستی های بعضا صورت گرفته توسط نهادهای مربوطه و عدم توجه به الگوهای موفق بین المللی و هزاران راه نرفته ای که نیاز به آزموده شدن دارد، در سال های اخیر اقدامات موثری در زمینه ی نوسازی بافت های فرسوده صورت گرفته و شهرداری بار دیگر در مقام یک نهاد فعال قدم برداشته و راه حل های جدیدی پیش رو دارد.

به عنوان مثال طرح خانه به خانه که در سال 1385، از طریق واگذاری واحدهای آپارتمانی مسکونی آماده یا در حال ساخت به ازای تملک املاک فرسوده، صورت گرفت. این طرح بستر لازم برای خانه دار شدن ایمن ساکنان بافت را فراهم کرد.

هم چنین انتشار اوراق مشارکت با هدف تامین مالی و اصلاح بافت در سال 1387 و تسهیل گری و راه اندازی دفاتر خدمات نوسازی که در سال 1386 با تزریق منابع مالی از یک سو و فعالیت های اجتماعی از سوی دیگر، بستری دوسویه را برای نوسازی بافت های فرسوده ایجاد کرد. این دفاتر به موجب تلاش برای اعتماد سازی، آگاه سازی و نهاد سازی، در جهت اجرای پروژه های نوسازی و ترغیب ساکنین محلات به نوسازی بود.

مثال های زیاد دیگری در رابطه با پیشرفت فعالیت های نوسازی در تهران در سال های اخیر وجود دارد که بیان آن در این مقال نمی گنجد اما ما را به عنوان یک شهروند به داشتن آینده ای بهتر با شهری مدرن که زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی خویش را حفظ کرده و خود به عنوان الگوی نسبتا موفق نوسازی شهری در دنیا شناخته می شود، امیدوار می کند.