بررسی برنامه‌های زنگنه در «دولت در سایه»

خبرگزاری تسنیم: در راستای سلسله جلسات «سایه تمدن اسلامی برای تایید، تکمیل و تصحیح برنامه‌های دولت دوازدهم» (دولت سایه) نخستین نشست تخصصی بررسی و نقد برنامه‌های وزیر نفت با حضور جمعی از کارشناسان این حوزه در دفتر نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی برگزار شد. در این جلسه که با حضور سعید جلیلی برگزار شد، مهندس جواد اوجی مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز ایران»، «مهندس سالاری ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ سابق ﺷﺮﮐﺖ ﻣلی ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ»، «دکتر علیرضا ضیغمی معاون اسبق وزیر نفت»، «دکتر مسعود درخشان استاد اقتصاد انرژی و عضو هیأت علمی دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی» و تعدادی دیگر از کارشناسان حوزه انرژی حضور داشتند. در ابتدای این جلسه جلیلی ضمن اشاره به سلسه نشست‌های تخصصی دولت سایه جهت تایید، تکمیل و تصحیح برنامه‌های دولت دوازدهم عنوان کرد: سوال اصلی‌که به دنبال پاسخ به آن هستیم این است که طبق وضعیت موجود صنعت نفت و گاز و رصد تمامی احتمالات، چگونه باید به وضعیت مطلوب چشم انداز در چهارسال آینده برسیم و از این نعمت خدادادی به احسن نحو استفاده کنیم؟ نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی افزود: با توجه به اینکه نفت و گاز از مزیت‌های نسبی کشور ماست چگونه می‌توان از این مزیت نسبی برای ایجاد حداکثری اشتغال استفاده کرد؟ چگونه می‌توان با انجام حداکثر ارزش افزوده در کشور هم اشتغال بیشتری ایجاد کرد و هم درآمد‌های ارزی کشور را بالا برد؟ وی تاکید کرد: نگاه انقلابی برای پیشبرد، تقویت، تصحیح و تکمیل برنامه‌های وزارت نفت چه پیشنهاد‌هایی دارد؟ عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام با اشاره به وضعیت صنعت نفت ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها بیان کرد: بعضی کشور‌ها که چند دهه بعد از ما به نفت دست یافتند امروز چه در جنبه‌های فنی و چه از نظر اقتصاد انرژی به دستاورد‌های چشمگیری رسیده اند در حالی که ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت و گاز جهان با سابقه بیش از ۱۰۰ سال در این صنعت می‌بایست الگوی سایرین در این عرصه قرار می‌گرفت. جلیلی در بخش دیگری از سخنانش گفت: یکی از ایرادات اساسی که در برنامه وزرای دولت دوازدهم به چشم می‌خورد این است که در تصویر چهار سال آینده، تحریم‌ها و تهدید‌های احتمالی را لحاظ نکرده اند و یکی از وزارتخانه‌های مهم در این باره وزارت نفت است. این یک واقعیت است که دشمنان ملت ما اعمال فشار‌های اقتصادی را کماکان در برنامه‌های خود دارند و به مراتب هم اعلام می‌کنند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع بندی سخنان خود در نشست نخست بررسی برنامه وزیر نفت دولت دوازدهم تاکید کرد: با این اوصاف اگر امروز بتوانیم کاری برای کشور کنیم، ولی آن را انجام ندهیم و به فردا موکول کنیم، خیانت کرده ایم لذا باید نظرات و پیشنهاد‌هایی که در جهت تصحیح و تکمیل روند امور داریم را به دست اندرکاران منتقل کنیم. جلیلی در پایان با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم «دکتر احمد خالدی» (معاونت سابق اقتصادی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی و معاونت سابق امور بین الملل وزارت نفت) به ذکر نکاتی پیرامون تلاش‌های خالصانه وی در طول دوره مسئولیت اش پرداخت. نقاط قوت زنگنه؛ از افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی تا افزایش صادرات نفت پس از سخنان جلیلی یکی از کارشناس‌های حوزه انرژی با ارائه اسلاید‌هایی از کارنامه چهار سال گذشته و همچنین برنامه آتی مهندس زنگنه وزیر نفت به توضیح نقاط قوت و ضعف این وزارتخانه پرداخت. وی با اشاره به افزایش صادرات نفت و میعانات و بازگشت به آمار قبل از تحریم، این مهم را یکی از نقاط قوت وزارت نفت در چهار سال گذشته خواند. وی همچنین افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی با راه‌اندازی ۱۱ فاز را یکی دیگر از نقاط قوت کارنامه آقای زنگنه دانست. او این افزایش تولید را ۵۷۵ میلیون متر مکعب در روز در اسفند ۹۵ نسبت به تولید ۲۸۰ میلیون متر مکعبی در سال ۹۲ عنوان کرد. وی با اشاره به انعقاد ۵ قرارداد وزارت نفت آقای زنگنه با بخش خصوصی نسبت به فروش گاز‌های همراه و بهره‌برداری از آنها، افزایش صادرات نفتی، کاهش قاچاق گازوئیل با اجرای طرح پایش و تدوین قیمت خوراک گازی در پتروشیمی با تنظیم آیین نامه خرید و فروش را از دیگر نقاط مثبت کارنامه چهارساله وزارت نفت برشمرد. نقاط ضعف زنگنه؛ از تشدید واردات بنزین تا IPC این کارشناس حوزه انرژی در ادامه توضیحات خود به نقاط ضعف کارنامه وزارت نفت در دولت یازدهم و همچنین برنامه وزیر برای دولت دوازدهم نیز پرداخت و از قرارداد‌های جدید نفتی ایران موسوم به IPC انتقاد کرد. همچنین عدم توجه به ضرورت ازدیاد برداشت از میادین هیدروکربوری، تشدید واردات بنزین، پیشبرد نامطلوب در توسعه ظرفیت پالایشگاهی کشور و تضعیف و توقف صنعت بانکرینگ از دیگر نقاط ضعف این دوران شمرده شد. در ادامه با بررسی برنامه آتی این وزارتخانه، عدم ارائه برنامه قابل ارزیابی و زمابندی نشده، اصلی‌ترین ایراد برنامه آقای زنگنه برای اداره چهار سال آینده وزارت نفت عنوان شد. ابهام در برنامه افزایش تولید نفت و گاز، عدم ارائه برنامه جهت صیانت از بازار‌های صادراتی و تقویت امنیت تقاضا، ابهام در برنامه صادرات به کشور‌های همسایه و همچنین تکراری بودن طرح‌های ساخت پالایشگاه‌ها بخشی از عناوین انتقادی به برنامه وزارت نفت بود. میزان متوسط پیشرفت پروژه‌ها در دولت یازدهم از اوج تحریم‌ها هم کمتر بوده است در ادامه این نشست، مهندس جواد اوجی مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز ایران به توضیح ملاحظات خود در این رابطه پرداخت. وی در خصوص احداث ۱۱ فاز در پارس جنوبی عنوان کرد که میانگین پیشرفت این فاز‌ها ۰.۵ درصد بوده که در مقایسه با دولت دهم با میانگین ۱.۴۹% اتفاقا دچار ضعف شده ایم. مهندس اوجی با اشاره به تحویل پروژه‌ها با ۸۵ درصد پیشرفت به دولت یازدهم، طبق اسناد پرداختی در دوران بد تحریم ها، میزان متوسط پیشرفت پروژه‌ها در دولت یازدهم را ضعیف‌تر از دولت دهم دانست. مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز در ادامه این سوال را مطرح کرد که در این چهار سال کدام میدان جدید به فرآیند بهره برداری و ظرفیت سازی منجر شده است؟ وی همچنین در خصوص کارنامه دولت یازدهم در حوزه نفت و گاز بهترین شاخص را سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، برنامه پنجم و ششم توسعه و همچنین چشم انداز ۱۴۰۴ عنوان کرد. مدیریت فعلی وزرات نفت اعتقادی به توسعه پالایشگاهی ندارد در ادامه، مهندس سالاری ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ سابق ﺷﺮﮐﺖ ﻣلی ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩه‌ﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که از ابتدای شروع صنعت نفت در ایران بوده، نگاه اپراتوری به نیرو‌های داخلی و تکیه به خارجی هاست. وی با بیان آنکه مدیریت فعلی به توسعه پالایشگاهی اعتقادی ندارد گفت: اگر هدفمندی سوخت نبود امروز میبایست تعداد قابل توجهی پالایشگاه میساختیم. وی همچنین از اینکه پرونده بنزین پاک در مجلس مطرح نشد انتقاد کرد. در حوزه نفت و گاز مطالعات راهبردی و امنیتی نداریم در بخش دیگری از این جلسه دکتر مسعود درخشان استاد اقتصاد انرژی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در حوزه نفت و گاز عملا مطالعات راهبردی و امنیتی نداریم و این بزرگترین مشکل ماست. این استاد دانشگاه ادامه داد: باید به لحاظ راهبردی به شکل متقن هم از میزان ذخایر آینده نفت و گاز کشور برآورد صحیح داشته باشیم و هم برنامه‌ریزی‌های ما راهبردی و مبتنی بر این برآورد باشد. وی همچنین میدان نفتی پارس جنوبی را حائز اهمیت راهبردی برای کشور دانست و این میدان را ریشه حیات انرژی کشور و به تبع آن اقتصاد ایران خواند. درخشان در بخش دیگری از سخنانش نیز عدم وجود مطالعات راهبردی را نقطه ضعف پررنگ وزارت نفت بیان کرد. وی در پایان نیز با اشاره به پروژه غرب کارون، توجه به مسایل محیط زیستی را در این پروژه بسیار مهم و اساسی خواند. لازم به ذکر است این جلسه با مناظره داغ کارشناسان درباره توانایی‌های داخلی و توانمندی‌های کارشناسان کشورمان در حفظ، احیا و تقویت صنعت نفت بویژه در ایام دفاع مقدس و سال‌های پس از آن و میزان استفاده از شرکت‌های خارجی ادامه یافت که به دلیل اهمیت مباحث، قرار شد با تداوم جلسات در موضوعات مطرح شده، به دقت نظرات مختلف بررسی و سپس جمع بندی شود.