احتمال مخالفت کنگره با تصمیم ترامپ

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا-شبنم شکوهی: دولت ایالات متحده آمریکا درحال حاضر تلاش می‌کند برجام را مغایر با منافع ملی خود نشان دهد. با این حال انتظار نمی‌رود ترامپ فراتر از این برود. در عوض وی به کنگره فشار می‌آورد تا با توسل به ابزار تحریم، ایران و اروپا را به رفع نواقصی وادار کند که به زعم وی در برجام وجود دارد! درهمین ارتباط، «آسوشیتد پرس» در گزارشی به گمانه زنی درباره زمان دقیق اعلام راهبرد نهایی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا درباره ایران پرداخته است. این رسانه از یک سو با استناد به اظهارات ترامپ که گفته بود «خیلی زود» موضع خود را اعلام می‌کند و از سوی دیگر با توجه به اینکه در برنامه‌ای که کاخ سفید برای امروز پنجشنبه ارائه داده، جایی برای سخنرانی ترامپ در نظر گرفته نشده است، احتمال داد اعلام تصمیم نهایی ترامپ به جمعه موکول شده باشد. از سوی دیگر، تصمیم احتمالی ترامپ برای خروج از برجام واکنش سران کشور‌های اروپایی را نیز به دنبال داشته است. در همین راستا، «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه با «پی بی اس» گفت: خروج احتمالی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از برجام، ممکن است دیگر کشور‌ها را برای مذاکره با واشنگتن دچار تردید کند. وی افزود: پیامی که آمریکا با خروج از برجام به سایر جهان ارسال می‌کند این است که واشنگتن از این پس قابل اعتماد نخواهد بود. در همین راستا، خبرنگار مهر مصاحبه‌ای با «ریچارد نیفیو» داشته است که از وی به عنوان معمار شبکه تحریم‌های آمریکا علیه ایران یاد می‌شود. نیفیو فارغ‌التحصیل رشته مطالعات سیاست‌های امنیتی از دانشگاه «جرج واشنگتن» و عضو سابق تیم مذاکره کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران است و مدتی نیز به عنوان هماهنگ کننده ارشد سیاست تحریم‌های آمریکا در وزارت خارجه این کشور مشغول به کار شد. نیفیو همچنین مدتی با سمت مدیر بخش ایران در شورای امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید مشغول به فعالیت بوده است. وی در حال حاضر محقق مرکز سیاست انرژی جهانی در دانشگاه «کلمبیا»‌ی نیویورک است. *چنانچه ترامپ «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCPOA) - برجام- را نقض نماید، گام بعدی علیه ایران چه خواهد بود؟ این همان نقطه‌ای است که موضوع مورد بحث ما را جالب توجه می‌کند. امتناع از تأیید اینکه این توافق (برجام) به نفع امنیت ملی آمریکاست، به خودی خود، تخلف از مفاد برجام به شمار نمی‌رود. وضع مجدد تحریم‌هایی که تصور می‌شد به حالت تعلیق درآیند و یا منقضی شوند، ناقض برجام خواهد بود. به همین نحو، وضع تحریم‌های مشابه نیز حتی با این ادعا که هدفِ آن‌ها تقویت روند مقابله با حمایت ادعایی ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر، آزمایش‌های موشکی و موارد دیگر است؛ ناقض برجام است. امتناع از تأیید این توافق [هسته ای]تنها مستلزم آنست که کنگره بررسی کند آیا تحریم‌ها را مجدداً وضع می‌نماید یا خیر. از این رو، این مورد هم موردنیاز است و هم اینکه قطعاً صورت می‌گیرد. ترامپ ممکن است تصمیم بگیرد برای انجام مذاکرات پیرامون یک [توافق]جایگزین برای برجام یا یک توافق اضافی در رأس آن به ایران نزدیک شود، اما این احتمال همچنان در هاله‌ای از ابهام است. *چنانچه ترامپ تصمیم بگیرد برجام را نقض نماید، کنگره آمریکا مجبور می‌شود به برقراری مجدد تحریم‌های ایران رأی دهد. آیا کنگره برای همراهی با ترامپ چنین تصمیمی خواهد گرفت؟ ‌ نمی‌دانم. بسیاری از اعضای کنگره آمریکا به موضوع ایران توجه دارند، اما نگران اشاعه تسلیحات هسته‌ای نیز هستند و بیم آن دارند که وارد آمدن هرگونه گزندی به برجام، احتمال گسترش این تسلیحات را بالا ببرد. این افراد شامل قانونگذارانی از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه هستند که معمولاً می‌توان از آن‌ها انتظار اتخاذ یک موضع افراطی‌تر را داشت. در شرایط کنونی، فرض من این است که برای جمهوریخواهان اتخاذ موضعی جداگانه از رئیس جمهور به لحاظ سیاسی امری دشوار است. اما این امر اندکی به نحوه تشریح تصمیم و راهبرد ترامپ بستگی دارد. *برخی افراد همچون ریچارد گولدبرگ معتقدند در صورتی که رئیس جمهور آمریکا تصمیم بگیرد برجام را نقض نماید، اتحادیه اروپا با ترامپ همراهی خواهد کرد. نظر شما در اینباره چیست؟ با توجه به مسئولیت [واشنگتن]برای اجرای این تحریمها، معتقدم که صحبت از همکاری سایر کشور‌ها با آمریکا آسان‌تر از محقق ساختن این همکاری در عالم واقعیت است. برای آنکه تحریم‌های وضع شده از سوی آمریکا در اروپا و هرنقطه‌ای دیگر از جهان از ارزش و اهمیت برخوردار شود، تلاش طاقت فرسایی صورت گرفته است. فکر می‌کنم که آقای گولدبرگ این تلاش‌های طاقت فرسا و میزان اهمیت این شرایط را دست کم می‌گیرد. امروز، ایران- طبق اعلان آژانس بین المللی انرژی اتمی- در تطابق با توافقنامه پادمان منع اشاعه هسته‌ای و برجام عمل می‌کند. این شرایط امکان اقناع سایر کشور‌ها به پیروی از آمریکا را بسیار دشوار می‌سازد.