شیوع پدیده «یتیم اینترنتی»

خبرگزاری تسنیم: سید علیرضا آل داود با اشاره به اینکه استفاده صحیح و مبتنی بر رژیم مصرف رسانه از فضای مجازی منجر به رشد کشور در حوزه‌های مختلف می‌شود، اظهار کرد: استفاده از فضای مجازی مانند مصرف غذا است که اگر درست و مبتنی بر یک برنامه‌ریزی دقیق نباشد در بلند‌مدت می‌تواند عوارض منفی بسیاری را برای فرد به ارمغان بیاورد.

آل داود دارا بودن تفکر انتقادی برای استفاده از رسانه بخصوص رسانه‌های نوین را یک ضرورت مهم برای جامعه امروز برشمرد و ادامه داد: تفکر انتقادی برای استفاده از رسانه بسیار مهم است چرا که فرد را قادر می‌سازد تا اطلاعات دریافتی را ارزیابی کرده و خطرات عمل بر پایه یک فرض غلط را به حداقل برساند.

وی خاطرنشان داد: فقدان این استعداد ذهنی می‌تواند منجر به صدمه، مسمومیت ذهنی، عدم پذیرش یا خرابکاری‌هایی شود که فرد را با خطرات مهلکی روبه‌رو کند.

این مدرس سواد رسانه‌ای با اشاره به اینکه امروز مردم ما به‌صورت افسارگسیخته و نگران‌کننده از رسانه‌ها استفاده می‌کنند، تصریح کرد: نتیجه تحقیق موسسه پژوهشی بریتانیایی GlobalWebIndex از 5 هزار کاربر سراسر جهان درباره رفتار آنلاین آنها نشان می‌دهد که کاربران اینترنت در جهان به‌طور متوسط روزانه 109 دقیقه را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند.

آل داود یادآور شد: تا پایان سال 2016 میلادی کاربران اینترنت در ژاپن به حدود 75 میلیون نفر رسیده اما آنها روزانه بطور متوسط 19 دقیقه در شبکه‌های اجتماعی وقت می گذرانند که کمترین میزان حضور در جهان است.

این پژوهشگر فضای مجازی تصریح کرد: متاسفانه طبق آخرین پژوهش‌ها و اعلام مسئولان مرتبط در سطح کشور، مردم ایران روزانه بین 5 تا 9 ساعت در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند که این حضور بی‌هدف در فضای ناامن و در حیطه مدیریتی رمز شده توسط دشمن بسیار خطرناک است.

این مدرس سواد رسانه‌ای با اشاره به اینکه انتشار بیش از حد اخبار منفی در سطح کشور امنیت روانی مردم را به خطر خواهد انداخت، تصریح کرد: متاسفانه فضای روانی این روزهای کشور متاثر از اخبار منفی و شوک برانگیز فراوان است و همین موضوع جامعه را به سمت بی‌اعتمادی افراد نسبت به یکدیگر، استرس و اضطراب فراوان سوق می‌دهد البته طرح این موضوع به معنای عدم انتشار و آگاهی‌رسانی به مردم نیست.

وی متذکر شد: سر منشا بسیاری از بیماریها، استرس و تنشهای عصبی عنوان می‌شود و این در حالیست که ما باید برای تزریق روح امیدواری و نگاه امیدوارانه به آینده در سطح جامعه تلاش کنیم و اخبار اجتماعی منفی نظیر قتلها، کودک آزاریها و ... را برای گروه های تخصصی و به‌صورت خاص منتشر کنیم تا با فعالیتهای علمی، قضایی و ... تا حد ممکن از تکرار این مشکلات و حوادث جلوگیری کنیم.

آل داود بروز اختلالات مختلف خطرناک روانشناختی را ناشی از این حضور بسیار زیاد در فضای مجازی عنوان کرد و افزود: از نخستین تبعات این حضور بیمارگونه در فضای مجازی اعتیاد اینترنتی است که عواقب بسیار خطرناکی را بخصوص برای نوجوانان و جوانان به دنبال دارد.

این فعال رسانه‌ای به مصاحبه مدیر مرکز ترک اعتیاد اینترنتی و فناوری در هانفورد غربی اشاره کرد و اظهار داشت: دکتر دیوید گرینفیلد سال‌ها بر روی اعتیاد اینترنتی فعالیتهای علمی داشته است و می‌گوید «وجود پیشرفت روز‌افزون اینترنت و فواید این تکنولوژی برتر قرن، اعتیاد به اینترنت و فناوری اطلاعات بیش از اعتیاد سنتی گردن‌گیر توده مردم شده است، من نسبت به وعده تکنولوژى مبنى بر بهبود کیفیت زندگى تردید دارم و هنوز هم از اینکه کامپیوتر و اینترنت این قدر اسراف‌کننده زمان توده مردم هستند، در تعجبم؛ من این حقایق را از مصاحبه، مطالعه و درمان هزاران فردى که به کلینیکم مراجعه کرده‌اند، دریافته‌ام.»

وی با اشاره به اینکه با فراگیر شدن محصولات هوشمند متاسفانه در سطح اجتماعی عقب‌گرد کرده‌ایم، تصریح کرد: متاسفانه به دلیل فقر دانش شدید میان مسئولان و مردم در حوزه فضای مجازی و رسانه یک عقب‌گرد خطرناک در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی داشته‌ایم و متاسفانه تشتت گفتمان و نفوذ دشمن در داخل کشورهم به این موضوع کمک بسیاری کرده است.

وی یکی از پدیده‌های این روزهای کشور را پدیده «یتیم اینترنتی» عنوان کرد و افزود:یتیم اینترنتی، کودکانی هستند که والدین‌شان به حدی در باتلاق عمیق فضای مجازی غرق شده‌اند که فرصت جزئیترین تعامل با کودکان خود را ندارند و به‌شدت احساس تنهایی و طرد شدن می‌کنند.

این مدرس سواد رسانه‌ای تصریح کرد: در یکی از کلاس‌هایم، نامه‌ای از سوی یک بچه 8 ساله خوانده شد که همه جمعیت را در بهت فرو برد؛ آن بچه خطاب به پدر و مادرش نوشته بود «کاش یک گیگ اینترنت بودم نه یک کودک، کاش من هم یک گیگ اینترنت پر سرعت بودم تا هر از گاهی دستان پرمهر پدر و مادرم را لمس می‌کردم، مرا با حرص و ولع وصف ناشدنی در آغوش می‌کشیدند و شب‌ها در بغلشان می‌خوابیدم اما افسوس که انسان هستم و یک کودک!» و متاسفانه این غفلت از حضور فرزندان که شیرینیهای زندگی هستند روز به روز بیشتر می‌شود.

این پژوهشگر فضای مجازی از مشکلات جدی این روزهای کشور و مردم معتاد به اینترنت را خشونت پنهان و افسردگی دانست و افزود: در تحقیقات متعدد روان‌شناسان نشان داده شده که بر خلاف کتاب‌ها که انسان پس از مطالعه آنها را کنار می‌گذارد و روحیه مثبت پیدا می‌کند، استفاده از فضای مجازی انسان را به شدت پابند خود کرده و محدود می‌‌کند به طوری که گذراندن وقت بسیار در فضای مجازی در نهایت منجر به دوری از دوستان حقیقی و خانواده، افسردگی، جذب شدن به افراد با هویت مجهول، خلافکار و شکست عاطفی می‌‌شود.

وی ادامه داد: خشونت پنهان در فضای مجازی اغلب خود را به صورت تخلیه احساسات، ناراحتیها و عصبانیتها در کامنتها نشان می‌دهد و افراد فکر می‌کنند که با ابراز خشم مجازی خود در شبکه‌های مجازی برای لحظه‌ای آرام می‌شوند که متاسفانه این خشم پنهان و ناگهانی امروز به فضای حقیقی هم سرایت کرده و کشور را در جهات گوناگون دچار مشکل کرده است.

آل داود اختلال روانشناختی امپاتی یا دیگر خودپنداری را از دیگر آثار حضور بی‌ضابطه و بی‌هدف در فضای مجازی دانست و اظهار داشت: یکی از بحران‌های فردی و اجتماعی دیگر خودپنداری ناشی از تعامل کاربران با فضای مجازی بوده و «‌امپاتی» در چنین شرایطی همانند یک سندروم اجتماعی، بحران­های هویتی را دامن می­زند و این امر زمینه­ساز بسیاری از تعارضات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خواهد شد.

وی به دو اختلال جدی سندروم سلفی و سندروم خودشیفتگی ناشی از حضور در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها اشاره و متذکر شد: اختلال شخصیت خودشیفته مربوط به مشغولیت ذهنی بیش از اندازه به خود و چگونگی بینش دیگران نسبت به خود است؛ خودشیفتگی عبارت است از برداشتی پرطمطراق اما توخالی و متزلزل از خود که با شبکه‌های اجتماعی تقویت می‌شود.

این مدرس سواد رسانه اضافه کرد: امروز با یک حضور چند دقیقه‌ای در شبکه اجتماعی اینستاگرام و گروه‌های تلگرامی و دیگر شبکه‌ها، نشانه‌های بسیاری از افراد درگیر این سندروم را مشاهده می‌کنید که در صدر آنان سلبریتی‌ها و بازیگران و چهره‌های مطرح هستند که متاسفانه کمترین میزانی از سواد رسانه و فرهنگ استفاده از این فضا را ندارند.

وی به نشانه‌های افراد مبتلا به «سندروم خودشیفتگی» اشاره کرد و ادامه داد: افراد مبتلا به این اختلال دارای احساس فراتر از قانون هستند و احساس می‌کنند قوانین شامل حال آنان نمی‌شود؛ این افراد اکثر رفتارهایشان، خودخواهانه است و اگر سخاوتمندی هم می‌کنند، فقط برای دل‌مشغولی‌ها و برنامه‌های خودشان است، حرف‌های دیگران را نفی می‌کنند، نادیده می‌گیرند و کوچک می‌شمارند و نگرانی‌های دیگران برای‌شان بی‌اهمیت است، با نظر مخالف یا امر و نهی از جانب دیگران به راحتی عصبانی می‌شوند، همواره تمایل دارند دیگران را برای اشتباهات سرزنش کنند، ایده‌های‌شان را پراهمیت می‌دانند و به آن‌ها افتخار می‌کنند و وقتی از آن‌ها انتقاد می‌شود اعتماد به نفس‌شان را از دست می‌دهند.

آل داود با تاکید بر اینکه باید برای ارتقای سواد رسانه و سواد فضای مجازی مسئولان و مردم در سطح کشور اقداماتی سریع صورت بگیرد، تصریح کرد: در فضای مجازی کنشها و واکنش‌ها به ثانیه‌ها وابستگی دارند و اگر غفلتی صورت گیرد می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را در سطح جامعه بوجود آورد.

وی با انتقاد از برخی مسئولان که برای منافع حزبی، جناحی و سیاسی‌شان در حال قربانی کردن مردم در فضای مجازی هستند، ادامه داد: تنها فرد دلسوز در کشور برای نجات کشور از این فضای مجازی بی‌قانون، رها و بی‌ضابطه، رهبر فرزانه انقلاب هستند و ایشان مهمترین بحث در فضای مجازی را راه‌اندازی صادقانه شبکه ملی اطلاعات و حمایت از سرویس‌های بومی جایگزین پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی غربی که در حال استثمار فکری و مجری جنگ نرم دشمنان مردم ما هستند، می‌دانند.

آل داود به اظهارات وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در مجلس که خود را سرباز رهبر حکیم انقلاب اسلامی معرفی کرد، اشاره کرد و گفت: با توجه به کم‌کاری و سیاسی‌کاریهای وزیر پیشین ارتباطات در حوزه فضای مجازی و پروژه شبکه ملی اطلاعات، آقای جهرمی باید در عمل این سربازی و اعتقاد را نشان دهد و آن، جامه عمل پوشاندن به مطالبات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در خصوص ساماندهی و قانون‌مند شدن فضای مجازی و پیگیری رفع مشکلات بر سر راه اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات است.