لزوم ورود سازمان بازرسی به ماجرای رسوایی مرگ هیرکان

خبرگزاری تسنیم: رسوایی‌های سریالی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان که خرداد سال جاری با فاش شدن راز مرگ هیرکان آغاز شد هرچند سبب شد اسماعیل مهاجر، پس از سالها مدیریت غیرقانونی در این اداره‌کل از سمت خود کنار رود اما تا کنون برخوردی را از سوی اداره کل بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست به‌همراه نداشته است.

رسوایی مرگ هیرکان

پرونده تخلفات مسئولان حیات وحش اداره کل محیط زیست گلستان درباره مرگ هیرکان که بدون شک یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین رسوایی‌ها در تاریخ محیط زیست کشور است علی‌رغم وعده‌های پیاپی معصومه ابتکار، رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست، فرهاد دبیری، معاون وقت محیط زیست طبیعی و مرتضی فرید، مدیرکل دفتر بازرسی این سازمان تا به امروز، به برخورد با متخلفان نینجامیده، مسئولانی که با وجود مخالفت‌های متخصصان و کارشناسان ستادی سازمان حفاظت محیط زیست بر رهاسازی هیرکان، ماده پلنگی که تمامی عمر دوساله خود را در قفسی 20متری گذرانده بود، اصرار کردند و سرانجام موافقت ابتکار را برای رها کردن این گربه‌سان ارزشمند در پارک ملی گلستان به دست آوردند. ماه‌ها گذشت و مسئولان حیات وحش اداره کل محیط زیست گلستان، هر از گاه در گفت‌وگو با رسانه‌ها قاطعانه بر زنده بودن هیرکان تأکید می‌کردند و نقشه‌ای را به‌عنوان مستند زنده بودنش منتشر می‌کردند که بنا بود مسیر حرکت این پلنگ را بر اساس سیگنال‌های دریافت‌شده از گردنبند ردیابی نشان دهد که هنگام رهاسازی بر گردنش نصب شده بود. سرانجام در حالی که پیگیری‌های مستمر رسانه‌ها و فعالان محیط زیست برای یافتن مستندی قانع‌کننده از زنده‌بودن هیرکان بی‌نتیجه مانده بود محیط‌بانان از دروغ بزرگ مسئولان محیط زیست گلستان پرده برداشتند: لاشه هیرکان، 35 روز پس از رهاسازی کشف و به‌دستور همان مسئولان محیط زیست استان گلستان که خواهان رهاسازی‌اش بودند مخفیانه دفن شده بود. شرم‌آورتر، اینکه به‌دستور همین مسئولان حیات وحش اداره کل محیط زیست گلستان، گردنبند ردیاب هیرکان، ماه‌ها توسط محیط‌بانان در جنگل جابه‌جا شده بود تا نقشه حاصل از جابه‌جایی سیگنال‌های گردنبند به‌عنوان مستندی جعلی از مسیر حرکت این پلنگ مدفون به رسانه‌ها ارائه شود. این رسوایی که پس از فاش شدن با دروغ‌های ضد و نقیض از سوی مسئولان محیط زیست گلستان تکذیب شد سرانجام توسط اداره‌کل بازرسی سازمان تأیید شد و چند روز بعد پرونده آن در دادستانی کل کشور گشوده شد. سپس مدارک و شواهد دیگری به رسانه‌ها ارائه شد کهانگیزه مسئولان محیط زیست گلستان از پنهان‌کاری مرگ هیرکان را بودجه یک میلیارد تومانی که نهادهای بین‌المللی حاضر بودند بابت مشارکت در طرح رهاسازی ورکان، برادر هیرکان هزینه کننداعلام می‌کرد، مبلغی که در صورت فاش شدن راز مرگ هیرکان و ممانعت مسئولان ستادی سازمان از رهاسازی ورکان، دیگر قابل دریافت نبود. با این حال آن مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان هنوز بر مسند کار تکیه زده‌اند تا در سایه بی‌تفاوتی‌ها فجایع دیگری را برای حیات وحش کشور رقم زنند؛ توله خرسی که ماه گذشته تنها به‌دلیل عبور از 3کیلومتری پارک ملی گلستان توسط مسئولان محیط زیست گلستان، اوردوز شد و جان سپرد.

اوردوز شدن توله خرس پارک ملی گلستان

همین مسئولان حیات وحش اداره کل محیط زیست گلستان، به‌دنبال گزارش یکی از اهالی روستای ترجنلی مبنی بر مشاهده یک توله خرس در نزدیکی روستا (در حاشیه منطقه حفاظت‌شده زاو و در سه‌کیلومتری پارک ملی گلستان)‌ بدون مشورت با دفاتر تخصصی سازمان و به‌خلاف ضوابط مرتبط تصمیم گرفتند این خرس را که نه به روستا وارد شده و نه خسارتی به بار آورده بود با استفاده از داروی بیهوشی به منطقه‌ای دورتر منتقل کنند. این مسئولان، بدون نظارت دامپزشک، توله‌خرس نگون‌بخت را در دونوبت مورد اصابت سرنگ بیهوشی قرار دادند و حیوان ساعتی پس از اصابت سرنگ دوم به قفسه سینه‌اش جان سپرد. همین مسئولان حیات وحش اداره کل محیط زیست گلستان، برای توجیه عملکرد فاجعه‌بارشان این بار هم لاشه حیوان را بدون هماهنگی، مخفیانه دفن کردند و علت معدوم‌سازی را احتمال ابتلای حیوان به ویروس هاری اعلام کردند. پس از گذشت یک هفته، انستیتو پاستور تهران، نتیجه آزمایش هاری انجام‌شده روی مغز این توله خرس را منفی اعلام کرد، بدین ترتیب علت مرگ این گونه ارزشمند جانوری محرز شد اما نامه‌های دفتر حیات وحش و دفتر شکار و صید به اداره کل محیط زیست گلستان و سپس به اداره کل بازرسی سازمان بی‌نتیجه ماند.

تخلیه پساب حاوی اسید و عناصر رادیواکتیو کارخانه کانسار خزر در تالاب اینچه

اسنادی که چندی پیش در اختیار این خبرگزاری قرار گرفت، حکایت از سرریز شدن پسابی به‌شدت اسیدی و حاوی عناصر پرتوزا در تالاب اینچه در استان گلستان دارد، پسابی که در سایه سکوت اداره کل محیط زیست استان گلستان، اکوسیستم منطقه را رفته‌رفته به کام مرگ می‌کشاند.

شرکت تولید ید کانسار خزر، پس از استخراج شورابه از اعماق زیاد زمین، پساب کارخانه را به تالاب اینچه سرریز می‌کند. اما در حالی که سامانه پایش آنلاین این کارخانه که در اداره کل حفاظت محیط زیست نیز رصد می شود، اسیدیته پساب را نزدیک به خنثی (PH 7) به نمایش می‌گذارد، جمعی از کارشناسان ذی‌ربط محیط زیست، به طور مکرر و با استفاده از دستگاه پرتابل سنجش PH، میزان اسیدیته پساب ورودی به تالاب را نزدیک به اسید خالص برآورد کرده و در گزارشی خطاب به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان، با اعلام این که نتایج سنجش آنلاین ارایه شده توسط شرکت مذکور، به دور از واقعیت بوده، فریب سازمان حفاظت محیط زیست محسوب شده و قابل پیگیری قضایی است هشدار داده‌اند که با توجه به حساسیت محیط زیست تالاب، اسیدی بودن پساب خروجی این کارخانه موجب آسیب شدید و لطمات جبران‌ناپذیری به محیط زیست منطقه خواهد شد.

اینکه چرا تا کنون اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان، رسیدگی به هشدارها را نسبت به آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از فعالیت شرکت مذکور در دستور کار خود قرار نداده اکنون به شدت شبهه برانگیز است چرا که این شرکت تولید کننده ید، در زیستگاه یکی از ارزشمندترین گونه‌های در خطر انقراض کشور یعنی روباه ترکمنی واقع شده و با تخلیه پساب در تالاب اینچه و سرریز کردن این تالاب، از پسابی آلوده به اسید و مواد رادیواکتیو، علاوه بر زیر پساب بردن زیستگاه روباه ترکمنی و صدها گونه گیاهی و جانوری ارزشمند دیگر، اکنون تهدیدی جدی برای محیط زیست، سلامت مردم و جاذبه گردشگری کشور به شمار می‌رود. از این رو، از نهادهای نظارتی انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر، وضعیت آلایندگی این کارخانه را مورد بررسی و اطلاع رسانی قرار داده و قاطعانه با هر گونه اهمال صورت گرفته در این رابطه اقدام کنند.

دفن غیرقانونی سموم مهلک و پایدار در خاک استان گلستان

تخلفات یک شرکت تولید کننده سم به نام «گل سم» در خصوص دفن بیش از دو هزار برابر حد مجاز سم در خاک استان گلستان محرز شده و انفعال اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان در برابر تخلفات این شرکت آلاینده آشکار است. شرکتی که با دفن سموم مهلک در خاک، سلامت ساکنان استان گلستان و محیط زیست منطقه را تا سالیان متمادی با خطر جدی از جمله ابتلا به بیماری‌هایی مهلک چون سرطان روبه‌رو ساخته است بدون آن‌ که به عنوان یک واحد آلاینده متخلف به مراجع قضایی معرفی شود و بی‌آنکه ابعاد اقدام بالقوه فاجعه بار آن به طور دقیق‌تر و با قید فوریت مورد بررسی میدانی و آزمایشگاهی قرار بگیرد و با صدور حکمی متناسب با تهدید بهداشت عمومی، از تکرار این تخلفات مهلک منع شود، اکنون تنها به پاکسازی منطقه آن هم بدون الزام به نظارت خاصی موظف شده است؛ بی‌آنکه تاکنون خبری نیز از اجرای همین حکم رقیق گزارش شده باشد.

حفاری در تالاب گمیشان به قیمت تولید یک کانون جدید ریزگرد

علی‌رغم ابلاغ دستور توقف عملیات غیرمجاز احداث کانال جدید انتقال آب در تالاب بین‌المللی گمیشان، از سوی معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست به اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان، این اداره تاکنون اقدامی برای توقف این عملیات غیرقانونی انجام نداده و حفاری سومین کانال برداشت آب از تالاب گمیشان به منظور تامین آب طرح توسعه دو هزار هکتاری در سایت پرورش میگوی گمیشان که بدون اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست آغاز شده همچنان ادامه دارد. عملیاتی که از سوی کارشناسان و فعالان محیط زیست، با تبدیل کردن تالاب گمیشان به یک کانون جدید ریزگرد، تهدیدی جدی نه تنها برای تالاب گمیشان بلکه برای کل کشور قلمداد می‌شود.

خبرگزاری تسنیم، بر اساس رسالت خود، پیش از این، موارد فوق را با جزئیات، مدارک و مستندات به اطلاع جامعه و مسئولان رسانده و اکنون لازم می‌داند، توجه رئیس جدید سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین سازمان بازرسی کل کشور را به تخلفاتی که تا کنون بدون برخوردی با متخلفان به حال خود رها شده جلب کرده و نسبت به تبعات ناگوار بهداشتی، محیط زیستی و اجتماعی که عدم برخورد با این گونه تخلفات به دنبال خواهد داشت هشدار دهد.