مرحله بعد از همه پرسی کردستان چیست؟

خبرگزاری تسنیم: «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور جهان عرب در مقاله امروز خود در روزنامه رای الیوم به بررسی جوانب همه پرسی جدایی طلبی در اقلیم کردستان عراق پرداخت و نوشت: مرحله بعد از همه پرسی در هاله ای از ابهام قرار دارد. نشانه های زیادی تاکید می کند این مرحله دشوار خواهد بود. با توجه به واکنش کشورهای همسایه که برخی از آنها همه پرسی را به منزله اعلام جنگ دانستند، سرفصل این مرحله، بی ثباتی و شاید شعله ور شدن آتش جنگ باشد و ممکن است کُردها بارزترین هیزم آن باشند.

وی تصریح کرد: مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق زمان اشتباهی را برگزاری همه پرسی انتخاب کرد و هسایگان عرب و ایرانی ها و ترک ها را علیه خود و اهالی کُرد این اقلیم متحد کرد. علاوه بر این، اقلیم کردستان عراق اساسا فاکتورها و بنیان های لازم برای یک کشور را ندارد و مرزهایش نامشخص، بدهی هایش رو به افزایش و خزانه اش تقریبا خالی است. حقوق کارمندان این اقلیم از چند ماه پیش پرداخت نشده و دموکراسی در آن نه تنها کامل نیست بلکه اساسا وجود ندارد زیرا دوره حکومت رئیس اقلیم از دو سال پیش تمام شده است و شک و تردیدهایی نیز درباره برگزاری انتخابات ریاست اقلیم در زمان مقرر در نوامبر آینده وجود دارد. بارزانی به محض سوال از وی درخصوص سرنوشت درآمدهای نفتی و درخواست برخی نمایندگان برای محدود کردن اختیارات مطلق او، پارلمان و جلسات آن را به حالت تعلیق درآورد. علاوه بر این، افزایش فساد و اختلافات و دو دستگی شدید بین شهر سلیمانیه - که حزب اتحادیه میهنی به ریاست جلال طالبانی آن را در کنترل خود دارد و شهر اربیل که مرکز حکومت خاندان بارزانی است- در جریان است.

عطوان می‌نویسد: با برخی از کسانی که به اربیل سفر کردند، تماس گرفتیم و آنها گفتند که فضا بسیار متشنج است و شادمانی همراه با نگرانی در بین محافل اکثریت کُرد حاکم است. آنها نگران آینده هستند. محاصره علیه آنها از یک روز قبل از همه پرسی آغاز شده است.ایران و عراق مرزهای خود را بسته اند و ترکیه و ایران مانورهای نظامی برگزار می کنند و نیروهای الحشد الشعبی عراق نیز نبرد در منطقه الحویجه را تسریع کرده اند تا سپس درخصوص کرکوک، مدلین، خانقین، بدره، سنجار و دشت نینوا وارد عمل شده و همه این مناطق را از کنترل نیروهای پیشمرگه کُرد بیرون بیاورند.

در این میان، بزرگترین ضربه زمانی خواهد بود که ترکیه خطوط لوله نفت اقلیم کردستان عراق را ببندد و صادرات نفت از این اقلیم به خارج را از طریق بنادر خود متوقف کند. این امر باعث قطع شدن بزرگترین منبع درآمد کُردهای عراق خواهد شد. همزمان کشورهای اروپایی که بارزانی توصیه آنها برای تعویق همه پرسی را نپذیرفت، تهدید خود برای توقف کمک ها به این اقلیم را آغاز کرده اند.

عطوان افزود: حیدر العبادی نخست وزیر عراق بارزانی را به زیرپا گذاشتن حاکمیت دولت مرکزی عراق و تمرد از حکم دادگاه عالی فدرال در قانونی نبودن همه پرسی متهم کرد و در مقابل، محمد علی یلدریم نخست وزیر ترکیه نیز تاکید کرد که وی تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه است.

این تحلیلگر نوشت: اسرائیل تنها طرفی در جهان است که از این همه پرسی به طور علنی حمایت و بارزانی را به اعلام استقلال تحریک کرد. شاید اسرائیل نیز تنها طرفی باشد که کشور کردستان را به رسمیت خواهد شناخت. باید این را هم در نظر داشت که این کشور کُرد جدید با چهار قدرت منطقه ای ایران، ترکیه، سوریه و عراق محاصره خواهد بود.

عطوان تصریح کرد: نضال قبلان سفیر سابق سوریه در آنکارا موضع واقعی این کشورها را به طور واضح در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی المیادین خلاصه کرد. وی با اشاره به گرایش های جدایی طلبی کردهای سوریه و پیشروی نیروهای موسوم به نیروهای سوریه دموکراتیک به سمت شهر دیرالزور و سلطه بر چاههای نفت و گاز و برگزاری انتخابات شوراهای شهر در مناطق کُردنشین شمال سوریه به عنوان مقدمه ای برای برگزاری انتخاباتی پارلمانی گفت که سوریه هرگز اجازه برپایی یک "دولت صهیونیستی" را در مرزهای شمالی خود نخواهد داد. فکر نمی کنیم که ایرانی ها و ترک ها و عراقی ها نیز با این گفته قبلان اختلاف نظری داشته باشند.

عطوان تصریح کرد: بارزانی اکثر همسایگانش را علیه خود متحد کرد. اطلاعات تقریبا تایید شده ای وجود دارد که یک هیئت امنیتی ترکیه با همتای سوری خود در چند روز پیش زیر نظر روسیه به منظور هماهنگی مواضع در مرحله بعد از همه پرسی در اربیل و بحث درباره وضعیت شهر ادلب ملاقات کرده است.

به نوشته عطوان، "این همه پرسی چه بسا شعله یک جنگ نژادی چندین ساله را روشن کند" و شاید "سرنوشت کشور کُردِ موردِ آرزویِ کُردها با سرنوشت حکومت داعش تفاوتی نکند زیرا ائتلافی که از نظر جغرافیایی داعش را از بین برد؛ همان ائتلافی است که برای جنگ دیگری علیه کشوری کُرد که درحال تولدی دشوار است، آماده می شود".