شاهرود گمرک دار می‌شود
ربع قرن از نخستین باری که مطالبه شاهرودی‌ها برای داشتن دفتر گمرک برای تکمیل چرخه توسعه اقتصادی مطرح شد می‌گذرد و این مطالبه بالاخره با پیگیری مسئولان عملی شد.
«گمرک شاهرود افتتاح شد» این بار ۲۵سال بعد تیتر خبرگزاری مهر استان سمنان ... آن‌هم در میانه سفر وزیر کنونی اقتصاد و رئیس آن زمان گمرک کشور در بهار۹۶ این آرزوی دیرین صنعتگران، کشاورزان، تولیدگران، تعاونی‌ها و ده‌ها قشر و صنف دیگر که ارتزاقشان از راه فروش تولیدات به خارج از استان و کشور است بالاخره برآورده شد هرچند این مجموعه به اداره بدل نشد و تنها در اندازه دفتر نمایندگی گمرک ماند، اما همین هم در شرق استان که از دو مقوله بازار فروش و اشتغال رنج می‌برد، غنیمتی است. گمرک برای شاهرود غنیمت است اما گمرک چرا برای شاهرود تا این اندازه مهم است؟ پاسخ را باید از رضا صالحی استاد دانشگاه در رشته اقتصاد پرسید، وی معتقد است: شاهرود به دلیل قرارگیری بر چهارراه شمال شرق دارای اهمیت بسزایی است از سوی دیگر بخش اعظمی از کشاورزی استان در این شهرستان قرار دارد و به دلیل وجود زیرساخت‌هایی مانند فرودگاه فعال، مرکزیت راه‌آهن شمال شرق کشور و همچنین داشتن نیروهای مستعد انسانی به‌واقع نیاز به داشتن گمرک را احساس می‌کند. این مدرس دانشگاه می‌گوید: امروز اقتصاد شاهرود با دو عامل می‌تواند متحول شود که باگذشت قریب به چهار دهه از انقلاب، به طرز شگفت‌انگیزی همچنان فقر آن‌ها را در شاهرود می‌بینیم نخست صنایع تبدیلی و دوم گمرک برای صادرات که این دو عامل می‌توانند حلقه مفقوده رفع مشکلاتی از قبیل اشتغال و مهاجرت در شرق استان سمنان باشند. وی می‌افزاید: محصولات کشاورزی شاهرود که در کشور معروف هستند دو راه برای کمک به توسعه اقتصادی مردم منطقه دارند نخست اینکه با حضور دفتر گمرک در این شهرستان و تحقق مرز هوایی به‌سرعت صادرشده تا بتوانیم از تازه خوری این محصولات که عمدتاً سردرختی‌هایی مانند زردآلو، انگور، سیب و ... هستند، استفاده کنیم و یا باید به سمت کارخانه‌های فرآوری و بسته‌بندی برویم که برای مثال می‌توان میوه خشک را باقیمت تمام‌شده هفت الی ۱۰ برابر موجود به دنیا فروخت که این دو عامل به طرز عجیبی در شاهرود مسکوت مانده و من معتقد هستم اراده‌ای هم برای تحقق این امر نیست اما راه برون‌رفت از این وضعیت در سه مقوله بیشتر خلاصه نمی‌شود حال که استقرار گمرک و مرز هوایی تا حدودی مطرح است، باید نخست دولت به فکر باشد، دوم بخش خصوصی حمایت شود و سوم تعاونی‌ها به این موضوع ورود پیدا کنند. گمرک امور صادرات محصولات شاهرود را تسهیل می‌کند اما دراین‌بین مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان در پاسخ به این پرسش خبرنگار مهر که ایجاد گمرک در شاهرود می‌تواند چه مزیت‌های اقتصادی داشته باشد، ابراز داشت: کاهش تردد شرکت‌های صادراتی مستقر در شاهرود به مرکز استان که به حداقل رسیدن هزینه‌های سربار صادرات را در پی دارد و از سوی دیگر تسریع در صدور کالا که باگذشت زمان منجر به روان‌سازی تجارت بین‌الملل و به‌تبع آن افزایش صادرات خواهد شد. بهروز اسودی بابیان اینکه ترخیص به هنگام مواد اولیه کارخانه‌ها و تزریق به‌موقع آن‌ها در فرایند تولید محصول بر کارایی چرخه تولید و صادرات می‌افزاید، تصریح کرد: کوتاه شدن مسیر حمل برخی از کالاها و به دنبال آن کاهش هزینه‌های حمل و صرفه بالاتر تولید و صادرات محصول ازجمله مزایای وجود دفتر گمرکی شاهرود محسوب می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که سالانه چقدر صنایع و معادن شاهرود صادرات دارند، افزود: آمار صادرات استان منتشره توسط گمرک استان، به تفکیک شهرستان‌ها اعلام نمی‌شود لذا با توجه به بررسی تبعات ایجاد دفتر گمرکی در شهرستان شاهرود، آمار صادرات و واردات ترخیصی در استان مدنظر بوده و آمار در دست این سازمان که بدون توجه به مبادی گمرکی و بر اساس عضویت صادرکننده عضو بانک اطلاعات صادرکنندگان استان، تهیه می‌شود، به نظر کاربردی نمی‌آید. مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان در پاسخ به این سؤال که با ایجاد گمرک در شهرستان شاهرود می‌توان چه میزان به این صادرات افزود، ابراز داشت: با توجه به امکان صدور کالاهای صادراتی از مبادی گمرکی سطح کشور و روال جاری در بین صادرکنندگان در انتخاب گمرک بر اساس کشور هدف صادراتی، پیش‌بینی در این بخش امکان‌پذیر نیست. کشاورزی هدف نخست گمرک شاهرود مدیر جهاد کشاورزی شاهرود نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه فعالیت دفتر گمرک شهرستان می‌تواند به توسعه و رونق اقتصاد کمک کند، ابراز داشت: بخش بسیاری از صادرات محصولات کشاورزی در سنوات گذشته در اطلاعات گمرک استان سمنان قرار نمی‌گرفت چراکه تجار محصولات را از واسطه‌ها یا باغداران خرید کرده و در مکان‌های مدنظر خودشان بسته‌بندی و صادر می‌کنند لذا به علت آنکه مبدأ صادراتی شاهرود نیست برند سازی نیز بانام شاهرود صورت نمی‌گیرد. قاسمی در ادامه با بیان اینکه طی سال گذشته صادرات محصولات کشاورزی شاهرود از مبدأ گمرک استان سمنان بیش از پنج میلیون دلار شامل ۹هزار تن انگور، ۲۰۰تن کنستانتره آبمیوه و ۳۰تن پنیر بود، تصریح کرد: میزان صادرات باید رقمی بالاتر از این آمار باشد، اما چون از مبادی صادراتی استان صورت نگرفت از آمار و اطلاعات آن نیز اطلاعاتی در دسترس نیست. وی افزود: تا سال گذشته دفتر گمرکی در شاهرود نبود لذا باید آمار و اطلاعات در گمرک استان سمنان ثبت می‌شد، در برنامه‌های اقتصاد مقاومتی با توجه به اعداد و رقم سال گذشته هدف‌گذاری بیش از ۱۰میلیون دلار است که به‌رغم سرمازدگی محصولات باغی و حوادث قهری که در محصولات کشاورزی شاهد بودیم بازهم میزان تولیدات قابل‌توجه است. صادرات زردآلو توجیه اقتصادی دارد مدیر جهاد کشاورزی شاهرود بابیان اینکه در همین مقطع فعلی در محصولاتی مانند زردآلو تولید قابل‌توجهی داریم و برای صادرات باید تجار همراهی بیشتری داشته باشند، ابراز داشت: تاکنون با برگزاری چند نشست از فعالان حوزه صادرات نیز دعوت به عمل آمد تا با باغداران و بهره‌برداران وارد مذاکره شده برای صادرات آماده شوند ولی هنوز آمار و بازخورد مشخصی از وضعیت صادرات محصولات کشاورزی در سال جاری نداریم. قاسمی بابیان اینکه محصولات کشاورزی شاهرود به کشورهای آسیای میانه، روسیه، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و عراق، افغانستان صادر می‌شود، تصریح کرد: دفتر ارزیابی صادراتی گمرک شاهرود تسهیل‌کننده روند کار صادرات محصولات کشاورزی در شهرستان است که صادرکنندگان می‌توانند محصول را از واسطه یا تولیدکننده تحویل گرفته و امور گمرکی را انجام دهند. وی بابیان اینکه بخشی از روند ثبت اطلاعات در منطقه رخ نمی‌دهد چراکه تاجران غیربومی محصول را خریده و در خارج از استان کار صادرات را تکمیل می‌کنند، افزود: اینکه تا چه حد دفتر گمرک بتواند در رونق صادرات کمک کند نیازمند به گذر زمان و دوره است تا بتوانیم ارزیابی مشخصی را از این دفتر را داشته باشیم لذا تا بهبود شرایط اطلاعات صادراتی باید از طریق دفتر شاهرود ثبت شود. مدیر جهاد کشاورزی شاهرود ابراز داشت: قطعاً اگر مرز هوایی تحقق پیدا کند با توجه به اینکه صادرات را تسهیل می‌کند در حمل‌ونقل هوایی صادرات کم‌هزینه‌تر خواهد شد که می‌تواند برای فعالان حوزه صادرات این جاذبه را ایجاد کند که با کوتاه‌ترین و سریع‌ترین زمان محصولات تولیدی را به بازارهای هدف برسانند. صادرات نیاز به آموزش دارد کارگزار رسمی گمرک ایران بابیان اینکه صادرات محصولات کشاورزی نیاز به آموزش به بهره‌برداران دارد، ابراز داشت: با توجه به آغاز به کار دفتر گمرک شاهرود در راستای تسهیل درروند انجام امور گمرکی در دفتر کارگزار گمرک در شهرک صنعتی مراجعان می توانند به‌صورت حضوری روند کار را آموزش ببینند. میلاد سعدالدین بابیان اینکه کار کارگزار تسهیل و واسطه بین صاحب کالا و گمرک است، تصریح کرد: بسیاری از تولیدکنندگان در استان سمنان بدون کارت بازرگانی کار صادرات را باواسطه‌ها انجام می‌دهند لذا با انجام اقدامات بنیادین در این راستا می‌توانیم در پیشبرد اهداف گمرک مؤثر باشیم. کارگزار گمرک شاهرود بابیان اینکه طی جلسات متعدد با تولیدکنندگان و کارخانه‌ها و واحدهای کشاورزی و تعاونی‌ها در سطح شهرستان مشکلات بخش صادراتی منطقه شناسایی‌شده است، ابراز داشت: بزرگ‌ترین معضل در بحث صادرات محصولات کشاورزی با آن مواجه هستیم نبود زیرساخت‌های لازم برای این مجموعه است. نظام‌های صنفی به صادرات ورود پیدا کنند دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شاهرود بابیان اینکه برای تکمیل حلقه‌های مزیتدار تولید باید همه بخش‌ها در کنار هم قرار گیرند، ابراز داشت: نیاز به خدمات دیگر ازجمله تشکل اتاق بازرگانی می‌تواند در امر صادرات محصولات کشاورزی اثرگذار باشد با احداث اتاق بازرگانی محصولات کشاورزی در شرق استان، یک بازرگان می‌تواند نگاه یک صادرکننده را به شاهرود برای صادرات و اقلام کشاورزی معطوف کند. ابراهیم باقری در ادامه تصریح کرد: در شهر سمنان بخش صنعت فعال‌تر است لذا حضور اتاق بازرگانی در آنجا یک ضرورت محسوب می‌شود اما این مهم می‌طلبد تا در شاهرود نیز نسبت به ایجاد اتاق بازرگانی اقدامی صورت گیرد و یا مسئولان این اتاق در استان باید جلسات حوزه کشاورزی در شاهرود برگزار کنند هر چه نمایندگی اتاق بازرگانی بخش کشاورزی در شاهرود فعال شود، مشکلات این حوزه کمتر خواهد شد. وی افزود: افراد فعال بسیاری در حوزه صادراتی وجود دارند اما مشکلات متعدد ازجمله نبود آموزش، دامن‌گیر بخش صادرات محصولات کشاورزی شاهرود است لذا آموزش‌های لازم درباره سرتینگ و بسته‌بندی محصولات می‌تواند مؤثر باشد و متأسفانه در این برهه زمانی تنها شرکت کنستانتره این کار را انجام می‌دهد که می‌توانیم با فراوری محصولات دیگر نظیر زردآلو این بخش را گسترش دهیم. حمل‌ونقل در برخی موارد نامناسب است دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شاهرود بابیان اینکه مشکلاتی مانند نبود حمل‌ونقل مناسب و استفاده از ظرفیت استان‌های دیگر کار صادرات را هزینه‌بر می‌کند، ابراز داشت: صادرکننده همه این مسائل را از قیمت پایه تا رسیدن محصول به دست مشتریان مدنظر قرار می‌دهد اما دراین‌بین بحث عوارض صادراتی آن‌قدر بالا است که برای صادرکننده مقرون‌به‌صرفه نیست که در بخش صادرات محصولات کشاورزی هزینه کند درحالی‌که در کشورهای همسایه این مشکلات وجود ندارد و دولت باید یک تفاهم‌نامه را در این خصوص با کشورهای همسایه منعقد کند باقری ادامه داد: نمایشگاه بسته‌بندی از ۳۰مرداد تا سوم شهریور در تهران برگزار شد که فعالان این بخش اگر بتوانند در بحث صنایع بسته‌بندی از این نمایشگاه ایده گرفته و آن را در شهرستان اجرایی کنند کمک بزرگی به سرترینگ محصولات کشاورزی شد. وی افزود: یکی دیگر از مشکلات گریبان گیر توسعه صادرات محصولات کشاورزی شاهرود آگاه نبودن مردم و بهره‌برداران با بازارهای هدف و نوع بسته‌بندی است لذا این مهم می‌طلبد تا کارشناسان زبده اقتصادی در این بخش مطالعات بیشتری انجام داده و در این مقوله کارهای بیشتری صورت گیرد. تولیدکنندگان کارت بازرگانی دریافت کنند رئیس صنعت و معدن و تجارت شاهرود نیز بابیان اینکه برای تشکیل اتاق بازرگانی باید تولیدکنندگان از کارت بازرگانی برخوردار باشند، ابراز داشت: حدود شش سال در حال پیگیری تشکیل اتاق بازرگانی هستیم لذا شرایطی که اتاق بازرگانی ایران برای این بحث پیش رو نهاده به ازای هر ۲۵۰کارت نمایندگی، اتاق بازرگانی به شهرستان متقاضی اعطا می‌شود. جواد تولایی ادامه داد: متأسفانه در شاهرود ۴۹ کارت وجود دارد که حدود نصف آن غیرفعال است ولی علیرغم این مشکلات نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس پیگیر هستند که این کار حتماً انجام شود. وی افزود: تجار و بازرگانان اگر می‌خواهند در بخش صادرات کمکی انجام دهند باید به سمت اخذ کارت بازرگانی حرکت کنند و باید کشاورزان و بهره‌برداران را تشویق کرد تا نگاه آن‌ها صادرات محور شود. کشاورزی دغدغه مردم شاهرود است دبیرخانه کشاورز استان سمنان نیز در این گفتگو بابیان اینکه گمرک شاهرود بخش عمده‌ای از دغدغه مردم را برطرف کرد، ابراز داشت: راه‌اندازی دفتر گمرک به‌تنهایی کافی نیست و متأسفانه بهره‌برداران شاهرود به فله فروشی محصولات عادت کردند که محصول را به بازار حمل کنند و به کمترین و نازل‌ترین قیمت به فروش برسد و از سویی همه کشاورزان معترض هستند که چرا محصولات به این نحو باید به فروش برسد. محمدحسین خنکال بابیان آنکه احداث شرکت در حوزه بسته‌بندی صادرات محصول کشاورزی یک ضرورت است، تصریح کرد: کشاورزان درزمینهٔ صادرات محصولات کشاورزی کاری انجام نداده و با فن آن آشنا نیستند لذا باید سرمایه‌گذاران به بخش سرترینگ و بسته‌بندی ورود جدی‌تری را داشته باشند و باید از این فرهنگ فله فروشی تغییر و به سمت برند سازی محصولات بانام شاهرود حرکت کنیم. وی بابیان اینکه اگر خواهان صادرات محصولات کشاورزی هستیم باید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم، افزود: با توجه به خسارات در باغات انگور این قابلیت و ظرفیت وجود دارد که در سایر اقلام نظیر زردآلو سرمایه‌گذاری صورت گیرد تا بتوانیم محصول را با افزایش قیمت بهتری به فروش رساند لذا این مهم می‌طلبد که با رایزنی افرادی در خارج از استان که در حوزه بسته‌بندی صادراتی مهارت بیشتری رادارند در این بخش ورود پیدا کنند. دبیرخانه کشاورز استان سمنان بابیان اینکه ازجمله زیرساخت‌های صادراتی مرز هوایی است که اگر تقویت شود می‌تواند به اقتصاد شهر کمک کند، ابراز داشت: اگر می‌خواهیم فرودگاه و مرز هوایی تحقق پیدا کند در ابتدای امر باید صادرات محصولات کشاورزی از فرودگاه شاهرود به اقصی نقاط دنیا را مدنظر قرار دهیم و این مهم می‌طلبد تا بعد از مهیا شدن زیرساخت‌ها بازرگانان وارد عرصه شوند. گمرک به توسعه شاهرود کمک می‌کند یک کارشناس اقتصاد نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که آیا گمرک مشکلات اقتصادی شاهرود را می‌تواند تا حدی برطرف کند، گفت: گمرک بدون تولید معنایی ندارد امروز یکی از مشکلات شرق استان سمنان تولید است و پس‌ازآن باید به فکر معضل دیگر یعنی بازار بود که مسئولان می‌بایست به دنبال رفع این مشکل نیز باشند یکی از تمهیدات دولتی برای رفع موانع تولید، مقوله بهین یاب بود که قطعاً توانست کمک شایانی به واحدهای تولیدی و حتی خدماتی کند اما این طرح در شاهرود چندان موفق نبود تا جایی که در سال گذشته فقط۷۴میلیارد تومان تسهیلات به واحدهای تولیدی این شهرستان پرداخت شد و این در حالی است که یکی از شهرستان‌های غربی استان که مساحتی یک‌دهم و جمعیتی یک هجدهم شاهرود دارد بیشتر از این شهرستان از بهین یاب بهره برد. مصطفی علی زمانی تأکید داشت: علت این امر اما دولت نیست و علت این است که یکی از شروط تعلق گرفتن تسهیلات رونق تولید، بازگشت به تولید در یک بازه زمانی کوتاه است ... این معضل باعث شده تا در شاهرود تعداد تقاضا برای بهین یاب کاهش داشته باشد چراکه بسیاری واحدهای این شهرستان به علت عدم توجه مسئولان استانی، به ویرانه‌ای بدل شده‌اند که باوجود تسهیلات نه در شش ماه بلکه در شش سال هم نمی‌توانند به تولید برسند لذا در کنار گمرک باید مشکل تولید را نیز در شاهرود حل کرد چراکه این روزها خشک‌سالی هم تاب‌وتوان تولیدات کشاورزی را ندارد. وی افزود: شاهرود سالیان سال به بهانه کشاورزی بودن از بسیاری امتیازات سرمایه‌گذاری و بخش خصوصی محروم ماند، از خودروسازی تا کارخانه‌های تولیدی همه و همه با یک خط‌کشی بدون منشأ که از گذشته بین شرق و غرب (به شکل غرب صنعتی و شرق کشاورزی) به غرب رفت تا شرق در خشک‌سالی برهوت گونه کشاورزی بماند تا این مشکلات برطرف نشوند شاید گمرک هم نتواند کاری برای این شهرستان کند، لذا باید ابتدا این تبعیض‌ها رفع شود تا بعد به مقوله گمرک و کارکردهای آن بپردازیم. روزی روزگاری ... گمرک دفتر نمایندگی، کارگزاری، شعبه یا هرچه نامش را بگذاریم، گمرک شاهرود آمده است تا به توسعه اقتصادی شرق استان سمنان کمک کند، شرقی که مشکلات عدیده آن امروز گریبان همه را گرفته از بیکاری و مهاجرت و درنتیجه آن خالی شدن روستاها از سکنه تا خشک‌سالی و مشکلات اقتصادی به دنبال آن، اما بارقه امید این بار در شهرک صنعتی شاهرود و دفتر گمرک این شهرستان جرقه زد، جرقه‌ای که امید دارد روزی به آتشی بزرگ بدل شود تا بتواند تنور اقتصاد بحران‌زده شرق استان سمنان را گرم کند. امروز تولیدات کشاورزی و معدنی شاهرود در کنار سهم اندک صنعت، چرخه اقتصاد شاهرود را کامل می‌کند زنجیره‌ای که از کف تولید در زمین آغاز و به سقف صادرات در کشورهای اروپایی، خلیج‌فارس و حتی استان‌های هم‌جوار منتهی می‌شود اما گمرک بدون اهتمام مسئولان، عزم مردم، بخش خصوصی و همچنین پیگیری سیاست‌های اقتصادی مقاومتی قطعاً موفق نخواهد شد. امروز باید چشم‌انتظار بود تا عملکرد گمرک شاهرود در شش‌ماهه نخست فعالیتش موردبررسی قرار گیرد تا آن زمان درباره کارکرد گمرک می‌توان نظر داد اما درباره عملکرد آن خیر...