مادر همه سیب‌های جهان در خطر نابودی!

خبرگزاری ایسنا: به گزارش مجله دیسکاور، شاید این میوه را نخورده باشید، اما به احتمال زیاد یکی از نوادگان آن همین الان در خانه شما وجود دارد. این درخت بیشتر از 7500 واریته دارد که جهانی از رنگ‌ها، مزه‌ها و بافت‌های مختلف است. این گیاه مالوس سیورسی (Malus sieversii) است، یکی از آخرین سیب‌های واقعا وحشی. اما توسعه قلمرو این درخت قزاقستان را تحت‌تاثیر قرار داده و نیاز به سوخت باعث شده بعضی از قزاق‌ها دوباره به سوزاندن زغال چوب روی آورند و برای تامین زغال مورد نیاز خود به این درختان دست‌اندازی کنند. تلاش‌های بسیاری که برای پیوندزدن این درخت با دیگر واریته‌ها صورت گرفته باعث شده میراث ژنتیکی آن تضعیف شود. توسعه کشاورزی باعث شده زمین‌های وحشی و دست نخورده‌ای که این درخت بر روی آن‌ها رشد می‌کند چندپاره شود. حیوانات از این میوه‌ها برداشت می‌کنند و این امر درختان را نازا و عقیم کرده است و البته خطر همیشگی مربوط به تلفات ناشی از تغییر اقلیم نیز وجود دارد. باغ عدن لیزا راتان چند سالی را صرف آموزش زبان انگلیسی در قزاقستان کرده و شاهد بوده که سیب چگونه با فرهنگ این قوم پیوند خورده است. یکی از بزرگترین شهرهای این کشور آلماتی نام دارد. آلما واژه ترکی به معنای سیب است. در قزاقستان می‌توان بخشایش واقعی درختان سیب را جا به جا به چشم دید. در هر بقالی و کنار هر جاده این سیب‌ها را می‌بینید. بهترین راه برای تشخیص سیب‌هایی که به طور اقتصادی کشت می‌شوند با واریته‌های بومی تفاوت در اندازه آنهاست. راتان می‌گوید: سیب‌های بومی و وحشی چندان بزرگ نیستند. آن‌ها تازه و ترد هستند و معمولا برگ‌های دست نخورده‌ای بر روی ساقه‌شان دارند. برخی قلمرو مالوس سیورسی را باغ عدن سیب‌ها نام نهاده‌اند. این ناحیه چندین کشور شوروی سابق از جمله قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ناحیه باریکی از چین را در بر می‌گیرد. درخت زندگی بنا بر اعلام IUCN تولید سیب وحشی در طول 30 سال اخیر 70 درصد کاهش داشته است. این به آن معناست که همچون برخی حیوانات و گیاهان اهلی، ممکن است خیلی زود مالوس سیورسی قلمرو خود را از دست داده و با هیبرید و پیوند بیش از حد کم کم از روی سیاره زمین حذف شود. جوانا کراسبی، یکی از اعضا دانشکده تاریخ دانشگاه اکسس در خصوص میراث تاریخی سیب‌ها به عنوان یک سمبل فرهنگی می‌گوید: سیب هرگز جز محصولات اصلی نبوده است، به همین دلیل سمبولیسم سیب در این ناحیه بسیار جالب توجه است، چرا که به نظر می‌رسد چیزی بیش از اهمیت آن در رژیم غذایی است. وی می‌افزاید: در واقع سیب یک میان وعده سالم است. نشانه نیرومندی و زیبایی است. مصرف یک سیب در روز باعث می‌شود به دکتر نیازی نداشته باشید. آماندین کرونیل یک محقق ژنتیک غذایی در ETH زوریخ مدت‌هاست که بر روی میراث ژنتیکی سیب‌ها مطالعه می‌کند. او می‌گوید: سیب‌های امروزی از مالوس سیورسی و چند گونه خویشاوند نزدیک آن منشا گرفته‌اند. محققان می‌گویند: بخش اعظم میراث ژنتیکی سیب‌های امروزی از مالوس سیلوستریس می‌آید که برخلاف مالوس سیورسی چندان لذیذ نیست. برخی بر این باورند که حدود 3000 تا 4000 سال پیش سیب‌های اروپایی و سیب‌های وحشی قزاقستان با هم ترکیب شده و سیب‌های پرورشی امروزی را ساخته‌اند. کرونیل می‌گوید: این دو واریته- قفقازی و اروپایی- سیب‌های خیلی کوچکی هستند. واریته اروپایی دو سانتیمتر است و چندان خوش‌طعم نیست. دانشگاه اورنل در نیویورک برای حفظ مالوس سیورسی تلاش می‌کند و سعی می‌کند با پیوند دو جنس طعم‌های بهتری بسازد. این برنامه برای حفظ سیب‌های امروزی هم ضروری است، چرا که کیفیت‌های مقاوم به آفات که تنها در مالوس سیورسی وجود دارند را به سیب‌های امروزی منتقل می‌کند. کرونیل می‌گوید: در حال حاضر در ایران نیز تلاش‌هایی برای حفظ دانه‌های این سیب صورت گرفته است. آینده برای سیب‌های وحشی چندان اطمینان‌بخش نیست، اما این گونه هنوز به طور کامل منقرض نشده است. با تلاش برای حفاظت درست از آن می‌توان این گونه باستانی را حفظ کرد، اما اگر تراژدی فعلی تداوم پیدا کند، مطمئنا از بین خواهد رفت.