آیا چین می‌تواند بحران کره شمالی را حل کند؟

باشگاه خبرنگاران جوان: نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت: هربار که کره شمالی اقدام جدیدی انجام می‌دهد یک پیام تسکین دهنده در راهروهای کاخ سفید و اتاق‌های فکر آمریکا طنین می‌اندازد: چین می‌تواند بحران کره شمالی را حل کند. اغلب گفته می‌شود اگر به اندازه کافی به چین انگیزه داده شود می‌تواند کره شمالی را کنترل و بحران شبه‌جزیره کره را حل کند. اما وقوع چنین اتفاقی به وجود سه عامل بستگی دارد که هیچکدام در سال‌های اخیر وجود نداشته‌اند. عامل نخست، فشار خارجی بر کره شمالی می‌تواند این کشور را برای توقف یا رها کردن برنامه تسلیحاتی‌اش متقاعد کند. عامل دوم، چین ابزارهایی در دست دارد که با استفاده از آنها می‌تواند این فشار را به کره شمالی وارد کند. عامل سوم، می‌توان پکن را مجبور یا تحریک کرد تا چنین روندی را در پیش بگیرد. این فرضیه‌ها در سال‌های اخیر بارها و بارها مورد امتحان قرار گرفته‌اند و هربار شکست خورده‌اند. با این حال سه رئیس‌جمهور اخیر آمریکا -جرج دبلیو بوش، باراک اوباما و دونالد ترامپ- امید خود را به چین بسته‌اند تا آنها را از این تنش‌ها نجات دهد. «جان دلوری» پروفسور دانشگاه «یونسئی» در سئول به این پرسش که آیا ممکن است چین چنین کاری انجام دهد اینگونه پاسخ می‌دهد: «نه، چینی‌ها نمی‌توانند این مشکل را حل کنند». چه کاری از دست چین برمی‌آید؟ اگر چین به تمام درخواست‌های آمریکا برای قطع تجارت با کره شمالی عمل کند، اقتصاد این کشور که به سوخت فسیلی چین وابسته است ویران می‌شود. اما مطالعاتی که به صورت مکرر انجام شده نشان می‌دهد با اینکه تحریم‌ها ممکن است تغییرات کوچکی در سیاست کشورهای تحریم شده ایجاد کنند هرگز نمی‌‌توانند یک دولت را به امضای حکم مرگ خود وادار کنند. باید بدانیم کره شمالی سلاح‌هایش را تضمینی برای ادامه موجودیتش می‌داند. «جفری لویس» مدیر برنامه آسیای شرقی در موسسه مطالعات بین‌المللی «میدلبری» فشار چین بر کره شمالی را ناراحت کننده و نا امیدکننده توصیف می کند. او می گوید: تصور کنید شما «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی هستید و چین نیز به دشمنانتان پیوسته و خواستار خلع سلاح شما است. آخرین کاری که ممکن است انجام دهید رها کردن توانایی هسته‌ای مستقلتان است. این تنها چیزی است که شما در دست دارید و آنها نمی‌توانند آن را کنترل کنند. شما هرگز چنین قدرتی را در چنین شرایطی تسلیم آنها نخواهید کرد. وقتی تحریم‌ها با هدف تغییرات سیاسی داخلی یک کشور بر آن اعمال می‌شوند معمولاً با پاسخ دندان‌شکنی روبرو می‌شوند. برای مثال در دهه 60 آمریکا کوبا را که همسایه و هم‌پیمانش بود به طور کامل تحریم کرد؛ اما برخلاف انتظار «فیدل کاسترو» رهبر کوبا به مدت نیم قرن بر سر قدرت ماند و حتی با اینکه حمایت اتحاد جماهیر شوروی را از دست داد باز هم به راهش ادامه داد. لویس گفت وقتی آمریکایی‌ها از چین به دلیل افزایش ندادن تحریم‌های کره شمالی خشمگین می‌شوند پکن پاسخ می‌دهد: «این تحریم‌ها کارآمد نیستند» و اطلاعات به دست آمده این حرف را تایید می‌کند. آستانه تحمل پیونگ‌یانگ بیش از آن است که به نظر می‌رسد کره شمالی ممکن است در برابر چنین فشاری مقاومت کند. به گفته کارشناسان، چینی‌ها می‌توانند سطح روابط تجاری و سرمایه‌گذاری خود با کره شمالی را کاهش دهند، اما این موضوع مسیر کیم جونگ اون را تغییر نمی‌دهد چون آستانه تحمل پیونگ‌یانگ بسیار بالا است. کره شمالی ثابت کرده تحملش بیشتر از درد و رنجی است که حتی تحریم‌ کامل می‌تواند بر این کشور وارد کند. روسیه در دهه 90 کمک‌های مالی به کره شمالی را قطع کرد و خشکسالی تا 10 درصد از جمعیت کره شمالی را به کام مرگ کشاند. اما پیونگ‌یانگ نه فروپاشید و نه تصمیم گرفت با ارتباط با جهان خارج این بحران را پایان دهد. حال جهان تصمیم گرفته فشاری بیشتر از ویرانی و خشکسالی و کمتر از یک جنگ هسته‌ای را بر کره شمالی وارد کند؛ اما این یک نمودار مجموعه‌ای است که هیچ همپوشانی در آن دیده نمی‌شود. کره شمالی برخلاف کوبا سلاح هسته‌ای دارد و آزاد است تا هر اقدامی را تلافی کند. چگونه کشورهای ضعیف نفوذ زیادی به دست می‌آورند برخی سکوت چین در مقابل کره شمالی را عمدی می‌دانند و می‌گویند اگر چین بخواهد می‌تواند سختی بیشتری بر این کشور اعمال کند. اما وقتی آمریکا به گزینه‌های خود برای مقابله با کره شمالی نگاه می‌کند متوجه می‌شود ممکن است قابل اجرا نباشند. آمریکا می‌تواند یک شبه کره شمالی را با خاک یکسان کند اما این کار تنش‌های شدیدی را به وجود می‌آورد که جان میلیون‌ها کره‌ای، ژاپنی و آمریکایی را به خطر می‌اندازد. واشنگتن گزینه نظامی را کنار می‌گذارد چون اصلا قابل استفاده نیست. چین نیز در سال‌های اخیر تلاش کرده تجارت خود با کره شمالی را کمتر کند یا تحریم‌های محدودی را بر آن اعمال کند اما هر بار با واکنشی از پیونگ‌یانگ روبرو شده که پکن را خجالت زده کرده است. پیونگ یانگ نشان داده با اینکه در این تنش‌ها کشور ضعیفتر است نفوذ بیشتری دارد چون ریسک‌پذیری بیشتری دارد. کره شمالی همچنین تلاش کرده نفوذ دیپلماتیک پکن را کاهش دهد. کیم جونگ اون برای کاهش نفوذ پکن مقاماتی که به ژاپن گرایش داشته اند از جمله عمو و برادرش که تحت حمایت چین بود را از صحنه حذف کرده است. آیا پکن در دام می‌افتد? پکن ممکن است به سادگی در دام بیفتد. تحریک کره شمالی خطر وقوع جنگ در مرز چین و ورود آمریکا به حیات خلوت این کشور را در پی دارد. حتی ممکن است کره جنوبی و ژاپن را در کنار آمریکا قرار می‌دهد. هر اقدام حساب‌نشده‌ای که از سوی چین صورت بگیرد ممکن است همین میزان نفوذش بر کره شمالی که بسیار کم است را از بین ببرد.