دستورالعملی برای اصلاح قفس‌های باغ وحش مشهد نداده‌‌اند!

خبرگزاری تسنیم: باغ وحش وکیل‌آباد مشهد که بدون در دست داشتن مجوز سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی، به فعالیت ادامه می‌دهد و به ویژه طی ماه‌های گذشته مورد انتقاد رسانه‌ها و فعالان محیط زیست واقع شده، ماه گذشته، به دستور سازمان حفاظت محیط زیست، برخی از گونه‌های خود را به پارک پردیسان تهران تحویل داد اما سرنوشت این باغ وحش که همچنان میزبان گونه‌های متنوع بومی و غیربومی حیات وحش است هنوز مشخص نشده. مسئولان ستادی محیط زیست، ماه‌هاست اعلام می‌کنند با ابلاغ نامه‌ای به اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی خواهان تعیین تکلیف باغ وحش مشهد شده‌اند. باغ وحشی که به گفته آنان می‌بایست یا تعطیل شود یا پس از رعایت ضوابط محیط زیست، مجوز این سازمان را دریافت کرده و از این پس فعالیت خود را به صورت قانونی و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست ادامه دهد. مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی نیز با این توضیح که پیش از این اولتیماتومی سه ساله برای رعایت ضوابط محیط زیست به باغ وحش مذکور ابلاغ کرده‌اند، مدعی هستند اکنون یک سال از پایان این مهلت سه ساله گذشته و باغ وحش، اقدامی در راستای اصلاح انجام نداده‌است بنابراین به ناچار، پیگیری پرونده وکیل‌آباد مشهد را به مراجع قضایی سپرده‌اند. اینکه باغ وحش وکیل‌آباد مشهد چرا تا کنون، اخطارهای مسئولان استانی محیط زیست را نادیده گرفته و اکنون که پرونده به مراجع قضایی رسیده، چه برنامه‌ای برای آینده باغ وحش در پیش دارد، سولاتی است که به منظور روشن شدن پاسخشان، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، گفت‌وگویی را با مهدی رستمی، مالک باغ وحش وکیل‌آباد مشهد ترتیب داده. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید: مسئولان محیط زیست مدعی هستند، به منظور سازگار شدن باغ وحش وکیل‌آباد مشهد با ضوابط محیط زیست و دریافت مجوز محیط زیست، مهلتی سه ساله به جنابعالی داده‌اند که سال گذشته به پایان رسیده اما همچنان اقدامی از سوی جنابعالی برای آغاز اصلاحات صورت نگرفته. چرا؟

رستمی: مسئولان محیط زیست هرگز دستورالعملی برای اصلاح قفس‌ها به ما ابلاغ نکردند. حتی پیگیر هم شدیم که ضوابط جایگاه‌های حیوانات را به ما اعلام کنید اما هرگز دستورالعملی به باغ وحش مشهد ابلاغ نشد. تنها چیزی که به ما می‌گویند این است که باید باغ وحش را به منطقه‌ای خارج از محدوده خدمات شهری منتقل کنیم. اما مشکل اینجاست که زمانی که باغ وحش را به مکان فعلی منتقل کردیم بنا بود منطقه فعلی تا 25 سال خارج از محدوده خدمات شهری باشد اما تنها 7 سال بعد کلنگ شهربازی زده شده و سازمان حفاظت محیط زیست جلوی فعالیت ما را گرفت و گفت باید از محدوده خدمات شهری خارج شوید و این زمین را به شهربازی بدهید. شهرداری هم به شدت پیگیر تخلیه باغ وحش بود بود تا زمین باغ وحش به شهربازی اختصاص داده شود. حرف ما این است که چه ضمانتی وجود دارد که ما باز هم هزینه کنیم و باغ وحش را به خارج از محدوده خدمات شهری منتقل کنیم و چند سال دیگر دوباره مسئولان، فعالیت ما را مشروط بر جابه‌جایی دوباره نکنند؟ چرا این اظهارات را چهار سال پیش که مسئولان محیط زیست به شما اخطار دادند عنوان نکردید تا باغ وحش مشهد، چهار سال فعالیت بدون مجوز را در کارنامه خود نداشته باشد؟ رستمی: آن زمان مشکل را برایشان توضیح دادیم و طی دو تقاضای مکتوب درخواست کردیم قطعه‌ای را که در پارک پردیسان مشهد برای پارک وحش تعبیه شده به باغ وحش مشهد واگذار کنند. اما موافقت نکردند و گفتند باید خودمان زمین بگیریم. واقعا نمی‌دانم چه کسی لایق‌تر از ما با بیش از 60 سال سابقه و این تعداد گونه‌ جانوری است که این قطعه را در اختیارش قرار دهند. ماه گذشته طبق ابلاغ مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، برخی از گونه‌های به اصطلاح، امانی باغ وحش، ضبط و به پارک پردیسان منتقل شدند. مسئولان پارک پردیسان از عدم سلامت این حیوانات که اغلب پرنده بودند گله داشتند. گویا دو فلامینگو در بدو ورود به تهران تلف شدند و اوضاع و احوال بقیه پرندگان و کفچه‌مار هم چندان مساعد نیست. چه توضیحی دارید؟ رستمی: طبق دستور سازمان حفاظت محیط زیست، گونه‌هایی که توسط سازمان به صورت امانی به باغ وحش سپرده شده بودند توسط مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی طی صورتجلسه‌ای که رونوشت آن در باغ وحش موجود است در کمال صحت و سلامت تحویل گرفته و از باغ وحش خارج شدند. مسئولان محیط زیست از تک‌تک حیوانات عکس گرفتند. حیواناتی که تحویل دادیم حتی یک پر هم کم نداشتند. اینکه چرا دو فلامینگو در بدو ورود به پردیسان تلف شده‌اند و حال سایر پرندگان نامناسب گزارش شده برای من و سایر مسئولان مجموعه هم جای سوال است؛ حیواناتی که سالها در باغ وحش مشهد نگهداری شده‌اند و در نهایت طبق صورتجلسه مسئولان محیط زیست، سالم از باغ وحش خارج شده‌اند. چرا سایر حیوانات امانی باغ وحش از قبیل پلنگ و سیاه‌گوش و خرس و کفتار را به تهران منتقل نکردید؟ آیا حیواناتی که از جذابیت کمتری برای بازدیدکنندگان برخوردار هستند را برای انتقال در اولویت قرار دادید؟ رستمی: ما کلیه حیوانات امانی را به محیط زیست تحویل دادیم به جز پلنگ. این پلنگ را مسئولان محیط زیست استان، چهار سال پیش طی ماجرایی که تنها با مسئولان سازمان در میان خواهم گذاشت و در حالی که تنها سه ماه داشت با وضعیت دلخراش و زخمی به باغ وحش تحویل دادند. چهار سال است از این پلنگ که ارس نام دارد نگهداری می‌کنیم و به نظرم نگهداری از آن حق باغ وحش وکیل‌آباد است. اما سیاه‌گوش، خرس و دو کفتار، اکنون بین 18 تا 20 سال است که در باغ وحش نگهداری می‌شوند و امانی نیستند. آنها را سازمان حفاظت محیط زیست به باغ وحش تحویل نداده. حدود 20 سال پیش، مرکزی در کرج بود که با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست، حیوانات را به باغ‌وحش‌ها می‌سپرد. این حیوانات را از آنجا تهیه کردیم. نه امانی از سازمان محیط زیست گرفته‌ایم و نه از طبیعت. آنها هم مانند ببرها و شیرها، متعلق به باغ وحش هستند. آینده باغ وحش را چگونه می‌بینید؟ باغ وحشی که تعطیل می‌شود یا باغ وحشی که با ضوابط محیط زیست سازگار شده و از شکل سنتی به شکل مدرن تغییر می‌یابد؟ قطعا مورد دوم. مدتی است پیگیری با سازمان حفاظت محیط زیست در تهران را آغاز کرده‌ایم تا تکلیف محل باغ وحش مشخص شود. پس از آن یا در مکان فعلی و یا در مکان جدید برای احداث جایگاه‌هایی به‌روز و مطابق با استانداردهای بین‌المللی برای حیوانات تلاش خواهیم کرد و خواهیم کوشید مشهد را به قطب گردشگری دوستداران حیات وحش تبدیل کنیم. یکی از عمده‌ترین انتقادات نسبت به باغ وحش مشهد، توله‌گیری از شیر و ببر و تولید تایگون (ببشیر) است که به دلیل مشکلات ژنتیکی ایجاد شده بر خلاف ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست و استانداردهای بین‌المللی است. در حال حاضر چند تایگون در باغ وحش مشهد وجود دارند؟ چند ببر و چند شیر؟ تولد تایگو‌ن‌های باغ وحش به هفت سال پیش بازمی‌گردد و از آن پس هرگز تکرار نشد. آن زمان سازمان حفاظت محیط زیست بابت تولد تایگون‌ها به باغ وحش، تشویق‌نامه هم داد. آن موقع این حرفها نبود. در حال حاضر، 3 تایگون، داریم، 17 ببر و 10 شیر. البته 4 قلاده شیر مازاد است و به سازمان اعلام کرده‌ایم که این 4 قلاده شیر را واگذار می‌کنیم. حرف آخر؟ رستمی: از ان‌جی‌اُها و کسانی که داعیه حمایت از حیوانات را دارند دعوت می‌کنم ابتدا معلومات و دانش لازم را درباره حیات وحش کسب کنند و بعد انتقاد را آغاز کنند. وقتی کسی در نقد باغ وحش، سنگ تمام می‌گذارد و برای شمارش شیر به جای "قلاده" از "راس" استفاده می‌کند چطور انتظار دارد کسی که بیش از 60 سال سابقه نگهداری از حیوانات را ولو به صورت سنتی دارد به صحبت‌هایش اعتبار دهد؟ می‌گویند غذای شیرها نان خشک است. مگر شیر با نان خشک زنده می‌ماند؟ اگر شیرها در حال استراحت باشند می‌گویند افسرده‌اند اگر با باقی‌مانده غذایشان سرگرم باشند می‌گویند گرسنه‌اند. سازمان، میمونی که یک دست ندارد را از متخلف گرفته و به باغ وحش سپرده تا پناهگاهی داشته باشد. این میمون را می‌بینند، عکس می‌گیرند و بدون آنکه بدانند گذشته حیوان چه بوده، می‌گویند باغ وحش این بلا را به سر میمون آورده. ای کاش کمی منطقی باشیم و انصاف داشته باشیم. اگر حسن نیت دارند به جای آنکه تیشه به ریشه باغ وحشی بزنند که میزبان صدها حیوان است و پناهگاهی برای حیوانات آسیب‌دیده به شمار می‌رود، تلاش می‌کنند راه را برای بهسازی هموار کنند.