ساخت «خط ترانزیت مخصوص دریایی» برای ارتباط قطر و ترکیه/ وزارت راه و صنعت میلیاردها دلار فرصت شکوفایی را سوزاندند؟

سرویس بین الملل فردا: تحریم قطر از سوی سه کشور حوزه خلیج فارس طلایی‌ترین فرصت ایران برای افزایش صادرات و متعاقبا شکوفایی اقتصادی و افزایش وزن سیاسی در معادلات منطقه‌ای بود. با این حال تمرکز اصلی‌ترین وزارتخانه‌های مربوطه در دولت محترم یعنی وزارت راه و وزارت صنعت و تجارت بر حواشی‌های پایان دولت یازدهم و تشکیل دولت دوازدهم، یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌سوزی‌های ایران بود تا اقتصاد ما همچنان در گیر و دار رکود مانده و در سیاست خارجی نیز نتوانیم در حوزه خلیج فارس اثرگذاری مشهودی داشته باشیم!

دولت قطر در حالی این خط دریایی میان ترکیه و قطر را می‌کشد که همان روزهای ابتدای بحران قطر، کشور عمان اعلام کرد دو بندر خود را به ارتباط دریایی با قطر تخصیص می‌دهد و در این راه، فورا ارتباط دریایی را برقرار کرد. عمان سابقه دیرینه‌ای در زمینه ارتباط دریایی دارد؛ زیرا تمامیت ارضی این کشور از طریق ارتباط دریایی میان استان «مسندم» و بقیه بخش‌های سرزمینی این کشور حفظ می‌شود. مسقط با استفاده از این تجربه، فورا دو بندر خود را به ارتباط با قطر اختصاص داد و به سرعت توانست بخشی از بازار پر از سرمایه ترانزیت و تجارت به سمت قطر را از آن خود کند. بلافاصله بعد از عمان، کویت نیز یک بندر را به این کار اختصاص داد تا بارهای زمینی از سمت شمال و اروپا، از طریق کویت به قطر ارسال شود.

عمان و کویت در حالی برای جذب بازار ترانزیت و تجارت کالا به قطر رقابت می‌کردند که دولت ایران درگیر مسائل سیاسی دوره انتقال بود و گویا وزارت راه هیچ اقدام قابل اعتنایی در مقایسه با همتایان خود در کشورهای کوچک کویت و عمان انجام نداد! با این حال، هند با اختصاص سه بندر دریایی و برقراری خط مستقیم ارتباط دریایی با قطر، سهم ویژه‌ای برای خود باز کرد. حالا به نظر می‌رسد کویت که ابتدا بیش‌ترین حجم ترانزیت هوایی و صادرات صنعتی را به دست آورده بود، حالا به صنعت جذاب ترانزیت در قطر نظر دارد. در این شرایط، هنوز هم ایران هیچ اقدام قابل اعتنایی انجام نمی‌دهد!

شرکت دولتی «ملاحه» با انتشار بیانیه‌ای از توافق رسمی دوحه و آنکارا برای این کار خبر داد و مدعی شد از فردا، یک کشتی ویژه در این خط حرکت خواهد کرد. در این بیانیه آمده است: «مسیر دریایی ارتباط ترکیه به قطر، تاکنون بین ۲۰ تا ۲۵ روز به طول می‌انجامید؛ اما کشتی‌های ویژه این خط از فردا با بارگیری در بندر ازمیر، این فاصله را طی ۱۱ روز طی می‌کنند.»

به این ترتیب روزانه ۵ تن کالا از ترکیه با این کشتی به قطر صادر خواهد شد: «این کشتی دارای ظرفیت بیش از ۵ تن می‌باشد و با در اختیار داشتن سوله‌های اختصاصی و سردخانه، می‌توانند محصولات خوراکی، کشاورزی، دامداری و... را حمل کند.»

عبد الرحمن عیسی المناعی، مدیر این شرکت در توضیح علت برقراری این خط با ظرفیت فوق العاده بالا (۵ تن) می‌گوید: «همه می‌دانند که طی دو ماه اخیر، صادرات ترکیه به قطر به صورت تصاعدی افزایش یافته است. ما تصور می‌کنیم این روند با کاهش هزینه‌ و زمان ترانزیت افزایش بیش‌تری بیابد و نوآوری در این راه می‌تواند باعث رونق کار شرکت ما شود.»

او در پاسخ به این سئوال که در صورت پایان تحریم قطر، این خط ترانزیتی چه خواهد شد، گفت: «ما تصور می‌کنیم با باز شدن مرزهای قطر به سمت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، صادرات ترکیه به قطر نه‌تنها کاهش نیابد بلکه ما از همین طریق کالاهای ترکیه را به کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات صادر کنیم! به این ترتیب اعتبار تجاری اسکله‌های قطر نیز افزایش محسوسی می‌یابند.»

گفتنی است کشورهای مختلف منطقه بر سر ارتباط ترانزیتی دریایی با قطر، رقابت می‌کنند. هند با اختصاص سه اسکله در بندرهای «ناوا شیوا»، «موندرا» و «کندلا»، عمان با اختصاص دو اسکله در بندرهای «صحار» و «صلالة» و کویت با اختصاص اسکله «شویخ» در این زمینه حرف‌های بیش‌تری برای گفتن دارند؛ اما ایران متأسفانه در این زمینه اقدام قابل توجهی انجام نداده است!