چنبره «مینیونز» و «انگری‌برد» بر لوازم‌التحریر بچه‌مدرسه‌ای‌ها

خبرگزاری فارس: لوازم‌التحریر دانش‌آموزان برای تحصیل در مقاطع مختلف، مهمترین ابزار در فرآیند کسب علم و دانش است و پایه‌های مختلف تحصیلی بنا بر اقتضائات سن و پایه تحصیلی و سلایق خود نسبت به تهیه و استفاده از آن اقدام می‌کنند. مهم‌ترین عامل و شاخص انتخاب این ابزارهای انتقال فرهنگ و دانش که همواره از سوی دانش‌آموزان و خانواده‌ها مورد توجه است، کیفیت و زیبایی آن است؛ کیفیتی که در صورت دارا بودن محصول از متحمل شدن هزینه‌های اضافی از سوی خانواده‌ها جلوگیری می‌کند و دانش‌آموزان را دچار آسیب در مسیر آموزش و پرورش نمی‌کند.

بازار لوازم‌التحریر از جمله بازارهای پر سود و متنوع در جهان است که در آن از نازل‌ترین کیفیت‌ها و قیمت‌ها تا بالاترین سطح کیفی دیده می‌شود و تولید کنندگان چینی بیشترین سهم را در تولید آن دارند. تولید کنندگان داخلی نیز سال‌هاست فعالیت می‌کنند و سیر افزایش کمی و کیفی و تنوع تولیدات داخلی به خوبی مشاهده می‌شود. اما نکته قابل توجه، این است که محصولات خارجی در مقایسه با تولیدات داخلی از تنوع کمی، کیفی و قیمتی بیشتری برخوردارند. اگر نگاه گذرایی بر محصولات و نوشت افزارهای سالیان نسبتاً دور بیندازیم، شکل و شمایل‌ها و برندهای خاصی مانند «مداد سوسمار نشان»، «خودکار بیک» و «مداد تراش شمشیری» در اذهان باقی مانده است و حس نوستالژیک آن هنوز ماندگار است.

این روزها دانش‌آموزان و والدین آنها در تب و تاب خرید نوشت‌افزار برای آغاز سال تحصیلی جدید هستند و برای آشنایی با کم و کیف وضعیت تولید و فروش انواع لوازم‌التحریر، به بازار تهران رفتیم تا از نزدیک شور و حال تهیه لوازم‌التحریر دانش‌آموزان را دیده و روایت کنیم. رضا یزد‌آبادی، دانش‌آموز سال دوم دبیرستان، اولین مخاطب‌مان در این گزارش بود. وی اظهار داشت: من بیشتر از طرح‌های سنتی و ایرانی استقبال می‌کنم؛ چرا که این طرح‌ها به میهن و فرهنگ کشورم اختصاص دارد و سعی می‌کنم از لوازم‌التحریر خارجی استفاده نکنم.

یزد‌آبادی با اشاره به شاخصه‌های یک لوازم‌التحریر مطلوب، می‌افزاید: داشتن طرح و کیفیت کاغذ و نقوش طراحی شده زیبا، باید مورد توجه تولیدکنندگان قرار گیرد. این دانش‌آموز دبیرستانی متذکر می‌شود: احساس می‌کنم امسال طرح‌های داخلی در بازار بیشتر است؛ البته در پایه‌های پایین‌تر، بیشتر از طرح‌های خارجی استفاده می‌کنند، اما دبیرستانی‌ها سعی می‌کنند دفاتر با طرح‌های ساده را استفاده کنند. یزدآبادی در خصوص «چاپ تصاویر شهدا و دانشمندان روی دفاتر»، تأکید می‌کند: به نظرم تصاویر شهدا که روی دفاتر چاپ می‌شود، موجب شکستن حرمت شهدا می‌شود؛ چرا که این دفاتر بعد از مدتی کهنه و پاره می‌شوند.

احمدی یکی از فروشندگان لوازم‌التحریر که در حال فروش نوشت‌افزار به تعدادی از والدین دانش‌آموزان است، هم‌صحبتمان می‌شود و ابراز می‌دارد: بازار نسبت به سال گذشته در این زمان، اوضاع جالبی ندارد؛ البته بسیاری از جنس‌ها تغییر قیمتی ندارد. وی در خصوص «طرح‌ها و نقوش دفاتر دانش‌آموزی»، خاطرنشان می‌کند: قالب دانش‌آموزان از طرح‌های خارجی استفاده می‌کنند؛ به دلیل اینکه طرح‌های ایرانی بسیار محدود بوده و کیفیت چاپ خوبی ندارد. محمدی، یکی دیگر از خریداران لوازم‌التحریر که از استان قزوین برای خرید به بازار تهران آمده است، می‌افزاید: من یکی از آموزشگاه‌داران خصوصی این استان هستم که برای خرید لوازم‌التحریر دانش‌آموزی به بازار آمده‌ام. وی در پاسخ به پرسشی در خصوص «انتخاب لوازم‌التحریر خارجی یا ایرانی»، بیان می‌دارد: به دلیل پایین بودن کیفیت تصاویر و کاغذ استفاده شده در لوازم‌التحریر دانش‌آموزی، بنده خودم هم خرید طرح‌های خارجی را به طرح‌های ایرانی ترجیح می‌دهم. مجتبی جهانی، یکی از مغازه‌داران راسته بازار لوازم‌التحریر، متذکر می‌شود: نباید بگذاریم بازار لوازم‌التحریر در دست تولیدات خارجی به خصوص تولیدکنندگان چینی باشد؛ چرا که ما در داخل، توانایی تولید هر نوع لوازم‌التحریر را داریم، اما موضوع مهم این است که برخی مسئولان اتحادیه لوازم‌التحریر خود واردکننده این لوازم هستند. وی در توضیح این موضوع، یادآور می‌شود: برای نمونه؛ لوازم‌التحریر را با قیمت یک دلار می‌خرند، اما در بازار به قیمت 12 دلار می‌فروشند؛ البته باید بگویم قیمت‌های لوازم التحریر، نسبت به سال گذشته از نوسان کمی برخوردار است. جهانی می‌افزاید: در حال حاضر تولیدات خارجی با برند اصلی در بازار عرضه نمی‌شود؛ بلکه تنها تحت لیسانس برندهای خارجی است و اکثراً در کشورهای چین و مالزی تولید می‌شود. این فروشنده لوازم‌التحریر که به عنوان یک فروشنده تولیدات داخلی مشهور است و دفاتر تولید داخل بخش قابل توجهی از مغازه‌اش را در بر گرفته است،خاطرنشان می‌کند: بنده 3 تا 4 سال پیش کار توزیع لوازم‌التحریر تولید داخل را شروع کردم، اما به دلیل عدم رغبت مردم به خرید، رغبتی به ادامه کار ندارم؛ چراکه بیشتر دانش‌آموزان به دنبال طرح‌های خارجی که در کارتون‌های تلویزیونی پخش می‌شود، هستند. وی با اشاره به اقدامات نیروی دریایی ارتش در تولید دفاتر برای دانش‌آموزان، می‌گوید: نیروی دریایی ارتش جدیداً کار فرهنگی را آغاز کرده است؛ به این شکلی که دفاتر دانش‌آموزان نیروهای تحت امر خود را تولید کرده و روی آنها از تصاویر شهدای دفاع مقدس استفاده می‌کند. جهانی عنوان می‌کند: در حال حاضر در داخل کشور 3 نوع خودکار تولید می‌شود که از کیفیت مطلوبی برخوردار است، اما تولیدکنندگان چینی 50 نوع خودکار را با قیمت‌های بسیار مناسب تولید می‌کنند و تاجران داخلی با توجه به قیمت‌های پایین و سود بیشتری که از آن عایدشان می‌شود، سعی می‌کنند از آنها خرید کنند. * وزارت صنعت، معدن و تجارت مقصر واردات بی رویه لوازم‌التحریر است این فروشنده لوازم‌التحریر با طرح این پرسش که چرا باید از تولیدکنندگان داخلی حمایت لازم نشود، می‌افزاید: به نظرم وزارت صنعت در مرحله اول خود مقصر واردات این محصولات است؛ ضمن اینکه در حال حاضر در بازار 98 درصد اقلام لوازم‌التحریر قلاّبی است. وی با اشاره به تولید دفاتر با طرح‌های «مختار» و «شهید بابایی» در سال‌های گذشته، ابراز می‌دارد: در آن زمان استقبال خوبی از این طرح‌ها شد؛ چرا که دانش‌آموزان این طرح‌ها را از طریق تلویزیونی مشاهده می‌کردند و هنگام مراجعه برای خرید، از این طرح‌ها استقبال می‌کردند، اما به دلیل اینکه انیمیشن‌های خوبی از سوی تهیه‌کنندگان پخش نمی‌شود، طرح‌های این انیمیشن‌ها نیز مورد استقبال تولیدکنندگان داخلی قرار نمی‌گیرد. جهانی با انتقاد از عدم نظارت بر چاپخانه‌های طرح‌های لوازم‌التحریر، خاطرنشان می‌کند: به دلیل اینکه نظارت لازم برچاپخانه‌ها نیست و اغلب آنها به صورت زیرزمینی تولید می‌کنند، طرح‌های مطلوبی به بازار نمی‌آید و تولیدکنندگان بیشتر به دنبال طرح‌های جذاب خارجی هستند. این فروشنده لوازم‌التحریر در ادامه می‌افزاید: سؤال من از مسئولان مربوطه این است که چرا باید دانش‌آموز اول دبستانی دنبال پاک‌کن‌هایی در شکل‌های لوازم آرایش زنانه باشد. کیوان سالمی، یکی دیگر از فروشندگان لوازم‌التحریر در بازار تهران در خصوص «وضعیت لوازم‌التحریر دانش‌آموزان»، اظهار می‌دارد: امسال نسبت به سال گذشته طرح‌های داخلی بیشتری به بازار آمده است؛ البته تفاوت قیمتی زیادی وجود ندارد، اما باید بگویم بازار حال و روز خوبی ندارد. این فروشنده نیز معتقد است قشر خاصی از طرح‌های ایرانی استفاده می‌کنند، اما بیشتر دانش‌آموزان طرح‌های خارجی را به دلیل جذابیت، پسند کرده و انتخاب می‌کنند. وی در خصوص «راه‌حل این مشکل»، خاطرنشان می‌کند: راه‌حل این است که کارتون‌های ایرانی و جذابی را تولید کنیم تا هنگامی که دانش‌آموزان تصاویر آنها را می‌بینند به خرید آن ترغیب شوند. * تولید کنندگان کارتون‌ها و شخصیت‌های تلویزیونی مورد علاقه بچه‌ها، پول زیادی بابت فروش طرح خود طلب می‌کنند سالمی با انتقاد از عدم همکاری تولیدکنندگان کارتون‌ها و انیمیشن‌های داخلی با تولیدکنندگان لوازم‌التحریر ابراز می‌دارد: اگر تولیدکننده داخلی بخواهد طرح‌های کارتونی را خریداری کند، باید رقم‌های گزافی را پرداخت کند؛ برای نمونه قصد خرید 4 طرح از یک مجموعه انیمیشن را داشتیم که آنها مبلغی برابر با 40 میلیون تومان را به ما پیشنهاد دادند، یا تولیدکنندگان مجموعه‌ای طنز برای در اختیار قرار دادن یک طرح کارتونی فقط برای انعقاد قرارداد، درخواست 20 میلیون تومان کرده‌اند؛ حال چطور بتوانیم طرح‌های ایرانی را روی دفاتر چاپ کنیم؟ مهیار رسوبی، دانش‌آموز پایه پنجمی که همراه مادر خود به بازار آمده است، در خصوص خرید لوازم‌التحریر و طرح‌های آن می‌گوید: قصد دارم طرح فوتبالی را برای خرید دفاتر خود انتخاب کنم؛ چرا که دوست دارم کیف و سایر لوازم‌التحریرم یکدست و یک رنگ باشد. خانم ذاکری، یکی دیگر از مادران دانش‌آموز نیز بیان می‌کند: من نیز طرح‌های ایرانی را دوست دارم، اما این طرح‌ها در بازار بسیار کم است و بیشتر دفاتر از طرح‌های خارجی تولید شده است؛ ضمن اینکه قیمت‌ها نسبت به سال گذشته بالاتر رفته است. خانم نظری، مادر یکی از دانش‌آموزان پایه هفتمی که برای خرید به بازار آمده است اظهار می‌دارد: دخترم بیشتر طرح‌های کارتونی مانند «هلسا»، «بتمن»،«انگری‌برد» را دوست دارد، اما داشتن کیفیت و استفاده از طرح‌های ساده را بیشتر ترجیح می‌دهم. علیرضا هادی‌پور، دانش‌آموز پایه چهارم دبستانی که یک جامدادی را برای خرید انتخاب کرده است، می‌گوید: کارتون «مینیونز» را دیدم و حالا که برای خرید به بازار آمده‌ام، جامدادی خود را با این طرح انتخاب کردم. مادر یلدا پاسکار، دانش‌آموز پایه چهارمی، یکی دیگر از مخاطبان این گزارش است که با کنجکاوی در حال انتخاب لوازم‌التحریر است. او می‌گوید: دنبال طرح‌های جذاب خارجی هستم و در توضیح انتخاب این طرح‌ها، یادآور می‌شود: طرح‌های خارجی برای دانش‌آموزان، به خصوص دوره ابتدایی جذابیت بیشتری دارد و شادتربوده و کیفیت تصویری آنها از تصاویر دانشمندان و قهرمانان ملی بهتر و با کیفت تر طراحی شده است. یکی دیگر از فروشندگان لوازم‌التحریر نیز یادآور می‌شود: بیشتر مردم دنبال طرح‌های عروسکی و خارجی هستند و آن چنان از طرح‌های داخلی استقبال نمی‌کنند؛ البته طرح‌های ساده و داخلی برای دوره دبیرستان بهتر است و بیشتر این دانش‌آموزان نیز به دنبال چنین طرح‌هایی هستند. این فروشنده نیز بیان می‌دارد: یکی از دلایل اینکه تولیدکنندگان داخلی به سمت طرح‌ها و نقوش ایرانی نمی‌روند، هزینه بالای خرید این طرح‌ها از تولیدکنندگان آن است. * وزارت ارشاد عامل فعالیت زیر زمینی چاپخانه‌هاست جویا، یکی از فروشندگان لوازم‌التحریر نیز یادآور می‌شود: مشکل عرضه لوازم‌التحریر با طرح‌های خارجی، ما فروشندگان نیستیم، بلکه وزارت ارشاد است که به تولیدکنندگان این طرح‌های روی دفاتر مجوز می‌دهد و یا آنها به راحتی به صورت زیرزمینی این طرح‌ها را چاپ می‌کنند. وی می‌افزاید: وقتی در تلویزیونی کارتون خارجی پخش می‌شود و مورد استقبال کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد، چطور تولیدکننده داخلی می‌تواند طرح‌هایی را چاپ کند تا مورد استقبال آنها قرار گیرد؛ در حالی که تصاویر شخصیت‌های ورزشی خارجی به راحتی و بدون هیچ هزینه‌ای روی دفاتر منتشر می‌شود، اما اگر بخواهیم تصویر یک فوتبالیست داخلی را چاپ کنیم، باید مبالغ زیادی به این افراد پرداخته شود. * مردم بیشتر دنبال جنس ارزان قیمت هستند رضا حجازی، یکی دیگر از فروشندگان نیز اظهار می‌دارد: باید قبول کرد که توان خرید مردم کم شده است و بیشتر آنها به دنبال مارک و برند خاصی نیستند؛ بلکه ارزان بودن محصول مورد توجه آنهاست. وی با اشاره به نقش با اهمیت رسانه‌ها در معرفی لوازم‌التحریر به دانش‌آموزان، خاطرنشان می‌کند: رسانه‌ها نقش مهمی دارند؛ چرا که دانش‌آموزان از طریق آنها طرح‌های کارتونی را می‌شناسند و هنگام خرید آنها را مورد توجه قرار می‌دهند. یکی از فروشندگان و تولید کنندگان کیف و کوله دانش‌آموزی ابراز می‌دارد: قیمت‌ها نسبت به سال گذشته حدود 15 تا 20 درصد افزایش یافته است. وی با اشاره به قیمت‌های مندرج روی کیف‌های مدارس، خاطرنشان می‌کند: قیمت کیف دانش‌آموزی از 10 هزارتوان تا کوله‌های 70 هزار تومانی متغییر است؛ با توجه به اینکه اینجا بازار و بورس تولید کیف مدارس است و باید توجه داشت قیمت این اقلام در مغازه‌های سطح شهر بیشتر از قیمتی است که در اینجا عرضه می‌شود. به گزارش فارس، آنچه در این گزارش میدانی به وضوح دیده شد، همان تصاویر و نقوش مسبوق به سابقه سال‌های گذشته نوشت افزارهای مختلف است که حاوی تصاویر شخصیت‌های کارتونی خارجی با طرح‌های جذاب و بعضاً نامتناسب با مسائل تربیتی و فرهنگ اسلامی_ ایرانی ماست و علی رغم تأکیدات کارشناسان، صاحب نظران تعلیم و تربیت و رسانه‌ها مبنی بر برنامه ریزی دقیق و طراحی لوازم التحریر در خور شأن فرهنگ کشورمان و با لحاظ کردن اقدامات مثبت عده‌ای از تولید کنندگان در خصوص استفاده از نماد‌های قهرمانان و شهدای شاخص دفاع مقدس روی دفاتر دانش‌آموزان، هنوز سایه نقوش، طرح‌های وارداتی و حرکت خزنده نفوذ فرهنگی و در وجه دیگر، ارزانی محصولات خارجی بعضاً بی کیفیت بر بازار و تولیدات داخلی سایه سنگینی انداخته است؛ در نتیجه دانش‌آموزان و خانواده‌ها را ترغیب به خرید محصولات واراداتی می‌کند و متولیان امر آن طور که باید و شاید، در این خصوص حرکت قابل توجه و مفیدی نداشته‌اند.