موضع مرحوم آیت‌الله هاشمی درباره «تراریخته» چه بود؟
در روزهای انتهایی شهریور ۹۵، مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دیدار چند تن از اعضای وزارت جهادکشاورزی، با فراست به مسئله «تراریخت» اشاره کرد.
اما برخلاف جریان جلسه، فراست ذاتی آن مرحوم، مانع این اتفاق اشتباه شد. وی ضمن تأکید مکرر بر راهکارهای بومی، آزمایش شده و مفید استفاده از منابع آب مانند «آبخیزداری»، «آبخوانداری»، «آبیاری تحت فشار»، «کشت گلخانه‌ای»، «آبیاری قطره‌ای» درباره استفاده از محصولات تراژن به این جمله بسنده کرد: «باید در فضای آزاداندیشانه کشور، موافقان و مخالفان این نوع کشت بحث کنند و فواید و خطرات آن را بگویند تا به راهکار معین برسیم.» متن گزارش سخنان آن مرحوم به شرح زیر است: * * * * * * * روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام نوشت: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تأمین نان و رزق مردم را کاری بسیار شریف و در راستای تقویت پایه‌های امنیتی کشور دانست و گفت: از لحاظ طبیعی هم مردم باید خیالشان از بابت نان در سفره خویش راحت باشد و این در گروی گسترش عالمانه تولیدات کشاورزی است. وی تصویب سیاست‌های کلی مدیریت جامع آب در مجمع تشخیص مصلحت نظام و تأیید و ابلاغ رهبری را کاری در مسیر کشاورزی عالمانه دانست و گفت: یکی از راه‌ها، آبخوانداری و آبخیزداری است که من از سالها پیش حتی در خطبه‌های جمعه درباره اهمیت آن توضیح دادم و از مشاهدات خویش در منطقه نرماشیر استان کرمان مثال زدم. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با تشریح ویژگی‌های آبخیزداری و آبخوانداری کشور، به افزایش فضای سبز، رونق کشاورزی و ایجاد اشتغال اشاره کرد و گفت: ویژگی ممتاز این دو شیوه، هزینه کم و دستاوردهای بسیار است. هاشمی رفسنجانی، با یادآوری شرایط روستاهای فسا در سال‌های قبل و بعد از آبخوانداری، گفت: اجرای این طرح در این منطقه، اصلاً مهاجرت معکوس ایجاد کرد و بسیاری از جوانان، وقتی از آبدار شدن چاهای کشاورزی خود خبردار شدند، برای کشاورزی برگشتند. وی با توضیح درباره چگونگی ایجاد آبخیزداری و آبخوانداری، ایجاد جنگل‌ها را برای مردم در منطقه، شیرین و تفریحگاه خواند و گفت: بسیاری از درّه‌هایی که در سراسر ایران داریم، با هزینه‌ای بسیار کم، زمینه‌ای برای ایجاد آبخوانداری است. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با تشریح برنامه‌های دولت خویش در این زمینه و حتی پیگیری آن در سال‌های پس از آن، به برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در این رابطه اشاره کرد و گفت: دنیا گرفتار کم آبی است و ایران هم امروز و آینده با این بحران روبه‌رو است و باید برنامه‌ریزی شود. هاشمی رفسنجانی، توجه به شیوه‌های مدرن کشاورزی، مثل آبیاری تحت فشار و کشتهای گلخانه‌ای را یکی از راههای مؤثر برای مقابله با کم آبی دانست و گفت: به عنوان مثال در کرمان و رفسنجان با آبیاری قطره‌ای، هم از مقدار آب مصرفی کم شده و هم دریافت محصول بیشتر شده است. وی با اشاره به مخالفت‌ها و موافقت‌ها با این نوع کشت، گفت: باید در فضای آزاداندیشانه کشور، موافقان و مخالفان این نوع کشت بحث کنند و فواید و خطرات آن را بگویند تا به راهکار معین برسیم. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، افزود: حیف است از آب و زمین ایران در جهت تأمین نیازهای ضروری انسان به ویژه در غذا استفاده نکنیم. هاشمی رفسنجانی، با بیان مفاد بعضی از اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی که بر دانش محوری تأکید دارد، گفت: می‌توانیم با این اسناد، نگاه علمی به مسایل و نیازهای جامعه داشته باشیم تا مانند برخی از کشورهای جهان، شاهد افزایش گرسنگان نباشیم. وی اوضاع این روزهای پناهجویان را که در دریاها و اقیانوس‌ها غرق می‌شوند، در همین مسیر دانست و با یادآوری چند دیدار خود با مسؤولان خواروبار جهانی، گفت: به اعتراف مسؤولان جهانی، آمار گرسنگان روز به روز بالا می‌رود و این برای آینده جهان خطرناک است.