نمایشگاه‌هایی به نام صنعت به کام دلالان
این روزها برگزاری نمایشگاه بیشتر از آنکه با هدف ارائه دستاوردهای جدید صورت گیرد، با هدف درآمدزایی انجام می شود و در آن خبری از معرفی دانش فنی روز صنعت نیست.
در نمایشگاه خودرو شیراز که اواخر هفته گذشته برگزار شد، در کنار حضور کمرنگ برخی شرکت‌های داخلی که البته بیشتر در سطح نمایندگی استانی خود در نمایشگاه حاضر شده بودند، حضور شرکت‌های چینی پررنگتر به نظر می‌رسید. در مقابل، برخی شرکت‌های خارجی به دلیل سطح پایین نمایشگاه از حضور در آن خودداری کردند. در این نمایشگاه برخی شرکت‌های داخلی و خارجی به عرضه خودروهایی که قبلاً آنها را در نمایندگی‌های فروش خود در معرض نمایش گذاشته‌اند، بسنده کردند. به گفته فعالان صنعت خودرو، نمایشگاه شیراز در واقع نمایشگاه صنعت خودرو نبود، بلکه نمایشگاهی برای نمایشگاه‌داران خودرو بود! نمایشگاهی که در آن خودروهایی به نمایش درآمدند که چند سالی است در خیابان‌های شهر رفت و آمد دارند و دیگر برای عرضه در نمایشگاه جذابیتی برای مخاطبان ندارند. نمایشگاه بین‌المللی یا محلی برای یکه‌تازی چینی‌ها؟ به این ترتیب نمایشگاهی که با عنوان «بین‌المللی» برگزار شد بیشتر عرصه‌ای برای حضور نمایندگی‌های فروش خودروسازان و همچنین شرکت‌های چینی شده بود. تا آنجا که به گفته یکی از فعالان صنعت خودرو، نمایشگاه شیراز محلی برای حضور دلالان خودرو و برخی واردکنندگان خودرو بود و نه جایی برای ارائه فناوری‌های جدید از سوی خودروسازان ایرانی و جهانی. این فعال صنعت خودرو اظهار داشت: برگزاری نمایشگاه در سطح پایین و بدون حضور قدرتمند شرکت‌های مادر تولیدکننده خودرو باعث تبلیغ و خوراندن محصولات در سطح پایین به بازدیدکنندگان می‌شود و در واقع راهی برای افزایش تقاضا جهت خرید خودروهای بی‌کیفیت یا با کیفیت پایین به حساب می‌آید. وی ادامه داد: این اتفاق در مورد نمایشگاه قطعات خودرو نیز می‌افتد به طوری که قرار است طی روزهای آینده نمایشگاه قطعات خودرو نیز در شیراز برگزار شود که البته در آن نمایشگاه نیز شرکت‌های بزرگ و تولیدکنندگان مهم حضور نخواهند داشت و به همین دلیل نمایشگاه، محلی برای رایزنی تولیدکنندگان زیرپله‌ای با فعالان بازار قطعات یدکی خواهد شد و در نهایت تولید و عرضه این نوع قطعات بی‌کیفیت رونق می‌گیرد. همانطور که گفته شد خودروسازان چینی سهم قابل توجهی در نمایشگاه خودرو شیراز داشتند حال آنکه قرار بود این نمایشگاه بین المللی با حضور شرکت‌های خارجی برگزار شود، نه اینکه فقط محلی برای جولان چینی‌ها باشد. چینی هایی که با وجود نقش پررنگشان در بازار خودروهای وارداتی ایران، تأکید چندانی بر داخلی سازی قطعاتشان نمی‌شود و در خلأ موجود در نظارت دقیق بر روند تولید و عرضه محصولاتشان، هر روز تلاششان را برای فروش بیشتر در بازار ایران دوچندان می‌کنند. از سویی، وقتی عنوان نمایشگاه بین‌المللی را برای گردهمایی شرکت‌های خودرویی انتخاب می‌کنند انتظار می‌رود که در کنار ارائه دستاوردهای جدید صنعت خودروسازی، دستاوردهای شرکت‌های خودروساز خارجی نیز با حضور شرکت مادر در معرض نمایش قرار گیرد، نظیر اتفاقی که در نمایشگاه‌های جهانی می‌افتد، اما به رعایت این استانداردها در ایران توجه زیادی نمی شود به طوری که در نمایشگاه‌هایی مانند نمایشگاه شیراز شاهد حضور شرکت‌های واردکننده خودرو هستیم و خبری از حضور شرکت‌های مادر خارجی نیست، پس بهتر است در نام‌گذاری چنین نمایشگاه‌هایی تجدیدنظر شود. علاوه بر این به گفته برخی فعالان اقتصادی، امتیاز برگزاری نمایشگاه به راحتی به هر کسی داده نمی‌شود و با توجه به درآمد حاصل از برگزاری نمایشگاه از جمله دریافت اجاره‌بهای غرفه از شرکت‌کنندگان، صدور مجوز برگزاری نمایشگاه با برخی اعمال نظرها صورت می گیرد. نمایشگاه‌های هزینه‌زا و 3 هدف گم شده در این میان باید به هزینه‌های برگزاری این دست نمایشگاه‌ها نیز توجه کرد. نمایشگاه‌هایی که در سطح پایین و با تعداد بازدیدکنندگان محدود برگزار می‌شود و همین مسئله توجیه حضور برای برخی شرکت‌ها را از بین می‌برد. اصولاً برگزاری نمایشگاه در صنعتی مانند خودرو باید سه هدف مهم را دنبال کند، اول اینکه در این نمایشگاه‌ها تکنولوژی جدید به مخاطبان و بازدیدکنندگان ارائه شود. این اتفاق زمینه‌ای برای انعقاد قرارداد بین تولیدکنندگان و فعالان بازار برای نوآوری در صنعت خواهد بود. علاوه بر این، راهی برای تبادل دانش فنی بین شرکت‌های داخلی و خارجی به حساب می آید. دوم اینکه در قالب این نمایشگاه‌ها مقدمات لازم برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در تولید محصولات به روز و تبدیل کردن دانش به صنعت فراهم شود. این اتفاق در صورتی خواهد افتاد که شاهد ارائه دستاوردهای جدید از سوی شرکت کنندگان در نمایشگاه باشیم. سوم اینکه بازارهای جدید صادراتی را پیش روی فعالان اقتصادی کشور قرار دهد که این اتفاق هم در صورت حضور بازدیدکنندگان خارجی و همچنین حضور توانمند شرکت‌های داخلی عملی می‌شود. به این ترتیب، نظارت بر برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی مانند خودرو و یا قطعات دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و این بخش نیازمند ساماندهی جدی از سوی مسئولان مربوطه است.