۴ نکته درباره تغییر سیاست‌ کویت علیه ایران و اخراج دیپلمات‌ها

سرویس بین‌الملل فردا: جنجال اخیر کویتی‌ها و اتهام‌زنی این کشور کوچک به جمهوری اسلامی ایران خبر از تغییر نقش کویت در منطقه دارد. به راستی چرا کشوری که در دعوای دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی علاقه به ایفای نقش میانجی داشت و در تحریم قطر از سوی عربستان، مصر، بحرین و امارات خود را به حاشیه برد و جانب بی‌طرفی را گرفت، حالا درباره ایران اعلام موضع تند می‌کند و اتهامات تکراری خود را به مرحله اقدام دیپلماتیک نزدیک می‌کند. وزارت خارجه کویت پنج شنبه هفته گذشته، سفیر ایران را فراخواند و اعلام کرد که دفتر رایزن فرهنگی و دفتر وابسته نظامی ایران در کویت باید بسته شود. همچنین کویت هشدار داد که تا ۴۵ روز آینده، سفارت ایران در کویت تعداد کارمندانش را باید از ۱۹ نفر به ۴ نفر کاهش دهد. درباره این اقدام کویتی‌ها نکات زیر قابل تامل است: ۱ - ظاهراً گروهی متشکل از ۱۴ شیعه موسوم به العبدلی، متهم به اقدامات شورشی و خراب‌کارانه در کویت شده‌اند. رسانه‌های کویتی نوشته‌اند که اعضای العبدلی در روز محاکمه از طریق دریا به سمت ایران فرار کرده‌اند. قبل از این هم کویت بار‌ها ایران را متهم به حمایت از گروه‌هایی کرده بود که از نظر آنان متهم به تروریسم بودند و شورشی خطاب می‌شدند. ۲ - در دوسال اخیر، یعنی از زمان اعدام شیخ نمر در عربستان و متعاقباً حمله به سفارت عربستان در ایران، کویت به همراه برخی دیگر از کشورهای عربی سفیر خود را از ایران به کشور خود فراخوانده است و در دو سال اخیر سفارت این کشور در ایران در سطح کاردار و با دو کارمند اداره می‌شده است. از طرفی رایزن فرهنگی ایران در کویت مدت‌ها پیش به کشور بازگشته است. پس در واقع کویتی‌ها جوانب احتیاط را همچنان در برابر ایران حفظ کرده‌اند و با درخواست خود مبنی بر کاهش دیپلمات‌های ایرانی شاغل در کویت، صرفاً اقدام به نوعی موازنه در سطح روابط دیپلماتیک خود با ایران کرده‌اند. خبر اخراج سفیر ایران در کویت نیز پیشاپیش توسط منابع خبری معتبر تکذیب شده است. ۳ - مشخصاً مقامات سعودی بیش از پیش از اقدام کویتی‌ها استقبال کرده‌اند. مجموع مبادلات تجاری ایران و کویت به حدود ٢٦٠ میلیون دلار در سال می‌رسد که از این میان ١٩٧ میلیون دلار سهم ایران و ٦٣ میلیون دلار سهم کویت است. تهدید این حجم از روابط اقتصادی بین دو کشور و تغییر رفتار کویت از حالت مدعی میانجیگیری بین ایران و عربستان به حالت متخاصم بالقوه علیه ایران، برای عربستان امیدوارکننده خواهد بود. نکته جالب مقایسه واکنش عربستانی‌ها در قبال بی‌طرفی کویت در دعوایی که سعودی و متحدانش علیه قطر به راه انداختند با تغییر موضع اخیر این کشور نسبت به ایران بود. شبکه اسکای‌نیوز عربی به نقل از یک عضو مسئول در وزارت خارجه عربستان اعلام کرد که عربستان از تصمیمات جدید دولت کویت علیه ایران به طور کامل حمایت می‌کند. ۴ - نکته قابل توجه در این بین تفاوت زیاد در استقلال سیاسی و رفتارهای دیپلماتیک دو کشور قطر و کویت است. دیگر کاملاً واضح است که موضع بی‌طرفی کویتی‌ها در چالش‌های منطقه از اصالت و صلابت برخوردار نیست. نزدیک به ٢٠٠ هزار دوتابعیتی عربستانی و کویتی در کویت زندگی می‌کنند و خیلی از آنان توانسته‌اند مناصب بالای سیاسی را هم به‌دست آورند. احتمالاً نفوذ این افراد یکی از مهم‌ترین دلایل تأثیرپذیری کویت از عربستان است. اما قطر دارای ساختار سیاسی متمرکزتری است و از ابتدای تأسیس به سمت استقلال‌طلبی سیاسی حرکت کرد. حکام این کشور از تاثیر رسانه در امتداد این استقلال سیاسی آگاه بودند و تاسیس شبکه الجزیره به نفوذ مستقلانه آنان در انقلاب مردم مصر و روی کار آمدن محمد مرسی و پس از آن در بحران سوریه و سایر مسائل منطقه کمک فراوانی کرده است. در لزوم وجود استقلال سیاسی در منطقه بحران خیز خاورمیانه که شکی نیست. اگر موضع‌گیری این دو کشور در قبال ایران را سنگ محک خوبی برای سنجش سطح استقلال سیاسی بدانیم، حال سوال این است که آیا حکومت و پارلمان شبه‌دموکراتیک کویت در مقایسه با حکومت شبه قبیلگی حکام قطر موفق به ایجاد و حفظ استقلال سیاسی برای این کشور شده است؟