آیا ترکیه واقعا به دنبال موشک‌های «اس-۴۰۰» روسی است؟

خبرگزاری تسنیم: روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» در تحلیلی نوشته است: به نظر می‌رسد که واقعا مذاکرات مسکو و آنکارا در مورد فروش سامانه های پیشرفته موشک‌های زمین به هوای «اس-400» روسیه به ترکیه به مرحله پایانی خود نزدیک شده است. خبر چند روز گذشته آژانس خبری بلومبرگ در این رابطه بطور غیرمستقیم از سوی "حسین دیریوز" سفیر ترکیه در مسکو مورد تایید قرار گرفت. وی در این باره یادآور شد که عضویت کشورش در ناتو ممانعتی برای اجرای یک سیاست خارجی چند محوری و توسعه همکاری‌های نظامی با سایر کشورها، از جمله خرید موشک‌های اس-400 از روسیه بوجود نمی آورد. این در حالی است که "جیمز ماتیس" وزیر دفاع آمریکا گفته است که واشنگتن ممانعتی برای چنین اقدامی از سوی آنکارا قائل نخواهد شد. رئیس پنتاگون روز یکشنبه در پاسخ به سئوال خبرنگاران در مورد تایید خبر امکان خرید سامانه های موشکی اس-400 روسی توسط ترکیه، بطور خلاصه گفت: «این تصمیمی است که مستقلا باید اتخاذ شود.» وی در عین حال یادآور شد که موشکهای اس-400 روسی با فناوری‌های نظامی پیمان آتلانتیک شمالی که ترکیه هم عضو آن است، هماهنگی ندارد. ماتیس افزود: «مشکل اینجاست که اطمینانی از قابلیت هماهنگی عملیاتی سیستم‌های ناتو با سامانه های روسی وجود ندارد. البته باید صبر کرد و دید که روند اوضاع به چه صورت پیش می رود و آیا چنین معامله‌ای اصلا تحقق پیدا خواهد کرد یا نه.» تردیدها در مورد خرید موشک‌های اس-400 توسط ترکیه برخی کارشناسان نظامی روسی نیز مانند وزیر دفاع آمریکا نسبت به تحقق قرارداد فروش موشک‌های اس-400 روسیه به ترکیه، با دیده تردید می نگرنند. "ایوان کاناوالوف" مدیر مرکز بحران راهبردی در مسکو در این باره به این روزنامه گفته است: «فعلا که این قضیه فقط یک بازی سیاسی است و با توجه به سیاست غیرقابل پیش بینی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، نمی توان هیچ چیز را در شرایط کنونی بعید دانست.» "الکساندر پیرنجییف" کارشناس نظامی روس نیز تاکید کرده است که اعلام احتمال معامله در مورد موشک‌های اس-400 ، یک عملیات تبلیغاتی مشترک از سوی مسکو و آنکاراست. آنها می خواهند واکنش کشورهای دیگر به این خبر را سنجیده و توانایی روسیه برای همکاری‌های نظامی-فنی با کشورهای عضو ناتو را ارزیابی کنند. با چنین تحلیلی می توان موافقت کرد، ولی نباید اظهارات رسمی مقامات ترکیه و روسیه که امکان چنین معامله‌ای را بعید ندانسته‌اند را از نظر دور داشت. برای مثال "ولادییمر کوژین" مشاور رئیس جمهوری روسیه در مسائل مربوط به همکاری‌های نظامی-فنی در اواخر ماه ژوئن اعلام کرد که قرارداد فروش سامانه های موشکی اس-400 به ترکیه مورد توافق کلی دو طرف قرار گرفته، ولی مسئله اعتبار مالی آن هنوز حل و فصل نشده است. بعد از آن "دنیس مانتورییف" وزیر صنایع و تجارت روسیه نیز در تاریخ 30 ژوئن در این باره گفت: «در حال حاضر مسئله ارائه اعتبار مالی روسیه مطرح نیست و ترکیه خود هزینه لازم برای چنین خریدی را در اختیار دارد.» ترکیه درصدد ایجاد سامانه دفاع ضدموشکی خودی است "فکری ایشیک" وزیر دفاع ترکیه نیز در تاریخ 4 جولای در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که کشورش به سامانه های دفاع ضدهوایی قابل اطمینان نیاز دارد و در همین رابطه مسئله خرید موشک‌های اس-400 از روسیه هم بررسی شده است. وی افزود: «البته ما قصد داریم سامانه دفاع ضدهوایی خاص خود را ایجاد کنیم و در این رابطه ممکن است از کشورهای فرانسه و ایتالیا کمک گرفته شود.» هفته گذشته روزنامه «هریت» ترکیه نیز به نقل از وزیر دفاع این کشور خبر داد که آنکارا توافقنامه‌ای را برای همکاری با شرکت فرانسوی-ایتالیایی «Eurosаm» به منظور ساخت سامانه دفاع ضدموشکی مخصوص خود ترکیه امضاء کرده است. البته در این خبر اشاره‌ای به این مسئله نشد که آنکارا از خرید موشکهای اس-400 روسی خودداری کرده است. ضمن اینکه هنوز معلوم نیست که آنکارا از چه منبعی قصد دارد تامین مالی قرارداد احتمالی خرید موشکهای اس-400 از روسیه که حدود 2،5 میلیارد دلار برای دو دستگاه سامانه موشکی فوق می شود را انجام دهد. گفته می شود که بعد از تحویل دو سامانه، امکان تولید آن در خود ترکیه نیز مد نظر است. البته این مسئله هنوز بطور رسمی مورد تایید قرار نگرفته است. ضمن اینکه، این مسئله کاملا طبیعی است، چون اطلاعات مربوط به همکاری‌های نظامی-فنی بین کشورها، بخصوص مراحل نهایی آن، محرمانه است. موشک‌های «اس-400» برای ترکیه ایده آل هستند به عقیده سپهبد "یوری نیتکاچیف" کارشناس نظامی روس، امکان خرید موشکهای اس-400 توسط ترکیه کاملا وجود دارد و برخی شواهد این مسئله را تایید می کند. وی توضیح داد: «اولا ترکیه مدتهاست درصدد ایجاد سامانه دفاع ضدموشکی ملی است و حتی 10 سال قبل نیز قصد خرید چنین موشک‌هایی را از چین داشت، ولی دو کشور در نهایت به توافق نرسیدند. و اکنون سامانه های موشکی اس-400 روسی برای ترکیه بسیار ایده آل هستند، برای اینکه آنها امروزه از بهترین و قابل اطمینان ترین سامانه ها در جهان بشمار می روند.» این نظامی سابق روس افزود: «دوم اینکه، نه آمریکا و نه دیگر کشورهای عضو ناتو قصد ندارند به ترکیه سامانه های مدرن ضدموشکی بفروشند، برای اینکه آنکارا با قبرس مشکل ارضی دارد و در جنوب ترکیه نیز مناقشه نظامی با شبه نظامیان کرد ادامه دارد. و اگر کشور یا شرکتی اروپایی هم قصد کمک به ترکیه برای ایجاد سامانه دفاع ضدموشکی ملی را داشته باشد، روند تحقق آن بسیار درازمدت خواهد بود. در این بین اگر روابط مشارکتی بین مسکو و آنکارا به همین صورت ادامه یابد، روسیه بهترین گزینه برای کمک به ترکیه در این زمینه خواهد بود.» به گفته نیتکاچیف، «نکته سوم هم این است که نظریه وزیر دفاع آمریکا در مورد عدم هماهنگی موشک‌های اس-400 روسی با سامانه های ناتو، پایه و اساس فنی درستی ندارد. برای اینکه یونان نیز کشوری عضو ناتو است که از روسیه سامانه های دفاع ضدموشکی «اس-300» خریداری کرده و این سامانه به خوبی در سیستم دفاعی این کشور فعال است.» ترکیه در نوبت دریافت «اس-400» بعد از چین و هند "ادوارد رودیوکوف" عضو آکادمی علوم نظامی روسیه معتقد است که تحقق امضای چنین قراردادی بین روسیه و ترکیه به دلایل دیگری ممکن است به این زودی‌ها رخ ندهد و چند سال بطول بیانجامد، از جمله مشکلات در این راستا آن است که منابع صنایع نظامی روسیه برای تولید این سامانه ها محدود است و روسیه برای تحویل این سامانه ها حداقل تا سال 2020 زمان نیاز دارد. برای اینکه بر اساس برنامه توسعه نیروهای نظامی روسیه در سال 2017، باید حداقل 8 دستگاه از این سامانه به ارتش تحویل داده شود. سپس تا قبل از سال 2020 هم تعهد تحویل این نوع سامانه های موشکی به دو کشور چین و هند پیش روی صنایع نظامی روسیه است. البته در صورت تامین مالی بموقع و استفاده از حداکثر توان فنی شرکت‌های تولید کننده صنایع نظامی روسیه، این مشکلات قابل حل و فصل بوده و امکان تسریع روند تولید این سامانه های موشکی پیشرفته وجود دارد.