گزارش وزارت امور خارجه در خصوص روند اجرای برجام

خبرگزاری فارس: ششمین گزارش وزارت امور خارجه در خصوص روند اجرای برجام، تسلیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی شد. این گزارش آخرین تحولات مرتبط با اجرای برجام در دو حوزه ی هسته ای و رفع تحریمها در سه ماهه گذشته را تشریح و برخی چالش های مربوط را بیان کرده است. به موجب این گزارش، از اواخر اردیبهشت تا 26 تیر ماه سالجاری،"فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران در چارچوب راهبرد و برنامه درازمدت هسته ای کشور، استمرار داشته و تمام ابعاد مهم و حساس برنامه هسته ای در ظرفیت های مورد نیاز کشور در مقطع کنونی، ... پیشرفت داشته است." ادامه برنامه مدرن سازی راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک، ادامه فعالیت کارخانه تولید آب سنگین اراک با ظرفیت معمول و طبق برنامه ریزی سالانه، ادامه تحقیق و توسعه غنی سازی و پیگیری پروژه تولید ایزوتوپ های پایدار در سایت فردو از جمله تحولاتی است که در گزارش وزارت امور خارجه برجسته شده است. براساس این گزارش طی 3 ماهه گذشته، "تمام سانتریفیوژها براساس برنامه طراحی شده توسط سازمان انرژی اتمی کشورمان و منطبق با تعهدات کشور در برجام، بدون وقفه در حال طی مراحل آزمایشی خود با گاز اورانیوم و سایر گازها بوده اند." علاوه بر این، با ورود 137تن کیک زرد خریداری شده از روسیه، مجموعاً 360 تن کیک زرد به ذخایر قبلی اورانیوم کشور، اضافه شده است. یکی از تحولات مهم طی 3 ماه گذشته، افزایش همکاری های بین المللی در زمینه انرژی هسته ای با بهره گیری از ظرفیت های پیوست شماره 3 برجام بوده است. در این راستا، علاوه بر ادامه گفتگوهای فنی کارشناسی در قالب کارگروه تحقیق و توسعه با اتحادیه اروپا، پروژه مهمی در زمینه ارتقای توانمندی های نظام ایمنی هسته ای کشور با اتحادیه اروپا به امضاء رسید و بدین ترتیب امکان همکاری عملی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا در این زمینه فراهم شد. شروع پروژه ساخت مرکز ملی یون درمانی سرطان با همکاری یکی از شرکت های پیشرفته اروپایی در حوزه پزشکی هسته ای از جمله دیگر تحولات عمده در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است که در گزارش وزارت امور خارجه ذکر شده است. گزارش وزارت امور خارجه می افزاید: در بازه زمانی 3 ماهه مورد نظر، تعامل جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی براساس مقررات و اسناد پادمانی، اجرای موقت پروتکل الحاقی و متن برجام ادامه یافته که یکی از نتایج آن تأکید مجدد آژانس بر اجرای کامل تعهدات جمهوری اسلامی ایران بوده است. خاطر نشان می شود، گزارش آژانس که در روز 12 خرداد منتشر شد، یکبار دیگر بر ایفای تعهدات از سوی جمهوری اسلامی ایران اذعان کرده است. این امر ضمن اثبات پایندی مسئولانه جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود و خنثی کردن تبلیغات مسموم برخی قدرت ها و حامیان منطقه ای آنها که موضوع هسته ای ایران را به عنوان محملی برای ایران هراسی مورد سوء استفاده قرار می دادند، موجبات انزوای جریان های ضد ایرانی را فراهم کرده است. در بخش دوم گزارش، برخی از گشایش های حاصله در حوزه های مختلف اقتصادی از جمله انرژی، حمل و نقل و بانکی که متعاقب انعقاد برجام و رفع تحریم های تحمیلی حاصل شده است، بیان گردیده است. در ابتدای این بخش از گزارش، ضمن تصریح به این امر که «انعکاس آمار واطلاعات واصله از دستگاه ها درگزارش های سه ماهه وزارت امور خارجه، عمدتاً به منظور تبیین ملموس تر گشایش ها و مقایسه شرایط قبل و پس از اجرای برجام و با هدف فراهم کردن امکان ارزیابی عینی و دقیق تر روند اجرای صورت می گیرد، اماجایگزین گزارشات دستگاه ها نیست»، خلاصه ای از اهم تحولات و گشایش های صورت گرفته تشریح شده است. امضای قرارداد توسعه بخش فراساحل فاز 66 پارس جنوبی بین شرکت ملی نفت ایران و دو شرکت"توتال" فرانسه و "سی ان پی سی" چین، ادامه روند نهایی شدن و اجرای توافق هایی که طی پانزده ماهه نخست اجرای برجام منعقد شده بود از جمله تحویل چهار فروند از هواپیماهای خریداری شده ازشرکت ATR ( ATR72-600 ( و توافق بین دو شرکت هواپیمایی دیگر ایرانی برای خرید هواپیما از بوئینگ و ایرباس از جمله تحولات مهم در حوزه حمل و نقل هوایی می باشد. انتخاب ایران به عنوان عضو شورای حکام انجمن هواپیمایی یاتا برای اولین بار در چهار دهه گذشته نیز یکی از مواردی است که در گزارش وزارت امور خارجه ذکر شده است. در حوزه حمل و نقل دریایی، با اشاره به روند سریع احیای فعالیت ها و مسیرهای تجاری شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، تصریح شده است که در حال حاضر تعداد قابل توجهی از شناورهای گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تحت پوشش کلوپ استیم شیپ قرار گرفته و کلوپ های بین المللی عضو IG Group سقف پوشش بیمه ای خود برای شناورهای این شرکت را تا سطح یک میلیارد دلار افزایش داده اند. علاوه بر موارد فوق، با اصلاح مقررات کنترل صادرات و واردات اتحادیه اروپایی در زمینه فروش اقلام باکاربری دوگانه به ایران، "لزوم اخذ تائیدیه کمیسیون مشترک برای واردات اقلام مرتبط هسته ای از ایران به اتحادیه اروپا حذف و شرط لزوم تائید گواهی بهره بردار نهایی اقلام با کاربری دوگانه" توسط "نهادصلاحیت دار ایرانی نیز منتفی شد. این تصمیم اتحادیه اروپا تاثیر بسزایی در تسهیل تجارت کالاها و اقلامی که تا پیش از برجام اساسا فروش آنها به ایران منع مطلق داشت، ایفا خواهد کرد. گزارش وزارت خارجه با اذعان به تداوم چالش ها و مشکلات بر سر راه بهره مندی حداکثری ایران از منافع برجام از حیث رفع تحریم ها، مشکل اصلی را کماکان اقدامات یکجانبه و رویکرد غیرسازنده آمریکا دانسته و با اشاره به تحرکات خصمانه آمریکا در هر دو قوه مجریه و مقننه، تاکید کرده است که وزارت امور خارجه در رایزنی مستمر با سایر طرف های برجام در این خصوص می باشد. نکته قابل توجه اینکه با اذعان جامعه بین المللی به صداقت و جدیت ایران در ایفای تعهدات خود طبق برجام، انتقادها به عملکرد یکجانبه گرایانه آمریکا به شدت افزایش یافته است به نحوی که این امر حتی در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی سومین گزارش دبیرکل راجع به قطعنامه 2231 نیز کاملا مشهود بوده و باعث انزوای آمریکا شد. وزارت امور خارجه با اشاره به تداوم برخی مشکلات در حوزه بانکی، با استناد به ارزیابی های رسمی بانک مرکزی عنوان کرده است که عمده این مشکلات مرتبط با عوامل غیربرجامی بوده و به عوامل دیگری مانند تحریمهای اولیه و غیرهسته ای آمریکا، قوانین انضباطیمرتبط با پولشویی، مربوط می شود. لازم به ذکر است، براساس قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» وزارت امور خارجه مکلف است روند اجرای توافقات را هر سه ماه یکبار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد. در اجرای این تکلیف، وزارت امور خارجه تاکنون شش گزارش به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارائه نموده است. ششمین گزارش وزارت امور خارجه در مورد اجرای برجام در حالی به مجلس شورای اسلامی ارائه می شود که دیپلمات های کشورمان خود را برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام در روز جمعه 30 تیرماه آماده می کنند که یکی از دستورکارهای آن تبیین بدعهدی های آمریکا و استفاده از اهرم های دیپلماتیک برای مقابله با رویکردهای غیرسازنده و مستکبرانه این کشور در قبال روندهای چندجانبه بین المللی می باشد.