کشتی برجام به گِل نشسته است

سرویس سیاسی فردا: این روزها دومین سالگرد توافق هسته ای است که منجر به امضای سندی به نام برجام شد. به همین مناسبت بخشی از گفتگوی فردا نیوز با سیدحسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی را درخصوص برجام بازخوانی می کنیم:

فردا: چه شد که به برجام رسیدیم؟

حدود دو سال و نیم تلاش در زمینه مذاکرات صورت گرفت که مستلزم وقت خیلی زیادی بود؛ یعنی هم مدیریت همه کشور را مشغول خود کرده بود و هم متضمن هزینه های مالی خیلی زیاد هم بود. بالاخره دیپلماسی فعال شبانه روزی، هزینه های مالی خودش را دارد، هزاران ساعت ماموریت باید انجام شود تا چنین مذاکره هایی به نتیجه برسد. نهایتا مذاکرات به سوی برجام سوق پیدا کرد. نمی خواهیم وارد این موضوع بشویم که این متن را چه کسی تهیه کرد؛ این متن کجا آماده شد؛ ما در تهیه آن چه نقشی داشتیم اصلا نقشی داشتیم یا نه؟ نمی خواهم وارد این مسئله بشوم؛ چون از این مرحله عبور کردیم بالاخره توافق برجام انجام شد.

وقتی که برجام به نتیجه رسید، علی رغم اینکه منتقدین با انتقاداتشان افق هایی را در این زمینه روشن می کردندکه این برجام این عواقب، آثار و اتفاقات را در پی دارد، دولت سرمست موفقیت بود که مسئله هسته ای را حل کرده و برجام معادله برد برد محسوب می شود. اما وقتی اجرای برجام آغاز شد دولت آرام ارام متوجه شد که طرف مقابل خیلی مایل به انجام تعهدات در قبال جمهوری اسلامی ایران نیست. برعکس اینکه بشدت ایران را تحت کنترل خودش بگیرد، خودشان خیلی اهتمامی برای انجام تعهداتشان ندارند یا حداقل آن دسته از تعهداتی که ملت ایران انتفاعی از آنها می برند در صحبت های طرف مقابل نیست. آمریکا در اجرای برجام یاغی گری می کرد، یعنی نه تنها اهتمامی برای انجام برجام نداشت، بلکه عهد شکنی ها، مانع تراشی ها و حتی نقض برجام های رفتاری آنها را شاهد بودیم به طوریکه منجر به تصویب آیسا شد که نقض آشکار برجام محسوب می شد.

کشتی برجام به گِل نشسته است

برداشت من این است که بعد از یکسال اجرای برجام آرام آرام کشتی برجام به گِل نشست و از حرکت ایستاد. زیرا اراده ای در طرف مقابل وجود ندارد که ملت ایران از آن انتفاعی ببرد. مثلا بلافاصله بعد از اینکه برجام انجام شد و ایران تعهداتش را انجام می داد که به آغاز برجام یعنی ۲۶ دی ماه برسیم؛ در همان زمان گروههای اقتصادی مختلفی به ایران سفر کردند، توافقاتی انجام شد،۷۰ میلیارد دلار توافق با این کشورها انجام شد که اگر نصف این رقم هم عملیاتی می شد تغییر محسوس اقتصادی در کشور را شاهد بودیم؛ اما عملا هیچکدام از این توافقات عملیاتی نشد، به این دلیل که بانک ها و نظام بانکی با ما کار نمی کنند. سیستم بانکی به ما خدماتی ارائه نمی کند.

فردا: با توجه به اینکه اعتراضات هم به جایی نرسیده است، دولت برای کشتی به گل نشسته برجام تدبیری دارد؟

دولت چاره ای ندارد و هنوز هم ژست حمایت از برجام و مفید بودن آن را می گیرد؛ نمی تواند بگوید ملت بزرگ ایران ما اشتباه کردیم و برجام هیج منافعی نداشته است، ملت می گوید پس چهارسال چه کار می کردید؟ چند روز پیش بود که آقای روحانی صحبت کردند و گفتند مزایای برجام این بوده که عرصه بین المللی پی برده است که می تواند مسائل بین المللی را با گفتگو حل کند. مگر ما آمدیم مشکلات عرصه بین المللی را حل کنیم؟ ما می خواستیم مسائل داخلی کشورمان را حل کنیم. این وعده باید به درد من، سفره مردم، جیب مردم بخورد. اگر قرار باشد جیب مردم خالی تر، سفره مردم کوچکتر و فشار اقتصادی روی مردم بیشتر بشود، حل مشکلات بین المللی با روش برد برد به چه درد من می خورد؟ بنابراین دولت فقط ژست موفقیت در برجام می گیرد و خود پی برده است که برجام انتفاعی برای مردم ایران ندارد.

در مذاکرات، دولت نقشی برای مجلس تعریف نکرده بود

در قضیه توافق دولت نقشی برای مجلس تعریف نکرد. دولت گفت من در حال مذاکره هستم و مذاکره نقشی را تعریف نکرده است که مجلس نظر بدهد مذاکره می کنیم و توافق هم تا ۸ سال موقتی است؛ بعد از ۸ سال که خواست دائمی باشد به مجلس می دهیم و مقام معظم رهبری دولت را وادار کرد که مجلس باید نظر بدهد و بر این اساس کمیسیون ویژه برجام تشکیل شد.

همه اشکالات پیش آمده در برجام را گفته بودیم

من سخنگوی کمیسیون ویژه برجام بودم و انصافا کمیسیون خوب عمل کرد. تمام تیم های گذشته و فعلی مذاکرات را دعوت کرده و اسناد و مدارک را بررسی کرد. برجام پاراگراف به پاراگراف و خط به خط و بند به بند قرائت و بررسی شد و نهایتا گزارشی تهیه کردیم که براساس آن گزارش تمامی این پیامدها آورده شده است؛ یعنی شما اگر همین الان گزارش برجام را بار دیگر مرور کنید، می بینید ما همه این اشکالات را آن موقع گفتیم که کمیسیون مشترک چه اشکالاتی دارد. آمریکایی ها در قبال تعهداتشان چه کارهایی می کنند. مثلا در مورد همین آیسا یا ایسا که ایران اعتراض کرد؛ پاسخ ۵+۱ این بود که در متن توافق گفته شده است تحریم ها را اجرایی نمی کنیم نگفتیم تصویب نمی کنیم؛ پس مصوبه کنگره خلاف برجام نیست. ما هم به وزیر خارجه گفتیم اجرا نکنید پس برجام را نقض نکردیم؛ یعنی پرونده اعتراض ایران همان دقایق اول بسته شد. بنابراین ما همه پیش بینی ها را در این گزارش کرده و آن را تحویل مجلس و نمایندگان محترم و رئیس مجلس دادیم و همه آقایان دستشان بود و به این شکل رای دادند البته نمایندگان مردم هستند و مردم انتخابشان کرده اند.

فردا: وقتی مجلس اصولگرایان برجام را در ۲۰ دقیقه تصویب کرد از مجلس دهم چه انتظاری باید داشت؟

مجلس است و نمایندگان مردم هستند و این ۲۰۰ نفر مستقل بوده و هرکسی برای خودش نظری دارد.

فردا: ۱۷۰ نفر از آن نمایندگان با کلیات برجام مخالف بودند؛ بعد در ۲۰ دقیقه به جزئیاتش رای دادند.

این هنر مجلس است که کارهایی که هیچ کسی نمی تواند انجام دهد، مجلس می تواند. البته برجام در مجلس تصویب نشد زیرا برجام را کسی نمی تواند تصویب یا عدم تصویب یا کم و زیاد کند. توافق نهایی انجام شده بود ما فقط می توانستیم نظر بدهیم که اجرا شود یا نشود. اگر می گفتیم اجرا نشود دولت یازدهم تمام مصیبت کشور را بر گردن مجلس می گذاشت. می گفت ما توافق کردیم که مشکلات محیط زیست، اشتغال، ازدواج، آب مردم را (همانطور که رئیس جمهور محترم قول داده بودند برجام همه این کارها را می کند) حل شود؛ اما مجلس می گوید اجرا نکنید؟ کاری نمی توانستیم بکنیم. توجیه نمی کنم؛ اما شرایط اینگونه بوده است مجلس تصویب کرد و اجازه اجرا را به دولت داد بعد از اجرا هم خود قانون مجلس نقش مجلس را تعریف کرد. مجلس فقط می تواند بگوید که هر شش ماه یکبار کمیسیون امنیت ملی، گزارش روند اجرا را به نمایندگان محترم ملت بدهد.