گروه بیست و افول سلطه آمریکا بر آن

خبرگزاری تسنیم: در حالى که آشوب‌ها در حاشیه نشست جى 20 به تیتر اول بسیارى از رسانه‌هاى دنیا تبدیل شده بود، رهبران آلمان در حالتى انفعالى مى‌کوشند با دادن صفت تروریستى به اعمال معترضان، از عمق توجه جهانیان به این اعتراضات بکاهند. اکنون پرسش اینست که جى 20 چیست؟ و دلایل اعتراض مردمى در برابر آن چیست؟ حواشى آن چه بوده است؟

گروه 20 چیست؟

جى 20 یا گروه بیست، گروهى متشکل از وزراى اقتصاد (دارائى) و مسؤولان بانک‌هاى مرکزى بیست اقتصاد مطرح دنیاست. گروه 20 متشکل از قدرتمندترین کشورهاى جهان است که در مجموع 85 درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند. گروه 20 پس از بروز بحران مالى جهانى اواخر دهه 1990، از راه تلفیق حضور کشورهاى بزرگ جهان، موسوم به گروه 7، با کشورهاى معتبر در حال رشد، شکل گرفت. هدف از گردهمایى یادشده، هماهنگ کردن تمامى قدرتهاى مؤثر اقتصادى جهان در جهت فائق آمدن هرچه سریعتر بر بحران اقتصاد آن روز اعلام شده بود.

سابقه گروه 20

پیش از شکل گرفتن رسمى گروه 20، ابتدا در سال 1998، با ابتکار کشورهاى موسوم به گروه 7 (که روسیه نیز بعدا به آن‌ها ملحق گردید) از گروه 22 براى شرکت در یک کنفرانس اقتصادى و مالى در واشنگتن دعوت به‌عمل آمد. این گروه مسؤولیت بررسى وجوه مشترک بحران مالى آن روز جهان را عهده‌دار شده بود.

اعضاى گروه 20 چه کشورهایى هستند؟

این گروه متشکل از کشورهاى زیر است:

ایالات متحده آمریکا؛ اتحادیه اروپا؛ فرانسه؛ بریتانیا؛ آلمان؛ ایتالیا؛ چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ عربستان سعودى؛ اندونزى؛ استرالیا؛ ترکیه؛ برزیل؛ آرژانتین؛ کانادا؛ هند؛ کره جنوبى؛ آفریقاى جنوبى و مکزیک‌.

چه اعتراضاتى بر گروه 20 وارد شده است؟

1. انحصار عضویت

گرچه G20 اعلام کرده است که درگروه وزن اقتصادى و عضویت گسترده آن، سطح بالایى از مشروعیت و نفوذ در مدیریت اقتصاد جهانى و سیستم مالى را به‌وجود آورده است اما منتقدان برآن هستند که این مشروعیت قابل پذیرش نیست. مؤسسه مطالعات بین‌الملل دانمارک در سال 2011 طى گزارشى این مشروعیت را زیر سؤال برد. در این گزارش، انحصارطلبى جى 20 و عدم حضور نمایندگان واقعى قاره آفریقا و یا فقط دعوت از سایر اقتصادها به‌عنوان ناظر بدون حق اعمال نمایندگى، مورد پرسش قرار گرفته است.

2. دیدگاه منتقدانه نروژى‌ها

وزیر خارجه نروژ در سال 2010 در مصاحبه‌اى با نشریه آلمانى اشپیگل گفت: جى بیست یکى از بزرگترین شکست‌هاى بعد از جنگ دوم جهانى است.

نروژ علی‌رغم این‌که از بزرگترین اقتصادهاى دنیاست به‌دلیل عدم عضویت در اتحادیه اروپا حتى به‌صورت غیرمستقیم هم عضو جى 20 نیست. نروژ هم مانند 173 کشور دیگر دنیا نماینده یا حضورى مؤثر در جى 20 ندارد. اسپانیا و لهستان و سایر کشورها هم اعتراضاتى جدى در این مورد دارند.

3. موقعیت ایران

با وجود در اختیار داشتن 7 درصد مجموع مواد خام جهان، 10 درصد از مجموع ذخایر نفت خام دنیا (مقام دوم جهان بعد از عربستان)، 16 درصد از مجموع ذخایر گاز طبیعى دنیا (مقام دوم جهان بعد از روسیه) و داشتن 1 درصد از جمعیت مجموع جهان، ایران که از نظر وسعت نیز کشورى بزرگ محسوب مى‌شود (سیزدهمین کشور دنیا)، تاکنون به هیچ‌یک از گردهمایى‌هاى یادشده دعوت نشده است.

حال آن‌که با توجه به ترکیب مواد خام، ذخیره انرژى، میزان جمعیت و وسعت خاک، ایران به‌راحتى قادر است در ردیف ده قدرت بزرگ اقتصادى جهان قرار گیرد.

نکات مهم اجلاس‌ هامبورگ

ترامپ اجلاس‌ هامبورگ را موفقیت بزرگ براى آمریکا خواند و اعلام کرد که بسیارى از توافق‌هاى تجارى غیرسودمند براى واشنگتن را اصلاح کرده است.

در حالی‌که در بیانیه نهایى اجلاس‌ هامبورگ بر شفاف بودن اصول اقتصادى و خوددارى کشورها از حمایت‌هاى اقتصاد ملى به زیان کشورهاى دیگر تأکید شده، اما دولت آمریکا چنین حمایتى را رویکرد اصلى دولت خود قرار داده که با بیانیه نشست جى 20 متناقض است.

افول موقعیت آمریکا آشکار شد. بسیارى معتقد شدند که ترامپ هیچ تمایل و البته ظرفیت رهبرى جهان را ندارد. گروه جى - 20 در حالى به ‌کار خود پایان داد که به گروه جى - 19 تبدیل شده بود زیرا با تأکید بر اجراى توافق زیست‌محیطى پاریس به اتمام رسید؛ در انتهاى این نشست، آمریکا منزوى و بى‌یار و یاور شده بود. تارنماى شبکه خبرى سى.ان.ان در گزارشى نوشت ترامپ با سیاست‌هاى خود در حال نابود کردن اعتبار آمریکا در جهان است. ترامپ با ورود به دوازدهمین اجلاس سران جى 20 با مجموعه‌اى از مسائل مهم روبه‌رو شده است. تاکنون از وى در مورد مسائل گوناگون از مقررات مالى تا تجارت، مهاجرت و پیمان تغییرات اقلیمى انتقادهاى زیادى به‌عمل آمده است.

با این‌حال وى در حالى وارد این اجلاس شد که ایالات متحده و رئیس جمهورى آن در جایگاهى بسیار ضعیف‌تر از آغاز دوره ترامپ قرار دارند. وى رئیس جمهورى است که خود را مفتخر به شعار بزرگ و قدرتمند ساختن آمریکا می‌داند اما با اقدامات وى، این کشور در شرایطى قرار گرفت که براى وادار کردن دیگران براى اجراى توصیه‌ها و نگرانى‌ها مشکلات بسیارى را دارد.

و نهایتاً اعتراض توده‌هاى مردم اینست که گروه 20 مجموعه‌اى از گرگ‌ها هستند که اقتصاد سرمایه‌دارى را که پنچه در خون فقرا کرده است؛ تقویت مى‌کنند.