موز طلایی، میوه‌ای اصلاح‌شده برای جلوگیری از مرگ کودکان!

در شرق آفریقا و به طور دقیق‌تر کشور اوگاندا (Uganda)، موز پخته اصلی‌ترین غذای مردم محلی به شمار می‌آید که به صورت سبز، بخارپز شده و مصرف می‌شود. متاسفانه موزهای معمولی مورد استفاده حاوی مقادیر کمی از مواد میکرو مغزی هستند؛ موادی مانند پرو ویتامین یا پیش‌ویتامین آ (Provitamin A) که پس از مصرف، در طی فرآیندهای متابولیک تبدیل ویتامین A می‌شوند. به طور کلی تخمین زده می‌شود که سالانه بین 650 تا 700 هزار کودک در سراسر جهان به خاطر کمبود این نوع پرو ویتامین در رژیم غذایی‌شان، جان خود را از دست می‌دهند و حدودا 300 هزار کودک هم به همین دلیل، نابینا می‌شوند. اما جیمز دِیل (James Dale)، از متخصصان بیوتکنولوژی کشاورزیِ دانشگاه فناوری کوئینزلند (QUT)، در طول یک دهه‌ی گذشته با اصلاح موزهای معمولی و پرورش موز طلایی که سرشار از ویتامین آ است، گامی بزرگ در راستای مقابله با این اتفاق ناگوار و کاهش مرگ‌ومیر کودکان به دلیل محرومیت از مواد مغذی، برداشته است.

پروفسور جیمز دِیل دِیل در رابطه با فرآیند اصلاح موز طلایی می‌گوید: نوعی موز در کشور پاپوآ گینه نو (Papua New Guinea) وجود دارد که سرشار از پرو ویتامین A است، اما خوشه‌های کوچکی دارد در حجم کم قابل‌کشت است؛ ما با استخراج ژن این میوه و وارد کردن آن به موزهای معمولی، موفق به پرورش موز طلایی شده‌ایم. در طول سال‌های گذشته، این نوع موز با سطوح بالایی از پیش‌ویتامین آ توسعه یافته است که از نظر ظاهری هم با رنگ طلایی مایل به نارنجی‌اش، با میوه‌های معمولی تفاوت دارد. آزمایش‌های میدانی در حال انجام، در اوگاندا تاکنون موز طلایی فقط در ایالت کوئینزلند استرالیا کشت شده، اما به تازگی ژن‌های مربوطه برای آزمایش‌های میدانی و استفاده در موزهای محلی به اوگاندا ارسال شده‌اند؛ انتظار می‌رود که تا سال 2021 کشاورزان قادر باشند موز طلایی را در مقیاس بزرگ پرورش دهند. مقاله‌ای هم از این دستاورد علمی و انسان دوستانه در ژورنال بیوتکنولوژی گیاهی (Plant Biotechnology) به چاپ رسیده است.