وقتی یک عالم دینی «مصدق» را از وقوع کودتا خبر داد +متن

در روزهای گذشته وزارت خارجه آمریکا اسناد مرتبط با کودتای 28 مرداد را منتشر کرد. کودتایی که منجر به سقوط دولت محمد مصدق و بازگشت مجدد محمدرضا پهلوی به کشور شد آیت‌‌الله سیدابوالقاسم کاشانی از رهبران ملی شدن صنعت نفت یک روز پیش از کودتای 28 مرداد در نامه‌ای به محمد مصدق نسبت به وقوع یک کودتا در کشور هشدار می‌دهد، اما مصدق اعتنایی به این دلسوزی‌ها نمی‌کند که در نهایت منجر به سقوط دولت وی و شکست نهضت ملی ایران شد. متن نامه آیت‌الله کاشانی به شرح زیر است: حضرت‌ نخست‌‌وزیر معظم‌ جناب‌ آقای‌ دکتر مصدق‌ «دام‌ اقباله‌» عرض می‌شود، اگرچه امکاناتی برای عرایضم نمانده ولی صلاح دین و ملت برای این خادم اسلام بالاتر از احساسات شخصی است و علیرغم غرض‌ورزی‌ها و بوق و کرنای تبلیغات شما، خودتان بهتر از هر کس می‌دانید که همِّ و غم در نگهداری دولت جنابعالی است که خودتان به بقاء آن مایل نیستید. از تجربیات روی کار آمدن قوام و لجبازی‌های اخیر بر من مسلم است که می‌خواهید مانند سی‌ام تیر کذایی یک بار دیگر ملت را تنها گذاشته و قهرمانانه بروید. حرف اینجانب را در خصوص اصرارم در عدم اجرای رفراندوم نشنیدید و مرا لکه‌ حیض کردید. خانه‌ام را سنگباران و یاران و فرزندانم را زندانی فرمودید و مجلس را که ترس داشتید شما را ببرد بستید و حالا نه مجلسی است و نه تکیه‌گاهی برای این ملت گذاشته‌اید. زاهدی را که من با زحمت در مجلس تحت‌نظر و قابل کنترل نگاه داشته بودم با لطایف‌الحیل خارج کردید و حالا همان‌طور که واضح بوده درصدد به اصطلاح کودتاست. اگر نقشه شما نیست که مانند سی‌ام تیر عقب‌نشینی کنید و به ظاهر قهرمان زمان بمانید و اگر حدس و نظر من صحیح نیست که همان‌طور که در آخرین ملاقاتم در دزاشیب به شما گفتم و به هندرسن هم گوشزد کردم که آمریکا ما را در گرفتن نفت از انگلیسی‌ها کمک کرد و حالا به صورت ملی و دنیاپسندی می‌خواهد به دست جنابعالی این ثروت ما را به چنگ آورد. و اگر واقعاً با دیپلماسی نمی‌خواهید کنار بروید، این نامه من سندی در تاریخ ملت ایران خواهد بود که من شما را با وجود همه بدی‌های خصوصی‌تان نسبت به خودم از وقوع حتمی یک کودتا به وسیله زاهدی که مطابق با نقشه خود شماست آگاه کردم که فردا جای هیچ‌گونه عذر موجهی نباشد. اگر به راستی در این فکر اشتباه می‌کنم با اظهار تمایل شما، سیدمصطفی و ناصرخان قشقایی را برای مذاکره خدمت می‌فرستم، خدا به همه رحم بفرماید. ایام به کام باد. سیدابوالقاسم‌ کاشانی/ 27 مرداد 1332 اما پاسخ دکتر مصدق به نامه آیت‌الله کاشانی چنین است: مرقومه‌ حضرت‌ آقا توسط‌ آقای‌ حسن‌ سالمی‌ زیارت‌ شد. اینجانب‌ مستظهر به‌ پشتیبانی‌ ملت‌ ایران‌ هستم. والسلام دکتر محمد مصدق