۴ دلیل پیروی مالدیو از عربستان

سرویس بین‌الملل فردا؛ وحید خضاب: وقتی عربستان صبح روز پنجم ژوئن با قطر قطع رابطه کرد و حتی بالاتر از آن، مرزهای زمینی‌اش با قطر را هم بست و پروازهای هوایی از مبدأ دوحه و به مقصد آن شهر را نیز متوقف کرد، توجیهاتش تا حدی قابل فهم بود؛ چون صحبت‌های امیر تمیم بن حمد (که البته تکذیب شد) و در آن از عربستان سعودی انتقاد کرده و این کشور را به بهبود روابط با ایران دعوت می‌کرد (در صورت صحت) برای این همه سر و صدا کافی بود، شاید منطقی باشد که عربستان سعودی تمجید همسایه‌اش از یک دشمن سرسخت را نپذیرد. اما مالدیو چرا؟

دلایل امارات و مصر برای قطع رابطه

جنگ کلامی بین امارات و قطر اساساً هیچ وقت قطع نشده بود و اتهامات از دو طرف به یکدیگر وارد می‌شد. کار بحرین را هم از این منظر می‌توان فهمید که روابط قوی‌اش با عربستان سعودی باعث شده به کمپین ضد قطری بپیوندد، چون این نیروهای نظامی عربستان سعودی بودند که در مارس 2011 برای حمایت از نظام بحرین در مقابل یکی از امواج بهار عربی وارد آن کشور شدند. وقتی هم درباره‌ چرایی رفتار مصر سؤال شود، جوابی قانع‌کننده‌تر از بحث «اخوان‌المسلمین» نداریم. چون نظام مصر از سال 2013 با دوحه به دلیل حمایتش از اخوان المسلمین و پذیرش رهبران فراری این جنبش در قطر سرشاخ شده است. اما در این بین یک سؤال باقی می‌ماند: این قضیه چه ربطی به مجمع‌الجزایر مالدیو دارد؟ مالدیو، کشوری است کوچک و دور و هیچ ارتباطی با کشمکش‌های سیاسی در منطقه‌ ما ندارد، با این وجود حکومت این کشور به سرعت از تصمیمات عربستان سعودی برای محاصره‌ قطر حمایت کرد. دلیل این قضیه چیست؟

1. مالدیو، دخترخوانده عربستان سعودی

در ماه فوریه سال 2014، برخی از جهانگردان خارجی با پیام‌های غافلگیرانه‌ای از طرف مسئولان تفریحگاه‌های ساحلی در مالدیو مواجه شدند که به آنها خبر می‌داد رزرو و اجاره‌هایشان کنسل شده است؛ چون ملک سلمان کل تفریحگاه ساحلی را برای مدت سه ماه کرایه کرده بود. این تفریحگاه ساحلی سه جزیره‌ کامل از مالدیو را پوشش می‌دهد.

آن سفر باعث شد عربستان سعودی وامی به ارزش 300 میلیون دلار با بازپرداخت 5 ساله به مالدیو بدهد و ضمناً برای اولین بار در تاریخ روابط دو کشور، خط هوایی مستقیم بین دو کشور افتتاح شد و عربستان اجازه داد هفته‌ای 14 پرواز از مالدیو به مقصد این کشور صورت گیرد (این رقم، برای کشوری با اندازه مالدیو رقم بزرگی است). در کنار اینها عزم راسخی برای تقویت روابط بین دو کشور برای اهداف مشترک پیش‌رو وجود دارد.

یکی از مسائلی که تلاش مالدیو برای رفتن به سمت عربستان سعودی را تسهیل می‌کند، سنی بودن رئیس مجمع‌الجزایر مالدیو «عبدالله امین» است. در همان سفرِ ملک سلمان، مالدیو توانست صد هزار دلار هدیه‌ بلاعوض برای تقویت آموزش اسلامی در کشور دریافت کند و همچنین قرار شد پژوهشگران دینی عربستانی برای حمایت از آموزش اسلامی به این کشور بروند و نزدیک به 50 بورس کامل تحصیلی نیز برای دانشجویان مالدیوی جهت تحصیل در دانشگاه‌های سعودی ارائه شود و این یعنی، گسترش وهابیت در مالدیو طی سال‌های آتی.

2.ماهی‌های مالدیو در بازارهای عربستان سعودی فروخته می‌شود.

بعد از گردشگری، مزرعه‌های پرورش ماهی و ماهی‌گیری از اقیانوس هند، دومین رتبه را در اقتصاد مالدیو به خود اختصاص داده است. حدود 20 درصد از نیروی کار این کشور در این حوزه فعالیت می‌کنند. ولی در سال 2014 بود که اتحادیه‌ اروپا با اعلام ممنوعیت ورود ماهی از مالدیو به بازارهای این اتحادیه (به این دلیل که این ماهی‌ها استانداردهای سلامت و امنیت اتحادیه‌ اروپا را دارا نیست)، اقتصاد این کشور آسیایی را به خطر انداخت. اتحادیه‌ اروپا در توجیه این ممنوعیت اعلام کرد که به سختی می‌توان معیارهای سلامتی و بهداشتی آب‌های اقیانوس هند که مجمع‌الجزایر مالدیو را در برگرفته؛ تأیید کرد.

اما این قضیه باعث یأس دولت مالدیو نشد. این کشور به سراغ دوست جدیدش عربستان سعودی رفت و توانست برچسب «حلال» را برای ماهی‌هایش دریافت کند و پس از آن بازارهای عربستان سعودی، تبدیل به بازار جدید فروش ماهی‌های حلال مالدیو شدند. در سال 2016 وزیر صنعت ماهی‌گیری مالدیو اعلام کرد که این کشور به زودی 4 کارخانه‌ بزرگ کنسروسازی ماهی در کشور ایجاد خواهد کرد و اعلام نمود که این حرکت می‌تواند سود اقتصادی بزرگی در صنعت ماهی‌گیری کشور ایجاد کند.

3.نفت عربستان سعودی، ورود گردشگران چینی به مالدیو را تضمین می‌کند

طبیعت سرسبز و مجموعه‌ای از طرح‌های معماری خلاقانه در بنای تفریحگاه‌های ساحلی و دهکده‌های توریستی، مالدیو را به یکی از بزرگترین مقصدهای گردشگری در جهان تبدیل نموده است. در سال 2014، میزان گردشگران چینی‌ که به جزایر مالدیو آمده بودند، حدود 44 درصد کل گردشگران این کشور برآورد می‌شد.

حکومت مالدیو در ماه مارس گذشته، با درخواست ملک سلمان برای ساخت یک پایگاه نفتی عربستانی در این کشور موافقت کرد. عربستان می‌‌خواهد نفت را از عربستان به چین منتقل و صادر کند و درصدد است مالدیو، اولین ایستگاه در حد فاصل دو کشور باشد. موافقت با این طرح، علاوه بر دوستی حکومت سعودی، درآمد مالی هنگفتی برای مالدیو به بار می‌آورد و در کنار آن به چین برای دستیابی به سوخت مورد نیازش کمک می‌کند و همین باعث خواهد شد حکومت چین شهروندان خود را برای سفر سیاحتی به مجمع‌الجزایر مالدیو تشویق کند و سفرشان را تسهیل نماید.

4. ده میلیارد دلار؛ مالدیو زیر عبای عربستانی سعودی

در سفر ماه مارس ملک سلمان به چند کشور آسیایی، مالدیو اولین مقصد بود و پس از آن دیدار کوتاه، دولت مالدیو اعلام کرد که عربستان سعودی 10 میلیارد دلار در این کشور سرمایه‌گذاری خواهد کرد. با توجه به اوضاع اقتصادی مالدیو که این کشور را در بین کشورهای در حال توسعه قرار می‌‌دهد، سرمایه‌گذاری‌هایی با این مبلغ شاید بتواند در آینده، مالدیو را در میان کشورهای پیشرفته‌ اقتصادی جای دهد. دولت مالدیو مدتی بعد اعلام کرد که این اموال در بخش گردشگری (منبع اول درآمد ملی مالدیو) سرمایه‌گذاری خواهد شد. اما این هدف اصلی عربستان سعودی نبوده است، هدف اصلی؛ خرید یکی از جزایر مالدیو بود برای طرح ساخت ایستگاه نفتی بزرگی که به چین سوخت خواهد رساند.

اما در این بین، مسئله‌ای وجود دارد که باید به آن اشاره کرد: قوانین مجمع‌الجزایر مالدیو تنها اجازه‌ بهره‌برداری 99 ساله (بدون مالکیت) را می‌دهد و فروش جزیره‌ای به عربستان سعودی مستلزم اصلاح این قوانین است یا تصویب قوانین دیگری که اجازه‌ این معامله را صادر کند. و از آنجا که حزب حاکم، اکثریت را در پارلمان در اختیار دارد ملک سلمان هیچ نگرانی‌ای در این باره ندارد و چیزی که این مطلب را ثابت می‌کند، ابهامی است که دولت مالدیو در قبال اتهاماتِ فروش جزیره و مخالفت با قوانین در پیش گرفته و تاکنون جزئیات آن معامله را به صورت کامل اعلام نکرده و اعلام قضیه هم از طرف سعودی‌ها صورت گرفته است.

حکومت سعودی توانسته یک هم‌پیمان قوی برای خود بسازد. تمام کارهایی که عربستان برای مجمع‌الجزایر مالدیو کرده، دولت مالدیو را تحت امر دولت سعودی قرار می‌دهد. پیروی مالدیو از کمپین ضدقطری عربستان سعودی ممکن است ضررهای زیادی برای قطر به دنبال داشته باشد، به ویژه که شرکت هواپیمایی قطر از شرکت‌هایی است که هواپیماهایش بیشترین گردشگران را به مالدیو برده یا از مالدیو به نقاط دیگر می‌برد.

منبع: sasapost