بقایای خوارج برجا مانده از زمان امام علی در کجا زندگی میکنند؟
برای مثال در عمان سلطان قابوس و طرفداران و پیروانش و عده ای در الجزایر، لیبی و تونس اباضی مسلک اند. چون از ابتدا با مسلمانان ها درگیر نشدند و مسلمان ها هم کاری با آنها نداشتند و آنها را مسلمان می دانستند باقی ماندند.
سرویس بین الملل فردا: بصیرت در گفتگویی با حجت الاسلام دکتر مهدی فرمانیان، رئیس دانشکده مذاهب اسلامی به مساله جنگ نهروان و خوارج برجای مانده از این جنگ پرداخته است.
وی در این باره می گوید: اهمیت این جنگ به اندازه ای بود که امام علی (ع) بعد از جنگ فرمود، من چشم فتنه را درآوردم. هیچ کس نمی توانست با اینها رو به رو شود، چرا که وقتی با اینها رو به رو می شد می دید اینها زاهدند، اینها عابدند، نماز شب می خوانند، قرآن می خوانند و همه اینها باعث شده بود که از جنگ با آنها بترسند. لذا امام علی (ع) با اینها جنگیدند.
به هر حال اینها بعد از این مسئله توطئه چیدند و امام علی (ع) را به شهادت رساندند. اما مجموعه آن 8 هزار تا که برگشته بودند و تعدادی که زخمی شده بودند و بعد خوب شدند، اینها مجموعه خوارج در کوفه را تشکیل دادند، که بعد از آن در سال 65 هجری دوباره ظهور کردند. یعنی بعد از اینکه معاویه از دنیا رفت و یزید هم از دنیا رفت، احساس کردند مقداری فضای جهان اسلام آرام تر شده و تسلط اموی ها کم شده است پس دوباره قیام کردند و در سال 65 دوباره به میدان آمدند.
از این پس خوارج به 4 گروه عمده تقسیم شدند: ازارقه، نجداد، صفریه و اباضیه. در این میان ازارقه از همه تندتر بودند و زودتر از همه هم از بین رفتند، بعد از آنها نجداد که تندتر بودند از بین رفتند و بعد صفریه که یک مقداری معتدل بودند هم از بین رفتند. جالب است که ازارقه که تندترین گروه خوارج بودند، سال 100 و نجداد که گروه بعد از آنها بودند سال 200 و صفریه که بعد از آنها بودند، قرن 4 هجری از بین رفتند و اباضیه که از ابتدا اعلام کرد که ما مسلمانان را کافر نمی دانیم، بلکه کافر به کفر نعمت می دانیم و با مسلمانان نجنگیدند و در کنارشان زندگی کردند، تا به امروز باقی ماندند. برای مثال در الجزایر، لیبی و تونس اباضی مسلک اند. چون از ابتدا با مسلمانان ها درگیر نشدند و مسلمان ها هم کاری با آنها نداشتند و آنها را مسلمان می دانستند باقی ماندند.