«ائتلاف بزرگ» چه کسانی بودند؟

خبرگزاری تسنیم: هفتم خرداد روز قانون و آغاز هفته مجلس، یادآور هفتم خرداد ماه ۱۳۵۹ است که در چنین روزی، اولین دوره مجلس شورای اسلامی افتتاح شد. انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد. انتخابات مجلس، پنجمین انتخابات در نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی بود و پیش از آن رفراندوم ۱۲ فروردین، خبرگان قانون اساسی، رفراندوم قانون اساسی و اولین دوره ریاست‌جمهوری برگزار شده بود.

در این دوره انتخابات احزاب و تشکل‌های گوناگونی شرکت داشتند. مهم‌ترین حزب و ائتلاف حاضر در صحنه انتخابات، گروهی موسوم به «ائتلاف بزرگ» بود. جامعه روحانیت مبارز و حزب جمهوری اسلامی ابتدا فهرست جداگانه‌ای را منتشر کردند که اشتراکات زیادی داشت، اما در ۲۲ اسفند ۱۳۵۸ این دو گروه همراه با سازمان مجاهدین انقلاب و چند حزب و تشکل انقلابی لیستی ۳۰ نفره موسوم به «ائتلاف بزرگ» شکل دادند. آیت​الله خامنه‌ای از سوی حزب جمهوری اسلامی و حجت الاسلام مهدی شاه آبادی از سوی جامعه روحانیت مبارز برگه ائتلاف را امضا کرده بودند. نهضت آزادی‌ها هم که بعد از استعفای دولت موقت ناکارآمدی‌شان به اثبات رسیده بود، برای شهر تهران فهرستی به سرلیستی مهندس مهدی بازرگان ارائه دادند که سه نفر آن (حسن جبیبی، محمدعلی رجایی و علی‌اکبر معین‌فر) با ائتلاف بزرگ مشترک بودند. گروه بعدی دفتر همکاری مردم با رئیس‌جمهور بود. ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس جمهور ایران که در سال ۶۰ به‌دلیل خیانت‌هایش پا به فرار گذاشت، از همان آغاز انتخاب شدنش بنای مخالفت را با نیروهای انقلابی از جمله حزب جمهوری اسلامی گذاشت و با تأسیس دفتر همکاری مردم و رئیس جمهور اقدام به ارائه لیست جدا برای انتخابات مجلس کرد. از این فهرست ۹ نفر وارد مجلس شدند که تن‌ها اعظم طالقانی نامزد اختصاصی بود و مابقی با فهرست‌های دیگر مشترک بودند. ناکام‌ترین گروه در این انتخابات هم سازمان مجاهدین خلق (گروهک منافقین) بود. از لیست سی نفره منافقین برای انتخابات مجلس اول تن‌ها علی گلزاده غفوری (کاندیدای مشترک با دفتر همکاری و جنبش مسلمانان مبارز) موفق به ورود مجلس شد. مسعود رجوی دبیرکل سازمان نیز به دور دوم رسید، اما پیروز نشد که نشان می‌داد مردم به این گروه تمایلی ندارند. علاوه بر این‌ها سایر گروه‌ها مانند حزب توده، جاما (جنبش انقلاب مردم مسلمان ایران) و جبهه ملی وارد رقابت شدند که توفیقی کسب نکردند. در این دوره انتخابات فهرست ائتلاف بزرگ توانست قریب ۸۵ نماینده را وارد مجلس کند و اکثریت را به دست بیاورد. ۱۱۵ نماینده نیز جزو مستقلین بودند که اکثریت این طیف نیز به سمت نیروهای انقلابی تمایل داشتند. ریاست سنی مجلس اول در ابتدا با یدالله سحابی و نایب رئیس اول مهندس مهدی بازرگان بود. پس از بررسی اعتبارنامه‌ها، مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد. از جمله اقدامات مهم اولین دوره مجلس شورای اسلامی رای به عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر در ۳۱ خرداد سال ۶۰ بود. همچنین رای به سه کابینه، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها، قطع کامل روابط ایران با آمریکا، وقوع جنگ ۸ ساله تحمیلی از جمله مسائل مطرح در دوره مجلس اول بود. این مجلس با ۲۸ کمیسیون دائمی و ۸ کمیسیون ویژه و خاص به وظایف محوله رسیدگی می‌کرد.