روزنامه صبح نو: احتمالاً اگر از دانشجویان رتبه برتر دانشگاه‌ها نباشید، لااقل یک بار به فکرتان افتاده است که پروژه زمانبر و البته خسته‌کننده پایان‌نامه نویسی را نه خودتان بلکه کسانی انجام دهند که در ازای گرفتن مبلغی نه چندان کم، پایان‌نامه‌ای را برای شما جفت و جور می‌کنند؛ اما این مسأله فراتر از مردم عادی هم می‌رود و سال‌های طولانی است که سیاستمداران نیازمند به مدرک دکترای و ارشد نیز هر طور شده به دنبال گرفتن مدرک هستند و البته احتمالاً چون وقت کافی برای نوشتن پایان‌نامه و درس خواندن ندارند، پایان‌نامه‌ها و تزهای کپی شده از منابع مختلف را بدون درج منبع ارائه می‌کنند. یکی از این موارد ادعای برخی از دانشجویان و نیز برخی سیاستمداران در مورد پایان‌نامه دکترای آقای حسن روحانی رییس جمهور ایران است.
پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری بود که برخی به پایان‌نامه وی اعتراض کردند. کمپین ملی مطالبه راستی‌آزمایی مدرک حسن روحانی نیز در اطلاعیه‌ای نوشته بود که بررسی خلاصه یک برگی رساله «حسن فریدون» که در سایت دانشگاه کالدونین گلاسکو انتشار یافته بود و شباهت «بی بدیل» چند خط از این خلاصه یک صفحه‌ای به پاراگرافی از کتاب «محمد هاشم کمالی» علامت‌های سؤال بیشتری درباره پایان نامه حسن روحانی ایجاد کرد.
پایان‌نامه‌ای به «زبان انگلیسی» که حسن روحانی ادعا می‌کند آن را خود به رشته تحریر در آورده است ولی بسیاری علاوه بر اتهام سرقت علمی، ادعای سواد انگلیسی روحانی که مهارت نگارش پایان نامه‌ای به زبان انگلیسی را داشته باشد، مورد خدشه قرار می‌دهند.
پایگاه اینترنتی «تلگراف» در سال ۲۰۱۳ در گزارشی با اشاره به بررسی کارشناسان دانشگاه کالدونیان گلاسکوی اسکاتلند که آقای روحانی مدرک دکترای خود را از آن گرفته، نوشته بود که برخی از اساتید و نیز وکلا اعتقاد دارند که این پایان نامه سرقت علمی دارد و دانشگاه باید این مسأله را به دقت بررسی کند.
همان طور که الف نوشته است، یکی از اعضای تیم بررسی پایان نامه حسن روحانی در این باره می‌گوید: خوشحال نیستیم که سرقت علمی حسن روحانی در تز دکترای وی ثابت شده است. در بعضی از پاراگراف‌های رساله دکترای وی به‌طور کامل یک پاراگراف 10 خطی کپی پیست شده و تنها چند کلمه تغییر یافته است.
دوست داشتیم با فعالیتی که انجام می‌دهیم، شبهات مدرک دکترای آقای روحانی برطرف شود، اما چیزی که به آن رسیدیم، عکس آن بود. یکی از اعضای تیمی که تحقیقات را روی مدرک آقای رییس‌جمهور انجام می‌داد، از سه سال پیش مکاتباتی با دانشگاه ایشان و خبرنگاران داشته است، اما دانشگاه گلاسکو تنها چکیده این تز را ارائه داده و متن کامل رساله را هیچ جا منتشر نکرده است.
در تز دکترای منتشرشده آقای روحانی تقریباً ۱۳ مورد شبهه وجود دارد. تقریباً از یک ماه پیش ما توانستیم متن کامل تز ایشان را پیدا کنیم. وقتی ما به صورت رندوم بخش‌هایی از تز را دیدیم، مشاهده کردیم در برخی از پاراگراف‌ها سرقت علمی رخ داده، یعنی یک پاراگراف بزرگ ۱۰ خطی را کلاً کپی پیست کردند و تنها دو، سه کلمه تغییرات داده‌اند.
این فعال دانشجویی با اشاره به اینکه بخشی از تز دکترای آقای روحانی از روی کتاب «حکم ثانوی در تشریع اسلامی» آیت‌الله علی‌اکبر کلانتری که خود نیز عضو مجلس خبرگان رهبری هستند، انجام شده است، گفت: به ما خبر رسید که تز ارشد آقای روحانی در مؤسسه «ایران داک» در ایران موجود است، اما وقتی به آن مراجعه کردیم دیدیم به جای فایل تز ایشان، فایل دیگری قرار گرفته است. وی با تأکید بر اینکه آقای روحانی حتی از کتاب شهید مطهری نیز سرقت علمی کرده است، اظهار داشت: ما در بررسی خود تنها تا فصل ۴ رساله ایشان اکتفا کردیم، چون مسأله سرقت علمی برای ما محرز شده است.
بیش از ۷۰ درصد ترجمه تز دکترای آقای روحانی توسط یک فرد پاکستانی‌الاصل و ساکن نیویورک به نام شیخ محمد سرور که ترجمه قرآن انجام می‌دهد، ترجمه شده است. من شخصاً با این فرد پاکستانی صحبت کردم. این فرد اصلاً نمی‌دانسته متنی که ترجمه کرده، برای آقای کلانتری بوده است؛ اما علی اکبر کلانتری عضو مجلس خبرگان نیز پس از این مسأله در نامه‌ای به روحانی اعتراض کرده و خواستار بررسی این مسأله شده بود. وی در نامه خودنوشته بود: برطبق این گزارش‌ها، حدود هشتاد درصد فصل چهارم این تز، از کتاب این جانب کپی شده آن هم بدون ذکر ماخذ.
چنانچه مستحضرید این عمل، در تنافی آشکار با موازین اخلاقی، شرعی، حقوقی و علمی است. از آن کمیسیون محترم تقاضا می‌شود با پیگیری عاجل این موضوع و بررسی دقیق آن، موجبات احقاق حق این جانب را فراهم آورده و بدین وسیله از تکرار این گونه رفتارهای نامتعارف جلوگیری نماید.(فارس) نمونه‌های خارجی این مسأله اما جنجال برانگیزتر بود.
اواخر سال 89 بود که مسأله تقلب گوتنبرگ وزیر دفاع آلمان به جنجالی در این کشور تبدیل شد. گوتنبرگ بخش‌های زیادی از پایان نامه دکترای خود را بر مبنای متون دیگران بدون ذکر منبع تنظیم کرده بود. این در حالی بود که از گوتنبرگ ۳۹ ساله به عنوان یکی از کاندیداهای احتمالی صدراعظمی آلمان یاد می‌شد و وی جزو محبوب‌ترین فرد کابینه آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان بود.
این مسأله تا جایی پیش رفته بود که موضوع «سرقت علمی» پایان نامه دکترای او هفته‌ها در صدر اخبار قرار داشته و احزاب و گروه‌های مخالف دولت خواهان کناره گیری گوتنبرگ شده و ۲۳ هزار استاد و محقق دانشگاه آلمان خواهان کناره گیری وزیر دفاع آلمان شده بودند.
کمی قبل از استعفای گوتنبرگ، هزاران دانشجوی دکترای و همین طور مقام‌های برجسته علمی آلمان در نامه‌ای از صدراعظم آلمان خواسته بودند که اقدامات لازم را در مقابله با این اقدام گوتنبرگ انجام دهد. (ایسنا)
اگر چه گوتنبرگ در نهایت استعفا داد اما در سال 2012 نیز ماجرای جنجالی دیگری در مورد کره جنوبی پیش آمد که دولت این کشور را به شدت با مشکل مواجه کرد.
در ماه «می» بود که دانشجویان و استادان دانشگاه کوکمین این کشور به جنبشی ضد تقلب پیوستند که دو قانون گذار این کشور را هدف گرفته بود. ماه آوریل نیز سرانجام پس از آن که این دانشگاه اعلام کرد، مون دسانگ در پایان نامه خود تقلب انجام داده است، وی مجبور به استعفا از حزب حاکم شد.
همان زمان سخنگوی یکی از احزاب مخالف دولت در این باره گفته بود: «مردم عقیده دارند که مون به دلیل فریبکاری و تقلب در پایان نامه خود، لیاقت قانون‌گذاری ندارد. سیاستمدارانی که دروغ می گویند، کپی کاری می‌کنند یا مردم را فریب می‌دهند نباید جزوی از مجلس سیاست‌گذاری باشند.»
اما این مسأله، نمونه‌ای دیگر و مشابه این مسأله در مجارستان وجود دارد جایی که رییس جمهور مجارستان درباره مدرک دکترای خود با اتهام سرقت علمی مواجه شد.
پال اشمیت سرانجام در حالی که قول داده بود در مورد این ماجرا سکوت نخواهد کرد، استعفا داد. او در این باره گفته بود: وقتی مسأله‌ای شخصی در مورد من باعث می‌شود اتحاد کشور به هم بخورد، ترجیح می‌دهم که مأموریت خود را پایان ببخشم و استعفا دهم. مارتین لوترکینگ، یکی دیگر از افراد مشهوری است که ماجرای تقلب او در پایان نامه سر و صدای زیادی پیدا کرد.
لوترکینگ در دهه 50 و60 رهبر مقاومت سیاه پوستان بود. ماجرای مشهور تقلب او در سال 1955 رخ داد، زمانی که وی می‌خواست از مدرک خود در دانشگاه بوستون دفاع کند. او البته سرانجام توانسته بود مدرک خود را دریافت کند؛ اما چندی بعد مسوولان دانشگاه استنفورد فهمیدند که بخشی از پایان‌نامه لوترکینگ در واقع برگرفته شده از نویسنده‌ای دیگر بوده است.
سرانجام در سال 91 بود که مسوولان دانشگاه بوستون به این نتیجه رسیدند که در دفاعیه لوترکینگ تقلب وجود داشته است. البته با این وجود، این دانشگاه اعلام کرده بود که این تقلب به اندازه‌ای نبوده است که بخواهند با استفاده از آن، مدرک وی را پس بگیرند و آن را بلااستفاده کنند.
سال 1998 نیز شایعات پیرامون کپی‌برداری و سرقت علمی در سخنرانی جوبایدن باعث شد که این سیاستمدار مجبور شود از رقابت‌های انتخاباتی کنار رود. بسیاری او را متهم می‌کردند که برای سخنرانی‌های خود از کندی کپی کاری می‌کرده است.
کرولی، یکی دیگر از کسانی بود که به کپی کاری متهم شده بود. او توسط ترامپ برای شورای امنیت ملی انتخاب شده بود و طبق تحقیقاتی که توسط رسانه‌های آمریکایی منتشر شد، او در پایان نامه «پی اچ دی» خود کپی کاری و سرقت علمی کرده بود. طبق گزارشی که رسانه‌ها منتشر کرده بودند، ده‌ها مورد کپی برداری در این رساله انجام شده که تغییرات کمی روی آن‌ها اعمال شده بود.
برخی شواهد همچنین نشان می‌دهد که اگر چه وی نام منابع خود را آورده است اما دقیقاً مشخص نکرده است که کدام بخش متن کپی بوده است. در برخی دیگر از قسمت‌ها نیز وی بخش‌های زیادی از یک متن یا کتاب را آورده است، بدون آن که هیچ‌گونه منبعی آورده شود.