تأملی بر بازار شال و روسری ایران

باشگاه خبرنگاران جوان: شال و روسری از نمونه محصولات و اقلامی به شمار می‌رود که با برنامه ریزی مناسب و به‌کارگیری طراحان حرفه ای می توان به موفقیت های چشمگیری در این حوزه نائل شد. علی‌رغم چنین ظرفیت بالقوه‌ای، متأسفانه همچون بسیاری دیگر از کالاها و محصولات، بخش قابل توجهی از نیاز موجودِ کشور، توسط کشور چین، تأمین می‌شود و شوربختانه واردات بی رویه در این عرصه، باعث بروز مشکلات و چالش های متعددی برای فعالان و تولید کنندگان داخلی شده است. چندی پیش، علی اصغر ربانی، دبیر انجمن تولید کنندگان شال و روسری در گفت و گویی با رسانه ها، عنوان کرد: برای رفع مشکلات و معضلات واحدها و مراکز تولید شال و روسری، مکاتبات و نامه نگاری لازم با وزیر صنعت،معدن و تجارت انجام شده و جلساتی نیز با مسئولان گمرک برگزار شده که با این وجود، آینده فعالیت و صنعت مذکور، امیدوار کننده به نظر نمی‌رسد. وی معتقد است، بسیاری از کارخانجات و مراکز تولید داخلی از توانمندی کافی برای تولید و عرضه محصولات با کیفیت برخوردارند و با عنایت به بازار فروش ِقریب به 200 میلیون عددی این محصول، می‌تواند به نتایج ارزنده و قابل توجهی در عرصه توسعه فرصت های شغلی منتهی شود. آن‌چنان که ربانی عنوان کرد: در سال حدود 500 میلیون دلار برای واردات شال و روسری هزینه می‌شود که 80 درصد نیاز داخلی از کشور چین و 20 درصد نیز از کشور ترکیه تأمین می‌شود و این در شرایطی است که تولید کنندگان داخلی از توان تهیه و عرضه این اقلام و محصولات برخوردار هستند. دبیر انجمن تولید کنندگان شال و روسری در ادامه به موضوع تلخ و قابل تأمل تعطیلی و کاهش ظرفیت 80 درصد از تولیدکنندگان داخلیِ شال و روسری اشاره می کند که این اعداد و ارقام در شرایط فعلی کشور که به شدت نیازمند اشتغال مضاعف و ایجاد فرصت های شغلی برای جوانان جویای کار است، بسیار نگران کننده به نظر می رسد. از پیچیدگی تأمین مواد اولیه تا هزینه بالای گمرکیِ واردات تجهیزات تولیدی نسرین جِلوِه، یکی از فعالان و تولید کنندگان شال و روسری در غرب استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی با اشاره به نقش حائز اهمیت صنعت تولید شال و روسری در ایجاد اشتغال برای جوانان و گردش مالی قابل توجه این حوزه، گفت: با این وجود، چالش ها و مشکلات متعدد موجود در این عرصه، باعث انزوای بخش قابل توجهی از ظرفیت های بالقوه مرتبط با این حوزه شده و بیشترین منفعت از این بازار جذاب و سود آور، نصیب تولید کنندگان چینی، واسطه ها و دلال‌ها می‌شود. وی افزود: دشواری تأمین مواد اولیه تولید شال و روسری که همان پارچه ساتن است از یکسو و هزنیه تمام شده بالا از سوی دیگر باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان سابق، عطای فعالیت در این عرصه را به لقایش بخشند. وی افزود: نتیجه این مشکلات، در دست گرفتن بازار ایران توسط چین و ترکیه و به تبع واردات کالاها و محصولاتی شده که بعضاً تناسب چندانی با فرهنگ و سنن ایرانی اسلامی ندارد. جلوه گفت: برخی از شال‌ها و روسری های موجود در بازار به نحوی طراحی شده اند که گویی، علناً مروج و مشوق بدحجابی هستند و این عارضه نه تنها ظرفیت موجود اقتصادی در این عرصه را به حاشیه می برد، بلکه فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی را نیز نشانه می رود. این تولید کننده شال و روسری عنوان کرد: با بررسی فرآیند تولید شال و روسری در کشوری همچون ترکیه و حمایتی که از این صنعت در کشور مذکور می شود، به روشنی به عمق تفاوت‌ها پی خواهیم برد. وی افزود: بسیاری از تولیدکنندگان داخلی، صرفاً از حیث عرِق و تعصبی که به تولید داخلی دارند، فعالیت در این بخش را ادامه می‌دهند، در غیراین صورت توجیه اقتصاد چندان مطلوبی برای استمرار فعالیت ها در این عرصه (با توجه به شرایط موجود) وجود ندارد. جلوه عنوان کرد: هزینه بالای گمرکی برای واردات تجهیزات مناسب و پیشرفته تولید شال و روسری از دیگر معضلاتی است که تجدید نظری اساسی را می‌طلبد زیرا استفاده و به‌کارگیری تجهیزات و ادوات قدیمی در چنین عرصه ای به هیچ عنوان مقرون به صرفه و عَقلانی به نظر نمی رسد. طراحان لباس، فاقد امنیت شغلی کافی و مطلوب هستند روبابه نیک زاد، یکی از طراحان لباس زنانه، با اشاره به ضرورت توجه مضاعف به طراحی در لباس های زنانه عنوان کرد: علی‌رغم مشکلات متعددِ موجود در عرصه تولید البسه و پوشاک در کشور، طراحان لباس مردانه به مراتب موفق‌تر عمل کرده اند. وی افزود: متأسفانه در حوزه طراحی لباس زنانه، امنیت شغلی کافی و مطلوبی وجود ندارد و همین نارسایی، انگیزه فعالیت را از فعالان بخش مذکور، سلب می‌کند و به تبع در چنین بستر و شرایطی، استعداد و ذوق لازم برای عرضه مدل‌ها و طراحی های جذاب و متناسب با فرهنگ اصیل ایرانی، اسلامی تضعیف خواهد شد. نیک زاد عنوان کرد: متأسفانه بسته های تشویقی لازم برای طراحان زِبَر دستِ لباس زنانه تعریف نشده و در شرایطی که هزینه های تبلیغ نیز بسیار بالا و گزاف است، امکان حصول موفقیت مطلوب در چنین زمینه و بستِر فعالیتی، بسیار سخت و دشوار خواهد بود. این فعال در عرصه طراحی لباس زنانه در خاتمه یادآور شد: بدون تردید هجمه‌های فرهنگی در تغییر ذائقه جامعه مصرف کننده ایران بی تأثیر نبوده و نخواهد بود، اما باید به این واقعیت نیز اعتراف کرد که ما نیز در عرصه طراحی لباس موفق عمل نکرده ایم، زیرا تجارب گذشته، این امر را به اثبات رسانده که در صورت عرضه مدل‌ها و طرح های مناسب و هنجارمند، جامعه و مخاطب ما اقبال مطلوبی به تولیدات مناسب نشان می‌دهد که از مصادیق آن می توان به استقبال از چادر ملی اشاره نمود، امری که متأسفانه استمرار نداشت و به نوعی می‌توان آن را ایده و اتفاقی مقطعی و گذرا نام نهاد.