تندروی سعودی‌ها برای جبران ناکامی‌هایشان است

روزنامه شرق: اظهارات اخير محمد بن‌ سلمان يا آنچه معمولا عادل الجبير مي‌گويد، خيلي دور از انتظار نيست. ريشه اين اظهارات تند آن است كه عربستان سعودي خود را بازنده و دست‌نيافته به اهدافش در سوريه، عراق، يمن و حتي بحرين مي‌داند.

از همين رو، حاكمان جوان سعودي تلاش مي‌كنند با گل‌آلودكردن آب و اتهام‌زني به ايران، به نوعي ياركشي كرده و غربي‌ها را پشت سر خود جمع کنند و مانع از پيشروي ايران در منطقه شوند. اين در حالي است كه ايران به دنبال امنيت و آرامش براي تغيير شرايط است. ايران به‌هيچ‌وجه خواستار افزايش تنش‌ها نيست؛ زيرا معتقد است برنده اصلي در اوضاع متشنج منطقه، اسرائيل است. به همين خاطر ايران تلاش مي‌كند تا با عقلانيت سياسي، از ادامه بحران در منطقه جلوگيري كند. در اين مسير، علاوه بر مواضع تند سعودي‌ها، گاهي با بي‌خردي برخي جريانات داخلي نيز مواجه مي‌شود.

نمونه آن ماجراي حمله به سفارت عربستان بود كه سياست خارجي منطقه‌اي را به عقب راند. دولت يازدهم هم مانند اين جريانات داخلي، به انتقام‌گيري با روش‌هاي نابخردانه مایل نيست، تلاش مي‌كند با تدبير و عقلانيت به راه خود ادامه دهد و به سوي تعامل با كشورهاي همسايه از‌جمله عربستان حرکت کند. عربستان چنين رويكردي ندارد؛ زيرا از سال‌ها قبل سيطره بر جهان اسلام را حق خود مي‌داند. عربستان تصور مي‌كند ابزارهايي براي اين سيطره دارد؛ اين ابزار قرارداشتن حرمين شرفين در عربستان، پول نفت فراوان كه در راستاي تجهيز مساجد دنيا و تربيت مبلغان مذهبي خرج مي‌شود، متحد استراتژيك آمريكا‌ بودن، به‌ویژه بعد از فروپاشي رژيم پهلوي و اتحاد با عرب‌هاي منطقه در قالب شوراي همكاري‌ است. عربستان بعد از آنكه ديد ايران با تكيه بر پديده شهادت‌طلبي در جنگ هشت‌ساله شكست نخورد، اين ابزار و امكانات را صرف تقويت تروريسم كرد.

دوران كوتاه طالبان نيز زير زبانشان مزه كرد و به اين هژموني ادامه دادند. چالش‌هايي كه در لبنان با ايران داشتند، با بهار عربي به سوريه رسيد. با تقويت داعش و گروه‌هاي تروريستي ديگر، سعي كردند در سوريه و عراق به عنوان حوزه نفوذ ايران، دست شيعيان را كوتاه كنند. اين اقدامات سبب شد با برخي از متحدان خود نيز دچار مشكل شوند. سعي كردند ناكامي خود را در يمن و بحرين جبران كنند؛ اما باز هم نتوانستند. بعد از ملك عبدالله نيز ملك سلمان اداره حكومت را به چند جوان ازجمله پسرش محمد بن سلمان و عادل‌الجبير سپرده است.

آنها تصور مي‌كنند با تندروي و هتاكي بيشتر، مي‌توانند در منطقه دست بالا را بگيرند؛ اما ايران نه با آنها برخورد غيرمعقولي مي‌كند و نه با آن گروه داخلي كه گل‌به‌خودي مي‌زنند، همراه مي‌شود؛ بلکه تنها با تأكيد بر عقلانيت، سياست منطقه‌اي خود را تنظيم مي‌كند.