اثر مولفه توسعه محصول بر منحنی سهم بازار

روزنامه دنیای اقتصاد: با بررسی روند سالانه تولید و به نسبت آن سهم بازار عرضه‌کنندگان خودرو در پنج سال گذشته، می‌توان پیش‌بینی کرد که پس از برجام تنها خودروسازانی می‌توانند به گسترش بازار خود فکر کنند که توسعه محصول را سرلوحه برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند. در حال حاضر خودروسازی کشور به‌دلیل عدم تنوع در محصولات تولیدی از یکسو و انحصار تولید از سوی دیگر حق انتخاب را از مشتریان گرفته است؛ این در شرایطی است که تولید‌کنندگان کشورمان پیش از این در سال‌هایی که می‌توانستند به توسعه محصول بپردازند روی توسعه تیراژ تمرکز کردند؛ شاید اگر جریان توسعه محصول در سال‌هایی که خودروسازان سودهای سرشاری از تولید خودرو کسب می‌کردند دنبال می‌شد، امروز صنعت خودرو در وضعیت بهتری به‌سر می‌برد. به این ترتیب با توجه به انحصار بازار و همچنین اجبار متقاضیان از خرید خودرو‌های موجود، خودروسازان طی یک دهه گذشته لزومی بر توسعه محصول و حتی ایجاد نوآوری در تولیدات خود ندیدند؛ این در شرایطی است که با توجه به اشباع بازار تنوع محصول می‌تواند نقش زیادی در جذب تقاضای بیشتر از سوی مشتریان ایفا کند. در این زمینه بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که تنوع محصول اهمیت بسیاری در جذب تقاضای موجود در بازار دارد. این گفته کارشناسان به‌خوبی در آمارهایی که در زمینه روند سهم بازار تولید‌کنندگان طی 5 سال گذشته منتشر شده نمایان است. (نمودار مقابل) به این ترتیب به‌نظر می‌رسد که با قرار گرفتن در شرایط پساتحریم و همچنین عقد قراردادهای خودرویی می‌توان تا حدود زیادی به تنوع محصول در صنعت خودرو امیدوار بود. اما در شرایطی که خودروسازان طی یک دهه، تغییر چشمگیری در سبد محصولات تولیدی خود صورت نداده‌اند، همانطور که گفته شد برجام فرصت نوسازی صنعت خودرو را ایجاد کرده است بنابراین خودروسازان می‌توانند با توسعه محصول خلأ موجود در بازار را پرکنند؛ بنابراین از آنجا که تنوع محصول یکی از نیازهای بازار کنونی است و مشتریان خودرو توجه جدی به آن دارند خودروسازان نیز باید آن را در صدر برنامه‌های خود قرار دهند؛ چرا که بدون توجه به این موضوع نه تنها امیدی به آینده توسعه تولید نیست؛ بلکه شرکت‌های خودروساز نیز نمی‌توانند در کسب سهم بیشتر موفق عمل کنند. در این زمینه برخی از کارشناسان معتقدند که مشتریان خودرو طی سال‌های گذشته خودروهای متناسب با سلیقه و نیاز خود را خریداری نکرده‌اند؛ بنابراین خودروسازان باید در قراردادهای جدیدشان به روز کردن محصولات را در اولویت قرار دهند تا رضایت مشتری جلب شود. در این بین اما کارشناسان بر موضوع مهم دیگری نیز تاکید دارند که آن توجه به هرم تقاضا و ارتباط این موضوع با تولید و عرضه محصولات جدید است. آنگونه که گفته می‌شود، خودروسازانی می‌توانند در شرایط پساتحریم، سهم بازار بیشتری را کسب کنند که در محدوده‌های قیمتی مختلف، محصولات جدید عرضه کنند، اما نکته دیگری که شرکت‌های خودروساز باید به آن دقت کنند این است که همسو با پرکردن خلأ‌های قیمتی مطابق با هرم تقاضا، باید با در نظر گرفتن قدرت خرید مشتریان و تقاضای موجود در بازار، محصولات جدید خود را عرضه کنند. در این مورد، حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه خودروسازانی می‌توانند موفق‌ عمل کنند که بحث تنوع محصول را در برنامه‌ریزی خود قرار دهند، می‌گوید: خودروسازان می‌توانند سهم بیشتری در بازار آتی خودرو داشته باشند به شرطی که به مولفه‌های مشتری‌پسند از جمله قیمت، کیفیت و تنوع دقت کافی داشته باشند. به اعتقاد کریمی سنجری تنوع محصول یکی از زیرمجموعه‌های توسعه صنعت خودرو است و در صورتی خودروسازان می‌توانند روند توسعه را در شرکت‌های خود رقم بزنند که بتوانند سهم بیشتری از بازار را کسب کنند؛ چراکه بدون اخذ سهم بیشتر، توسعه زیرساخت‌ها ممکن نیست. وی با اشاره به اینکه در هرم تقاضا، مشتریان براساس قدرت خریدشان دسته‌بندی می‌شوند تاکید می‌کند که در این بین خودروسازانی موفق‌اند که در رده‌های مختلف قیمتی بتوانند محصولاتی را عرضه کنند. در عین حال کارشناسان تاکید دارند در بازار خودرو ایران خودروسازانی می‌توانند سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند که توسعه محصول خود را در محدوده قیمت‌های زیر 40 میلیون تومان قرار دهند؛ چراکه تقاضا در این رده قیمتی بیشتر از رده‌های دیگر است. اما با نگاهی به روند سالانه تولید و سهم بازار عرضه‌کنندگان خودرو کشور طی 5 سال گذشته گویای آن است که خودروسازانی که از تنوع محصول بیشتری برخوردار بودند توانستند سهم بیشتری از بازار را به‌دست آورند. روند سالانه تعداد خودروهای تولیدی و سهم بازار خودروهای سواری توسط عرضه‌کنندگان به‌صورت نمودار در گزارش آورده شده است.