هزینه ساخت هر کیلومتر راه‌آهن چقدر است؟

خبرگزاری فارس: خط ریلی آستارا - آستارا علاوه بر اتصال راه آهنی و ارتقای روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، بستر حمل و نقل کالا و مسافر را بین ایران و اوراسیا فراهم می‌کند و اراده مقامات‌ دو کشور به تحقق آن، چشم انداز روشنی از تحولات اقتصادی در منطقه ترسیم خواهد کرد. کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال - جنوب ایران ارتباط کشورهای اروپایی، آسیای میانه، روسیه و منطقه قفقاز را با خلیج فارس و هندوستان فراهم خواهد کرد. یکی از کارشناسان صنعت حمل و نقل ریلی درباره راه‌آهن آستارا-آستارا و اهمیت کریدور ریلی ‌شمال-جنوب می‌گوید: ‌‌بندر آستارا در این کریدور، به عنوان نقطه اتصال خط ریلی ایران و جمهوری آذربایجان، دروازه تجاری ایران با اوراسیا خواهد بود؛ بر اساس توافق مسئولان ایران و جمهوری آذربایجان، طرح راه‌آهن آستارا - آستارا بین این دو کشور به امتداد دو کیلومتر در خاک ایران و بیش از هشت کیلومتر در خاک جمهوری آذربایجان اجرا و با ساخت پل ریلی مشترک بر فراز رودخانه مرزی آستاراچای، اتصال راه‌‌آهنی دو کشور فراهم شد و با ایجاد بارانداز در سطحی بیش از 40 هکتار در آستارای ایران، بخش مهمی از کریدور حمل و نقل بین المللی شمال و جنوب کشور تکمیل خواهد شد. بنا به گفته محمد ساطعی، اجرای راه‌آهن قزوین-رشت به عنوان بخش دیگری از پازل کریدور شمال-جنوب نیز توسط مسئولان‌ در حال احداث است و مطابق برنامه زمان‌بندی شده، برای تکمیل این طرح تا پایان سال‌ جاری جهت اتصال به راه‌آهن آستارا تلاش می‌شود. وی افزود: همچنین با توجه به این که طول خط ریلی رشت به آستارا 162 کیلومتر با برآورد هزینه یک میلیارد و 200 میلیون یورویی و بر‌آورد هزینه احداث هر کیلومتر ٣٠ میلیارد تومان صورت گرفته است، باید هرچه سریع‌تر به بهره برداری کامل برسد؛ افزون بر این که در احداث مسیر ریلی رشت به آستارا تعداد زیادی تونل و پل وجود دارد که موجب کندی سرعت کار می‌شود. این مشاور عالی توسعه صنعت حمل و نقل ادامه داد: اهمیت کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال - جنوب ایران به عنوان مسیر اتصال و ارتباط کشورهای حوزه خلیج فارس به خزر، آنگاه آشکار می‌شود که بدانیم اکنون مدت زمان رفت و آمد کشتی‌های تجاری از هند به آسیای میانه از مسیر مومبای-کانال سوئز-مسکو به طول 16 هزار و 129 کیلومتر، 40 روز زمان می‌برد اما بعد از تکمیل کریدور شمال - جنوب فقط 14 روز زمان لازم است و هزینه‌های حمل و نقل نیز به میزان چشم‌گیری کاهش خواهد یافت. وی افزود: اکنون با افتتاح راه‌آهن آستارا - آستارا زمینه افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و بهره‌مندی کشورهای مختلف منطقه از این فرصت، فراهم شده و این طرح ملی علاوه بر مزایای اقتصادی، در گسترش مناسبات اجتماعی و برنامه‌های گردشگری کشور نیز موثر خواهد بود. ساطعی به قرارداد توسعه ریلی میان ایران و روسیه در مورد ترانزیت ریلی و تأثیر آن در آینده توسعه اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت:‌‌ طبق برنامه توسعه‌ تا سال 1404 باید طول خطوط ریلی کشور ایران به 25 هزار کیلومتر برسد، در حال حاضر کل خطوط ریلی ایران حدود 11 هزار کیلومتر است که 4500 کیلومتر از آن‌ پیش از انقلاب ساخته شده است‌، یعنی بعد از انقلاب جمعاً 6500 کیلومتر راه‌آهن ساخته‌ایم که آمار جالبی نیست؛ دولت بعدی باید در پنج سال‌ 14 هزار کیلومتر راه‌آهن بسازد، تا بلکه به برنامه پنج ساله توسعه چهارم دست پیدا کنیم که البته مشخص است دولت با این میزان درآمد و بودجه عمرانی، به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد. وی در مقایسه‌ بین کشور‌های پیشرو در صنعت ریلی بیان کرد:‌ طول خطوط راه‌آهن در روسیه 128 هزار کیلومتر و در چین بیش از 100 هزار کیلومتر است جالب است بدانید که کشور چین تا سال 2000 میلادی کمتر از 50 هزار کیلومتر ریل داشت، اما هم اکنون به بیش از 100 هزار کیلومتر رسیده است، در کشور آمریکا نیز 224 هزار کیلومتر راه‌آهن ساخته شده است و اولین کشور جهان از نظر طول خطوط راه‌آهن است. این کارشناس صنعت ریلی ادامه داد: کشور چین‌ 46 درصد از سرمایه‌گذاری‌ طرح‌های زیرساختی کشور خود را به بخش ریلی اختصاص داده است‌، با این وجود ایران همچنان نسبت به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از نظر صنعت ریلی فاصله زیادی دارد و این بخش پتانسیل خوبی برای سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار خارجی دارد. وی اضافه کرد: هزینه ساخت هر کیلومتر راه‌آهن 7 میلیارد تومان است، یعنی برای توسعه سیستم ریلی از 11هزار کیلومتر کنونی به 25هزار کیلومتر اهداف برنامه توسعه چهارم، نیاز به 28 تا 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است که باید بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی انجام شود و دولت هم چنین برنامه‌ای دارد. ساطعی افزود: در این بین شرکت راه‌آهن دولتی ایتالیا موسوم به فروی دلو استاتو (اف اس) توافقنامه پنج میلیارد یورویی با راه‌آهن ایران امضاء کرده است و برخی کشورهای خارجی نیز تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند. وی افزود: هم اکنون حدود 7 هزار کیلومتر راه‌آهن در دست ساخت است که در صورت مشارکت خارجی‌ها در کمتر از چهار سال به ظرفیت شبکه ریلی اضافه خواهد شد، بنابر‌این در صورت حرکت به سوی اهداف تعیین شده دورنمای کلی صنعت رو به بالا و مثبت خواهد بود. این مشاور‌ توسعه صنعت حمل و نقل ریلی درباره سهم حمل و نقل ریلی در جابه‌جایی بار کشور توضیح داد:‌ میزان بار جا‌به‌جا شده توسط خطوط ریلی در دهه 70، حدود 25 میلیون تن در سال بود و در دهه 80 به 30 میلیون تن و در دهه 90 به 34 میلیون تن در سال رسید‌؛ ‌طبق برنامه توسعه چهارم تا سال 1404 باید سالانه 76 میلیون تن بار توسط خطوط ریلی جابه‌جا شود. وی با توجه مسئولان نظام به توسعه ریلی کشور اشاره کرد و گفت: وقتی قیمت سنگ‌آهن هر تن‌ 180 دلار بود، فرق زیادی نمی‌کرد هزینه حمل داخلی هشت دلار باشد یا 15 دلار چون اختلاف هفت دلاری هزینه حمل در مقابل قیمت جهانی 180 دلاری ‌چهار درصد قیمت سنگ‌آهن بود، ‌اما اگر در حال حاضر قیمت جهانی سنگ‌آهن را ‌50 دلار فرض کنیم، اختلاف هفت دلاری هزینه حمل درواقع 14 درصد قیمت محصول است. ساطعی به مزایای استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی اشاره کرد و گفت: سوخت مصرفی در حمل ریلی یک‌هفتم حمل جاده‌ای است و توسعه این صنعت و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش خود‌ در آینده سبب کاهش مصرف سوخت، کاهش آلایندگی هوا و کاهش هزینه حمل برای صنایع تولیدی خواهد شد و به توسعه گردشگری نیز کمک خواهد کرد.