نقشه راه شناخت اصلح در مناظره اقتصادی

روزنامه خراسان: فردا عصر نخستین مناظره انتخابات ریاست جمهوری با حضور 6 نامزد این انتخابات برگزار می شود. براساس آن چه که اعلام شده موضوع نخستین مناظره اقتصاد است و اتفاقا مهمترین مواضع نامزدها نیز در این دوره پیرامون اقتصاد بوده است. شرایط کشور و حساسیت های موجود نیز نشان می دهد که اقتصاد موضوع اصلی انتخابات این دوره ریاست جمهوری است. با این حال بحث بر سر این است که نامزدها در موضوع اقتصاد حول چه محورهایی باید صحبت کنند. آیا باید به ترسیم اهداف و آرمان های خویش درباره اقتصاد بپردازند یا برنامه اجرایی مشخص خود را بیان کنند؟ آیا ارائه وعده همراه با عدد و رقم اقدامی عوام فریبانه محسوب می شود یا منطق ارقام ارائه شده عوام فریبی و یا قابل تحقق بودن را نشان می دهد؟ نقد عملکرد اقتصادی دولت و یا دولت های گذشته چه جایگاهی در مناظره دارد؟ و سوال دیگر این که چگونه می توان درباره وعده های اقتصادی نامزدها قضاوت کرد؟

از کلی گویی تا آمار و ارقام

برخی در فضای انتخابات به ارائه مواضع کلی درباره اقتصاد کشور می پردازند. به عنوان مثال ممکن است بگویند باید صادرات غیرنفتی را تقویت کرد یا باید با فساد اقتصادی مبارزه کرد. این بایدها و مواضعی شبیه این را می توان ذیل عنوان «کلی گویی» دسته بندی کرد که هر فردی با هر سطح سواد و رویکردی می تواند مطرح کند، اما نکته مهم این است که تا چه اندازه تعهد می دهد از فساد کم کند و یا به میزان صادرات غیرنفتی بیفزاید.

به عبارت دیگر پیش فرض قطعی این است که رئیس جمهور باید فساد اقتصادی را کاهش دهد و صادرات غیرنفتی را افزایش دهد و از جهت انگیزه و اعلام نظر در این باره تفاوتی بین نامزدها نیست، مهم این است که یک نامزد چه میزان برای این ا هداف، تعهد ملموس و همراه با عدد و رقم می دهد.

به کدام اعداد و ارقام اعتماد کنیم؟

حالا که قرار است نامزدها وعده همراه با عدد و رقم مشخص دهند، سوال این است که کدام اعداد و ارقام را مورد اعتماد بدانیم؟ اگر نامزدی از پرداخت پول یا ایجاد اشتغال سخن می گوید، تا چه اندازه اعدادی را که مطرح کرده، منطقی است؟ برای قضاوت در این باره البته باید پاسخ هر نامزد به چالشی که دیگران در قبال وعده ها مطرح می کنند را به دقت گوش دهیم، اما ملاک دیگر، منطق اعداد و ارقام است. اگر ادعای اشتغالزایی و اعداد و ارقام آن بدون جزئیات و توجه به امکان ایجاد اشتغال در بخش های مختلف از صنعت تا کشاورزی و از مسکن تا خدمات نباشد و صرفا یک عدد باشد نمی توان به آن اعتماد کرد. علاوه بر آن روزهای آینده نظرات دیگر کارشناسان درباره این اعداد و ارقام را رصد کنید تا بتوانید درباره آن قضاوت مطمئن تری داشته باشید؟

نقد و مرز تخریب و محافظه کاری

قطعا وضعیت اقتصادی کشور در بخش های مختلف با چالش ها و بعضا بحران هایی مواجه است که نمی توان از کنار آن به سادگی گذشت. در این میان ممکن است برخی نامزدها مدافع وضع موجود شوند و برخی رویکرد انتقادی در پیش گیرند. مرز نقد در بخش اقتصاد این است که در عین پذیرش صادقانه اشکالات و کمبودها، ظرفیتهای پیشرفت و بسترهایی که گذشتگان برای حرکت رو به جلو ایجاد کرده اند را نیز ببیند. اگر فردی گذشته را سیاه تصویر کند و یا امروز را ایده آل و بدون اشکال تصویر کند، نشان می دهد که یا صداقت ندارد و یا درک درستی از واقعیت ندارد.

به سراغ آمار و ارقام رسمی و کارشناسان مطمئن بروید

اقتصاد در این دوره انتخابات اگرچه مهمترین موضوع پیش روی کاندیداهاست، اما این عرصه آنقدر تخصصی است که نمی توان درباره جزئیات مواضع نامزدها در این باره به صراحت موضع تایید یا رد گرفت. پیشنهاد می کنیم که نشست های تخصصی و منطق نامزدها در مواجهه با سوالات کارشناسان و رقبا را به دقت تحلیل کنید. همچنین اگر در بین اطرافیان و دوستان خود افرادی را دارید که یا اقتصاد خوانده اند و یا به واسطه فعالیت اقتصادی خود شناخت نسبی از وضعیت اقتصادی کشور دارند، از آن ها مشورت بگیرید تا مواضع نامزدها را با عیار نظرات کارشناسی بسنجید.

درباره بحران ها و راه حل برخی از آنها نظر دهد

کشور با چالش های سنگینی در حوزه نظام بانکی، فساد اقتصادی، ذخایر آبی و اشتغال مواجه است. فهرست بحران ها البته به این موارد محدود نیست، اما نامزدها بدون تمرکز صرف بر یک یا دو حوزه خاص باید به صورت مشخص اعلام کنند که بحران در کدام بخش ها را جدی تر می دانند و برای مواجهه با آن ها چه برنامه ای دارند.

در هر صورت مناظره فردا نخستین مناظره خواهد بود و تجربه مواضع نامزدها می تواند بخشی از شناخت ما درباره اصلح را تشکیل دهد، اما باید منتظر ماند تا این پازل در گام سوم و در همه مدت تبلیغات انتخابات به تدریج تکمیل شود تا شناخت ما نیز تعمیق یابد. در این مسیر باید توجه داشت که در هر صورت مسئله اصلی اقتصاد است و کشیده شدن تمرکزها توسط هر نامزد از اقتصاد به سایر بخشها به معنای دست خالی آن نامزد در حوزه اقتصاد است و نباید گذاشت موضوع دیگری به جای اقتصاد موضوع اصلی انتخابات شود.