یک شبکه ماهواره‌ای فارسی‌زبان دیگر هم تعطیل شد

صبح نو: از روز اول اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ برابر با ۲۱ ماه آوریل ۲۰۱۷، یورونیوز فارسی شاهد تغییراتی اساسی خواهد بود. با تمرکز بر وب‌سایت، اپلیکیشن‌های موبایل و شبکه‌های اجتماعی، تلاش خواهیم کرد گزارش‌های مورد علاقه شما را افزایش دهیم و آنها را سریع‌تر ارائه کنیم. در چارچوب این دگرگونی عمده، پخش تلویزیونی یورونیوز فارسی متوقف خواهد شد. از اعتماد شما مخاطبان گرامی به یورونیوز سپاسگزاریم و امیدواریم که ما را در مرحله بعدی از این سفر نیز همراهی کنید.» این‌ها بخش‌هایی از جملاتی است که حدود یک ماه قبل روی بخش فارسی یورونیوز منتشر شد. همزمان با اول اردیبهشت هم این مسأله اجرایی و بخش فارسی این شبکه اروپایی برای همیشه تعطیل شد.

یورونیوز یک شبکه خبررسانی چند زبانه است که دفتر آن در شهر لیون فرانسه واقع شده است. این مجموعه 24 سال قبل در سال 1993 میلادی برای پوشش اخبار و رویدادهای بین‌المللی از چشم‌انداز اروپایی راه‌اندازی شد. این مجموعه به ادعای خودش پربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی و خبری در اروپاست. لزوم تأسیس و راه‌اندازی این مجموعه از زمانی احساس شد که در جنگ اول خلیج فارس، سی‌ان‌ان به منبع اول و 24 ساعته خبری تبدیل شده بود. در این زمان اتحادیه پخش اروپایی تصمیم به راه‌اندازی شبکه‌ای گرفت که در پوشش رویدادهای بین‌المللی، چشم‌انداز کشورهای اروپایی را هم مدنظر قرار دهد؛ کشورهایی که منافع مشترکی در دنیا و وقایع بین‌المللی داشتند. پخش به 13 زبان این شبکه بین‌المللی روزانه با همکاری بیش از 4٠٠ روزنامه‌نگار و برنامه‌ساز از 25 ملیت مختلف به تهیه و پخش برنامه‌های متعدد اقدام می‌کند. برنامه‌هایی که به علت تنوع زبانی بالای یورونیوز برای 3.5 میلیارد نفر روی کره زمین قابل فهم‌اند. این شبکه قالب‌ها و بسترهای متفاوتی را برای پوشش و تولید برنامه‌های خود انتخاب کرده است. تلویزیون کابلی، پخش دیجیتال ماهواره‌ای و تلویزیون‌های تعاملی از دیگر قالب‌هایی‌اند که یورونیوز آنها را برای پخش برنامه‌های خود استفاده می‌کند. این مجموعه با زبان‌های انگلیسی، عربی، پرتقالی، اسپانیایی، ترکی، روسی، ایتالیایی، فارسی، مجارستانی، یونانی، آلمانی، فرانسوی و اوکراینی فعالیت می‌کند که با تعطیل شدن بخش فارسی آن، اکنون به 12 زبان بین‌المللی برنامه پخش می‌کند. عمر هفت ساله بخش فارسی بخش فارسی یورونیوز هفت سال قبل در سال 2٠1٠ راه‌اندازی شد. گویا قرار نبود این بخش عمر درازی داشته باشد. یورونیوز فارسی در قیاس با دیگر رسانه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان سعی داشت موضع غیرخصمانه‌تری در رابطه با مسائل مرتبط با ایران داشته باشد. البته خروجی مشترک تصویری بین زبان‌های مختلف این شبکه هم از دیگر مسائلی است که امکان مانور زیادی را برای مدیران و سردبیران این شبکه باقی نمی‌گذارد. خروجی تصویری زبان‌های مختلف این شبکه یکسان است. رویکردی که باعث شد در میان رویکردهای سیاسی و ضدایرانی دیگر شبکه‌ها مانند بی‌بی‌سی فارسی و صدای آمریکا، رسانه متمایزتر و خاص‌تر به نظر آید. هرچند در نهایت نوع نگاه این رسانه نسبت به ایران و مسائل آن نیز در چارچوب نگاه برتری‌جویانه رسانه‌های غربی قرار می‌گرفت. ماریا سرسالاری مدیر وقت بخش فارسی یورونیوز درباره این مسأله می‌گوید: «خبرنگارانی که به یورونیوز می‌پیوندند به عنوان خبرنگاران حرفه‌ای این موضوع را رسالت خود می‌دانند. یعنی ضمن دقت در کار خبر از نظر اینکه تمام جوانب یک رویداد را منعکس کنند و امانتداری در خبر را هم رعایت کنند، سعی می‌شود که هر خبر هیچ گونه گرایشی را هم درگیر نکند. البته بی طرفی با بی‌خاصیتی تفاوت دارد. سعی می‌کنیم که بی‌خاصیت نباشیم. همه رویدادها را چه کسی خوشش بیاید چه خوشش نیاید بدون هیچ غرض و مرضی منعکس می‌کنیم تا اطلاع‌رسانی به نحو مناسبی انجام گیرد.» پایین آمدن کرکره بخش فارسی و اوکراینی جمیع این مسائل در کنار ورود غیرعمقی به مسائل ایران موجب شده بود که این شبکه در میان فارسی‌زبانان در مقایسه با دیگر شبکه‌ها مخاطب چندانی نداشته باشد. این عدم توفیق در جذب مخاطب در کنار تنگناهای مالی که اخیراً گریبان اتحادیه اروپا و کشورهای غربی را گرفته است آرام آرام مدیران این مجموعه خبری را هم به این سمت کشاند که برخی از بخش‌های یورونیوز را تعطیل کنند. بخش‌های فارسی، عربی و اوکراینی هم برای این اقدام در صدر اولویت‌ها قرار گرفتند. تصمیمی که البته به مذاق کارکنان این بخش‌ها خوش نیامد و در پاییز سال گذشته دست به اعتصاب زدند. نامه شیرین عبادی هم کارگر نشد بنا برخبری که بی‌بی‌سی منتشر کرده است، آذرماه سال گذشته کارکنان بخش فارسی یورونیوز در اعتراض به شرایط کاری خود و تصمیم به قطع برنامه‌های این بخش دست به اعتصاب زدند. بی‌بی‌سی آن زمان اطلاع داده بود که شبکه یورونیوز در نظر دارد تا بخش اوکراینی این شبکه را تعطیل و بخش فارسی و عربی را هم تنها محدود به پخش اینترنتی کند. اعلام این مطلب موجب شد تا بعضی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با هشتگ #SaveEuronewsPersianTV اعتراض خود را به این تصمیم اعلام کنند. حتی شیرین عبادی از چهره‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی در نامه‌ای به فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا خواستار جلوگیری از تعطیلی این شبکه شد. عبادی در این نامه متذکر شده بود که این شبکه نه تنها برای مخاطبان ایرانی بلکه در افغانستان و تاجیکستان و همه مخاطبان فارسی‌زبان در دنیا برای مقابله با افراط‌گرایی و دفاع از حقوق بشر اهمیت زیادی دارد.

چندی قبل اطلاعیه‌ای روی بخش فارسی سایت یورونیوز قرار گرفت که زمان عملیاتی شدن این تصمیم را از ابتدای اردیبهشت‌ماه اعلام کرده بود. در نهایت هم این تصمیم در اول اردیبهشت‌ماه عملیاتی و صدای فارسی این شبکه خبری از ماهواره‌ها قطع شد و صرفاً به عنوان یک تارنما در وبسایت این مجموعه در دسترس قرار دارد. یورونیوز فارسی از چندی پیش از یاهست قطع شده بود و اکنون از هاتبرد، عربست و نایلست هم قطع شد. حالا «یورونیوز فارسی» صرفاً یک نام در آرشیو این مجموعه خبری در اروپاست.