نگاهی به فضای سیاسی فرانسه در آستانه انتخابات

خبرگزاری مهر: انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه به طور مستقیم با رجوع به آرای همگانی برگزار می‌شود. نزدیک به ۴۷ میلیون فرانسوی واجد رای می‌توانند امروز یکشنبه (۲۳ آوریل / ۳ اردیبهشت) رئیس جمهور خود را انتخاب کنند. برای راه‌یابی به کاخ الیزه باید بیش از ۵۰ درصد آرا را کسب کرد. بر اساس نظرسنجی‌هایی که تاکنون انجام شده‌اند، حداکثر آرایی که نامزد پیروز در این انتخابات به‌دست خواهد آورد، حدود ۲۴ درصد خواهد بود. به همین دلیل انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد که دو هفته بعد، یعنی در روز ۷ ماه مه برگزار می‌شود. بیشترین میزان آرایی که تاکنون در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری فرانسه توسط یک نامزد کسب شده، ۴۴ درصد بوده که در سال ۱۹۶۵ به «شارل دو گل» تعلق گرفت. کدام نامزدها شانس راه‌یابی به دور دوم را دارند؟ در این انتخابات ۱۱ نفر برای کسب قدرت در فرانسه رقابت می‌کنند. بر اساس نظرسنجی‌هایی که تاکنون انجام شده‌اند، پنج نامزد به دور دوم راه خواهند یافت که در صدر آنها «امانوئل ماکرون» قرار گرفته است. او به عنوان نامزد مستقل وارد گود انتخابات شده، اما پیشتر وزیر دارایی در دولت «فرانسوا اولاند» رئیس جمهور سوسیالیست فرانسه بود. رقیب اصلی ماکرون، مارین لوپن، رهبر حزب راست‌افراطی جبهه ملی خواهد بود. سه نامزد دیگر هم رای نسبتا بالایی به خود اختصاص خواهند داد: فرانسوا فیون، نامزد حزب راست میانه جمهوری‌خواهان، بنوا آمون، نامزد حزب حاکم سوسیالیست و در آخر، ژان لوک ملنشون چپ‌گرا. موفقیت در دور اول به چه معناست؟ دو نامزدی که بیشترین آرا را در دور نخست کسب کنند، به دور دوم راه می‌یابند. اینکه کدام نامزد در دور دوم موفق شود، بستگی به پشتیبانی احزابی دارد که کاندیداهای آنها در دور نخست حذف شده‌اند. در تاریخ جمهوری پنجم فرانسه، یعنی از ۱۹۵۸ تاکنون، سه بار نامزد پیروز دور نخست، در دور دوم شکست خورده است. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهند که مارین لوپن، حتی اگر در دور نخست پیروز رقابت‌ها باشد، در دور دوم شکست خواهد خورد. تامین امنیت انتخاباتی چگونه صورت می‌گیرد؟ انتخابات فرانسه در فضایی بشدت امنیتی برگزار می شود و در این میان حمله تروریستی روز پنجشنبه (۲۰ آوریل/ ۳۱ فروردین) در پاریس باعث افزایش اقدامات امنیتی در فرانسه شده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، قرار است که در روز انتخابات ۵۰ هزار مامور پلیس و هزاران سرباز امنیت حوزه‌های رای‌گیری را تامین کنند. این نخستین بار است که انتخابات فرانسه در وضعیت فوق‌العاده برگزار می‌شود. وضعیت فوق‌العاده در این کشور بعد از حملات تروریستی در نوامبر ۲۰۱۵ برقرار شد و تاکنون چند بار از سوی پارلمان این کشور تمدید شده است. آشنایی با سیاست های ۵ شانس اصلی راهیابی به دور دوم همانطور که اشاره شد ماکرون، لوپن، فیون، ملانشون و آمون ۵ شانس اصلی راهیابی به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه هستند و دیدگاه های آنها برای اداره فرانسه به شرح زیر است: ماکرون؛ شانس اول ریاست‌جمهوری فرانسه طبق نظرسنجی‌ها، امانوئل ماکرون ۳۹ ساله رقیب سرسخت مارین‌ لوپن در دور دوم انتخابات فرانسه خواهد بود. او این شانس را دارد که با شکست لوپن، جوان‌ترین رییس‌جمهور این کشور باشد. اوج‌گیری چشم‌گیر ماکرون در حالی اتفاق افتاده است که او هیچ پیشینه سیاسی قدرتمندی ندارد؛ هیچ‌وقت نماینده پارلمان نبوده و برای اولین بار وارد کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری شده است. او یک‌سال پیش از کاندیداتوری، در ژانویه ۲۰۱۶ جنبشی موسوم به «به پیش» را با شعار «نه راست، نه چپ» پایه‌گذاری کرد که باعث تضعیف موقعیتش میان سوسیالیست‌ها شد. وی البته از سال ۲۰۱۴ به عنوان وزیر اقتصاد فرانسوا اولاند در کابینه دولت حضور داشت و پیش از آن‌ هم، مشاور اقتصادی رییس‌جمهور فرانسه بود. «قانون ماکرون» بخشی از اعتبار این کاندیدای ریاست‌جمهوری است؛ اصلاحاتی جنجالی در حوزه اقتصاد. مثل مجوز باز ماندن مغازه‌ها در روزهای یکشنبه برای مدتی طولانی‌تر و حمایت از شرکت‌های نوپا در عرصه دیجیتال. ماکرون پیش‌تر عضو حزب سوسیالیست بود اما حالا می‌گوید در تلاش است تا ارزش‌های فرهنگی چپ را با ارزش‌های اقتصادی راست در هم آمیزد. او خود را میانه‌رو می‌داند و طرفدار بازار و تجارت آزاد و همچنین اتحادیه اروپا است و از سیاست‌های آنگلا مرکل در قبال پناهجویان حمایت می‌کند و با منع حجاب نیز مخالف است. طبق برنامه‌هایی که این کاندیدا ارایه داده است، می‌خواهد بیکاری را از ۹.۷ درصد به ۷ درصد کاهش دهد. ۵۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری عمومی برای پشتیبانی از طرح‌های آموزش کار، جدا شدن از زغال‌سنگ و حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش مالیات شرکت‌های بزرگ و پوشش تمامی هزینه‌های مربوط به عینک، دندان‌های مصنوعی و سمعک از جمله دیگر برنامه‌های او است. ماکرون در حال حاضر با اتهام «پارتی‌بازی، همدستی و پنهانکاری» مواجه شده و تحقیقات پیرامون این پرونده آغاز شده است. لوپن؛ وکیل مهاجران و خواهان اخراج آن‌ها مارین لوپن ۴۸ ساله آخرین فرزند خانواده «لو پن» و رهبر جبهه ملی فرانسه، می‌خواهد برای نخستین بار حزبش را پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری کند. او که پیشتر به وکالت مشغول بود در برخی از محاکمه‌ها از حقوق مهاجران دفاع می‌کرد اما حالا رهبری حزب راست افراطی را در اختیار دارد و خواستار خروج آن‌ها از فرانسه است. مارین لوپن در سال ۲۰۱۱ رهبری جبهه ملی را از پدرش تحویل گرفت و یک سال بعد در انتخابات ریاست‌جمهوری مقام سوم را به دست آورد. در ادامه این مسیر، او توانست موفقیت‌های بزرگی در انتخابات محلی برای حزبش کسب کند و حالا نظرسنجی‌ها از راه‌یابی او به دور دوم انتخابات ۲۰۱۷ خبر می‌دهد. او یک‌ سال پیش از رهبری حزبش، در اظهارنظری، نمازخواندن مسلمانان را در خیابان با اشغال آلمان مقایسه کرد و مورد انتقادهای بسیاری قرار گرفت. حالا اما موضعش را ملایم کرده است و می‌گوید اسلام با دموکراسی فرانسه «ناسازگار» نیست. او در این سال‌ها کوشیده است تا اعتماد جوامع یهودی را نیز جلب کند. لوپن که سال‌هاست به نژادپرستی متهم می‌شود و رابطه نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه دارد، از طرف روشنفکران فرانسه «رهبری پوپولیست» توصیف می‌شود. لوپن موافق خروج فرانسه از اتحادیه اروپا است و می‌خواهد با برگزاری یک رفراندوم، با بروکسل بر سر ایجاد اتحادیه اروپای جدید مذاکره کند. اخراج اتوماتیک مهاجران غیرقانونی و کاهش مهاجرت قانونی به ۱۰ هزار نفر در سال، از دیگر برنامه‌های او است. لوپن همچنین گفته است که در نظر دارد مساجد «تندرو» را تعطیل کند و شهروندان فرانسه را در اولویت دریافت مسکن عمومی قرار دهد. سن بازنشستگی مورد قبول لوپن ۶۰ سال با تضمین ۳۵ ساعت کار در هفته است. او که خود را مخالف سرسخت «بنیادگرایی» می‌داند، به سواستفاده مالی از امتیازاتی متهم است که نمایندگی در پارلمان اروپا برای او به همراه داشت. لوپن در سال ۲۰۰۴ توانست به این پارلمان راه‌ یابد و تاکنون به عنوان نماینده شمال غربی فرانسه، در آن حضور دارد. فیون؛ "ترور سیاسی" یا فساد مالی؟ فرانسوا فیون ۶۲ ساله با شکست نیکلا سارکوزی و آلن ژوپه، به عنوان نامزد حزب راست میانه انتخاب و به چهره‌ای محبوب تبدیل شد. اگرچه او را یک «تاچریست» می‌خوانند و در آغاز نبردهای انتخاباتی، او بخت نخست راهیابی به الیزه بود. اما افشای رسوایی‌های مالی باعث کاهش محبوبیت او شد. استفاده فراقانونی همسر و دو فرزندش از بودجه عمومی فرانسه و ایجاد شغل و درآمد جعلی برای همسرش از جمله رسوایی‌های فیونست. البته مدتی هم کت و شلوارهای چند ده هزار یورویی او جنجال به پا کرده بود. با وجود این، فیون که خود را قربانی ترور سیاسی می‌داند، در مقام نماینده حزب جمهوریخواه یکی از نامزدان مطرح این انتخابات است. او که در دوران ریاست‌جمهوری سارکوزی برای ۵ سال نخست‌وزیر فرانسه بود، سابقه عضویت در مجلس سنا، و وزارت را دارد. اما اصلاحات قانونی او در سال ۲۰۰۳، وقتی وزیر کار و امور اجتماعی بود، خیابان‌های فرانسه را آشفته کرد. بالا بردن سن بازنشستگی یکی از نقاط برجسته این اصلاحات بود. او در سال ۲۰۰۵ نیز توسط نخست‌وزیر وقت از وزارت آموزش و پرورش به دلیل درگیری این وزارت‌خانه با بحران‌های متعدد، برکنار شد. طبق برنامه‌های کنونی فیون، سن بازنشستگی ۶۵ سال خواهد بود و ساعت کار در هفته به ۳۹ ساعت خواهد رسید، نیم میلیون شغل خدمات عمومی در فرانسه لغو خواهد شد و ملیت «افراطیون» و «کسانی که به گروه‌های تروریستی وابسته هستند» باطل می‌شود. او همچنین برای تامین امنیت و تقویت امکانات پلیس و نهادهای دفاعی و قضایی ۱۲ میلیارد یورو بودجه اختصاص خواهد داد. فیون می‌خواهد ضمن تلاش برای برداشته شدن تحریم‌های اتحادیه اروپا از روسیه، در جهت از بین بردن داعش به بشار اسد کمک کند. فیون همچنین در نظر دارد قانون فرزندخواندگی را برای همجنس‌گرایان لغو کند. آمون؛ خواستار آزادی اوتانازی و ماری جوانا بنوا آمون ۴۹ ساله، وزیر پیشین وزارت آموزش و پرورش فرانسه است. او پس از شکست مانوئل والس، نخست‌وزیر پیشین این کشور، نامزد حزب سوسیالیست در این دوره از انتخابات فرانسه شد. آمون که تاکنون از داستان‌های رسوایی‌های انتخاباتی در امان مانده است، با ته‌ریش گاه و بی‌گاه و لبخندی همیشگی در جامعه محافظه‌کار فرانسه از آزادی ماری‌جوانا و اوتانازی صحبت کرده است. اما نظرسنجی‌ها از کاهش آرای او حکایت دارد. از بین بردن قانون سال ۲۰۱۶ که اخراج کارگران را راحت‌تر کرده است، افزایش پایه حقوق آن‌هایی که زیر ۲۱۸۵ یورو درآمد دارند، حمایت مالی ۶۰۰ یورویی از بیکاران و درآمدهای زیر ۲۰۰ یورو، استفاده از انرژی‌های تجدیدشونده برای تولید بیش از ۵۰ درصد برق تا سال ۲۰۲۵ و کنار گذاشتن انرژی اتمی تا سال ۲۰۵۰ از دیگر برنامه‌های او است. آمون همچنین وعده داست که در دولت او شهروندان غیرفرانسوی هم می‌توانند در انتخابات محلی رای بدهند و می‌خواهد شرایط را برای شاغلان و روزنامه‌نگاران مستقل بهبود بخشد. او در میان هواداران‌اش درباره ماکرون، لوپن و فیون گفته بود: حزب پول نامزدهای بسیاری در این انتخابات دارد. یکی می‌گوید «پولدار شوید» و دو تای دیگر می‌گویند «ما را ثروتمند کنید». ملانشون؛ مرزهای باز برای مهاجران ژان‌لوک ملانشون ۶۵ ساله در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۲ مقام چهارم را کسب کرده بود. او که در سال ۲۰۰۸ از حزب سوسیالیست‌ جدا شد و حزب چپ را پایه‌گذاری کرد، بار دیگر قدم به میدان مبارزات انتخابات گذاشته است. او در سال ۲۰۰۹ توانست به پارلمان اروپا راه پیدا کند. کارزار انتخاباتی او در این دوره ابتکار تازه‌ای در نوع خود بود. وقتی ملانشون ۵۰۰ کیلومتر دورتر از پایتخت، مشغول سخنرانی میان هوادارانش در لیون بود، با بهره‌گیری از تکنیک تصویر سه بعدی (هولوگرام) همزمان میان مردم پاریس هم سخنرانی کرد. او که پیشتر از فدرالیسم اروپایی حمایت می‌کرد، در حال حاضر خواستار خروج فرانسه از معاهدات اروپایی است و باور دارد لیبرالیسم اقتصادی اروپا باعث از دست‌رفتن توان تغییر دموکراتیک شده است. تغییر سن رای‌گیری به ۱۶ سال، جایگزینی سیستم ریاست‌جمهوری کنونی، ارایه قدرت بیشتر به مجلس موسسان، زدودن پدیده بی‌خانمانی و پرداخت کل هزینه‌های داروهایی که با نسخه سیستم درمانی تجویز می‌شود و همچنین به رسمیت شناختن کارزدگی به عنوان یک بیماری شغلی از دیگر برنامه‌های انتخاباتی او است. ملانشون همچنین مخالف بستن مرزهای اروپا روی مهاجران است و معتقد است فرانسه باید از ناتو خارج شود. بنا به نظرسنجی‌ها، در روزهای باقیمانده به انتخابات، محبوبیت ملانشون نیز افزایش داشته است ولی همین نظرسنجی‌ها می‌گوید ماکرون در دور دوم انتخابات لوپن را شکست خواهد داد و جوان‌ترین رییس‌جمهور فرانسه خواهد شد.